اگر اول صبح و موقعی که خورشید هنوز بالا نیامده است، گذرت به سمت بیمارستان‌های امام خمینی (ره) و شریعتی در تهران بیافتد، افرادی را می‌بینی که روی چمن‌های اطراف و پیاده رو‌های این دو بیمارستان خوابیده اند. برخی زیرانداز دارند و عده‌ای روی تکه‌ای کارتن دراز کشیده اند. البته حالا که هوا خوب است، اقامت شبانگاهی در فضای باز آزار دهنده نیست. اما، با سرد شدن هوا، مشکلات این افراد که همگی همراهان بیماران بستری در این دو بیمارستان هستند، دو چندان می‌شود.
این واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد که اجرای طرح تحول سلامت هم نتوانسته از مراجعه بیماران شهرستانی به تهران جلوگیری کند. زیرا، کمبود‌های درمانی در شهرستان ها، همچنان خودنمایی می‌کند و از همین رو، بیماران از اقصی نقاط کشور، راهی پایتخت می‌شوند. مسافرتی که دشواری‌های خاص خودش را دارد.
ساعت ۶ صبح یکی از روز‌های تیر ماه ۹۷، برای گرفتن نوبت ماموگرافی روانه بیمارستان امام (ره) می‌شوم. وقتی داشتم اتومبیل را در بلوار مجاور بیمارستان پارک می‌کردم، مرد میانسالی را دیدم که روی یک تکه کارتن در پیاده رو دراز کشیده بود. بدون هیچ مزاحتمی، به سمت بیمارستان رفتم، اما یک ساعت بعد همان مرد را در فضای داخلی بیمارستان دیدم و دو سه دقیقه‌ای با او هم کلام شدم.
از یکی از شهرستان‌های استان لرستان برای درمان دختر ۱۸ ساله اش آمده است. آنطور که او گفت، پزشک متخصص بیماری دخترش در آن شهرستان نبوده و لاجرم وقتی به خرم آباد می‌رود، به او توصیه می‌کنند که به تهران بیاید. حالا دو روز است که شب‌ها را در اطراف بیمارستان صبح می‌کند.
وقتی وارد محوطه بیمارستان امام خمینی شدم، نگاهم به افرادی دوخته شد که روی صندلی‌های آهنی محوطه بیمارستان، بر روی یک پتو یا کارتن دراز کشیده بودند. تعداد این افراد که همگی همراهان بیماران هستند، کم نیست.
با طلوع آفتاب و قبل از اینکه کادر بیمارستان بیایند، از جا بلند می‌شوند و صبحانه‌ای می‌خورند. بعضی‌ها فلاکس در دست و برخی هم، از بوفه بیمارستان، چای و کیک می‌خرند. بعضی‌ها هم از نانوایی بیرون بیمارستان، نان تهیه می‌کنند و در آلاچیق‌های سنگی بیمارستان سفره صبحانه پهن می‌کنند.
اینجا می‌توان هموطنانی را دید که هر کدام با انبوهی از مشکلات مالی، بار سفر بسته و راهی تهران شده اند تا شاید بیمارشان اینجا درمان شود. اغلب این افراد از خدماتی که در بیمارستان‌های محل زندگی خود دریافت می‌کنند، رضایت ندارند و لاجرم، سختی سفر به پایتخت و کارتن خوابی در جوار بیمارستان را بخاطر بیمارشان به جان می‌خرند.
رفت و آمد‌های بیماران شهرستانی به دو بیمارستان امام خمینی (ره) و شریعتی به عنوان شلوغ‌ترین مراکز درمانی پایتخت، باعث شده تا شرایط برای اسکان همراهان بیماران بستری در این دو بیمارستان، با مشکلات و دشواری‌هایی همراه شود. زیرا، اکثریت مراجعان شهرستانی، از اقشار کم درآمد و محروم جامعه هستند که توان پرداخت هزینه اقامت در هتل یا مسافرخانه را ندارند. از همین رو مجبورند شب‌ها را یا در اتومبیل شخصی صبح کنند و یا اینکه در اطراف و محوطه این بیمارستان ها، استراحت کنند. مشکلی که مسئولان وزارت بهداشت، نسبت به آن واقف بوده و سعی کردند با ساخت «همراه سرا»، این مشکل را تا حدودی حل کنند.
بر همین اساس، همراه سرای جوادالائمه (ع) در نزدیکی بیمارستان امام خمینی (ره)، احداث و دو سه سالی است که مورد استفاده بیماران شهرستانی قرار می‌گیرد. اما، نکته مهم این است که ظرفیت این همراه سرا، با تعداد متقاضیان همخوانی ندارد.
همراه سرای جوادالائمه (ع) در ۴ طبقه و ۱۱۲ تخت به منظور پذیرایی از همراهان بیماران شهرستانی بستری در مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، شریعتی و البته دیگر مراکز درمانی دولتی که بیشترین مراجعه بیماران شهرستانی را دارد، به همراهان بیماران سرویس می‌دهد.
بر اساس تصمیم وزارت بهداشت، فرآیند شناسایی و معرفی بیماران تعریف شده است و مددکاری مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره)، مرکز طبی کودکان و شریعتی در صورت شناسایی و احراز صلاحیت همراهان کم بضاعت و شهرستانی با تکمیل معرفی نامه همراهان را به این مکان هدایت می‌کنند. مدت اقامت نیز به فراخور وضع بیمار و طول درمان و تعدد مراجعه قابل تنظیم است.
روزانه هزاران بیماران شهرستانی از اقصی نقاط کشور به تهران می‌آیند تا بتوانند از خدمات درمانی پایتخت استفاده کنند، زیرا، بر اساس ادعای این بیماران، مراکز درمانی آماده ارائه خدمات به بیماران در شهرستان ها، از کمبود پزشک متخصص، تجهیزات و...، رنج می‌برند. از همین رو، مجبورند سختی سفر از دور دست‌ها را تحمل کنند. این در حالی است که وزارت بهداشت در سال‌های اخیر، بر تعداد بیمارستان‌های جدیدالتاسیس افزوده است.
بیمارستان امام خمینی (ره) به عنوان بزرگ‌ترین مرکز درمانی کشور، دارای بخش‌ها و زیرمجموعه‌های متعددی است. از جمله، مراکز تشخیص و درمان سرطان، مرکز طبی کودکان و...، از همین رو، بیشترین بار مراجعه به این مرکز درمانی را، بیماران شهرستانی کم بضاعت تشکیل می‌دهند. در همین حال، بیمارستان شریعتی نیز به عنوان یک مرکز درمانی تخصصی در بیماری‌های گوارش و کبد، قلب و...، به عنوان یکی دیگر از مراکز درمانی پایتخت تلقی می‌شود که با حجم زیادی از مراجعات بیماران مواجه است. در کنار این دو بیمارستان، می‌توان به بیمارستان قلب شهید رجایی، بیمارستان سینا، بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی فارابی و...، نیز اشاره داشت که با موجی از بیماران شهرستانی مواجه هستند.
موضوع ساخت همراه سرا در جوار بیمارستان‌های بزرگ تهران، در سال ۹۴ مطرح شد و اینگونه بود که همراه سرای جوادالائمه در نزدیکی بیمارستان امام (ره) احداث گردید. به دنبال آن، همراه سرای بیمارستان قلب شهید رجایی نیز به بهره برداری رسید.
البته مهمانسرای بیمارستان قلب شهید رجایی، متفاوت از همراه سرای جوادالائمه است. مهمانسرای چند منظوره بیمارستان قلب شهید رجایی در پنج طبقه اقامتی، ۷۰ اتاق و یک سالن همایش و اجتماعات، به نوعی در قالب هتل چهار ستاره است که با حمایت مالی یکی از خیرین کشور و همیاری پزشکان متخصصان، هیات امنا و انجمن خیریه قلب ایران در ضلع غربی بیمارستان قلب و عروق شهید رجایی تهران با هدف اسکان همراهان بیماران بستری و نیازمند بنا شده است.
جذب بیمار خارجی و برگزاری همایش‌های علمی اهداف دیگر ساخت این مجموعه است که می‌تواند به تامین و حمایت‌های مالی برای نگهداری آن کمک کند. پنج طبقه که هر طبقه دارای ۱۶ اتاق دو و سه تخته است و سالن همایش با ظرفیت۶۰۰ نفر از بخش‌های این مهمانسرا است.
مجموع هزینه‌های انجام شده این پروژه بالغ بر ۱۵ میلیارد تومان بوده که حدود ۹ میلیارد آن توسط خیر تبریزی و باقی به صورت قرض الحسنه از پزشکان و متخصصان بیمارستان قلب شهید رجایی تامین شده است. ساخت این پروژه از سال ۱۳۹۱ آغاز و اکنون به صورت هیات امناء مستقل از بیمارستان اداره می‌شود.
حالا که هوا گرم و البته قابل تحمل برای شب خوابی در اطراف بیمارستان‌های شلوغ تهران است، اما با فرا رسیدن فصل سرما، قطعا مشکلات همراهان بیماران شهرستانی، دو چندان خواهد شد.
