سرنوشت نفت ایران در روزهای اخیر همواره در صدر لیست اخبار جهانی ایستاده است. درحالی که ترامپ از طرق مختلف سعی در حذف نفت ایران از بازارهای جهانی و جایگزین کردن نفت عربستان، روسیه و حتی نفت تولیدی خود با نفت ایران دارد، صادرات ایران همچنان ادامه دارد و به گفته بیژن زنگنه، وزیر نفت تاکنون تغییر عمده‌ای در مقدار تولید و صادرات نفت ایران حاصل نشده است و ایران در قبال اقدام‌های آمریکا، برنامه‌های خود را پیش خواهد برد.
حمایت پنج قدرت جهان از نفت ایران
این اتفاق درحالی رخ داده است که ترامپ از مشتریان ایران خواسته بود خرید نفت از ایران را تا آبان ماه به صفر برسانند که البته با مخالفت بسیاری از کشورها رو به رو شد. حدود یک هفته بعد از تصمیم ترامپ پنج کشور حاضر در توافق برجام در بیانیه‌ای مشترک در وین از ادامه فروش نفت و گاز ایران در بازارهای جهانی حمایت کردند.
پنج کشور باقیمانده در توافق هسته‌ای با ایران، روز ۱۵ تیرماه اعلام کردند که با وجود تهدید ناشی از تحریم‌های آمریکا پس از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، آنها از حق ایران برای صادرات نفت و گاز حمایت می‌کنند.سه قدرت اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) به همراه روسیه و چین در بیانیه‌ای مشترک به همراه ایران اعلام کردند که پنج کشور حاضر در توافق هسته‌ای، به همکاری اقتصادی با ایران از جمله ادامه صادرات نفت و گاز و دیگر محصولات انرژی متعهد می‌مانند.
تحریم بی اثر آمریکا علیه نفت ایران
در این راستا یکی از مدیران ارشد شرکت ساینوپک چین نیز اعلام کرد که تحریم‌های آمریکا ضد ایران، تاثیری بر واردات نفت چین از ایران نخواهد داشت. به گفته وی پالایشگران چینی برای خرید نفت از ایران، از نفتکش‌هایی استفاده می‌کنند که تعاملی با آمریکا ندارند بنابراین، با وجود تصمیم آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها ضد ایران، واردات نفت چین از ایران آسیبی نخواهد دید.
این مدیر ساینوپک همچنین اعلام کرد که در صورتی که دولت چین برای واردات نفت از آمریکا تعرفه ۲۵ درصدی وضع کند، پالایشگران چینی خرید نفت از ایالات متحده را متوقف می‌کنند.
همچنین هند اعلام کرد تحریم‌های آمریکا را که تهدید کرده علیه کشورهایی که پس از چهارم نوامبر به خرید نفت ایران ادامه می‌دهند، وضع خواهد کرد به رسمیت نمی‌شناسد. سونجای سوتهیر، یکی از مقامات وزارت نفت هند گفت: هند تحریم‌های یک جانبه را به رسمیت نمی شناسد و تنها تحریم‌هایی را رعایت می‌کند که از سوی سازمان ملل متحد تصویب شده‌اند.
ژاپن و کره جنوبی نیز برای پیشگیری از پیامدهای منفی تحریم‌های ضدایرانی آمریکا، با دولت ایالات متحده مذاکره می‌کنند.
یوشیهیده سوگا، دبیر هیئت دولت و سخنگوی دولت ژاپن، اعلام کرد ژاپن و آمریکا اکنون در حال مذاکره درباره بازگشت تحریم‌های آمریکا ضد ایران هستند. ما پیامد اقدام آمریکا را با دقت زیر نظر داریم و تمایل داریم با کشورهای درگیر، از جمله آمریکا، مذاکره کنیم تا هیچ پیامد منفی برای شرکت‌های ژاپنی ایجاد نشود.
یکی از مسئولان وزارت انرژی کره جنوبی نیز اعلام کرد دولت این کشور برای دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا، به مذاکره با واشنگتن ادامه می‌دهد.حتی خبری مبنی بر توقف واردات نفت ایران توسط کره منتشر شد که توسط سفارات این کشور تکذیب شد.
از سوی دیگر وزیر انرژی روسیه در واکنش به اخباری مبنی بر اعمال فشار آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران، گفت: کشورش توافق با ایران برای واردات نفت خام در قبال کالا را از منظر حقوقی ارزیابی خواهد کرد. الکساندر نواک گفت: تفاهم نامه‌ای که با ایران در سال ۲۰۱۴ امضا کردیم، همچنان به قوت خود باقی است. توافق تهاتر نفت در برابر کالا از سال گذشته آغاز شد و روسیه و ایران توافق کردند ایران صادرات ۱۰۰ هزار بشکه در روز نفت به روسیه را در قبال دریافت کالاهای مختلف آغاز کند. امسال نواک درباره تمدید این مکانیسم به مدت پنج سال صحبت کرد.
نفت ایران جایگزین ندارد
این درحالی است که بسیاری از کارشناسان معتدند اوپک ظرفیت مازاد برای جایگزینی افت تولید نفت ایران را ندارد و رئیس جمهوری آمریکا باید سیاست خود را در قبال ایران تغییر دهد.
هنگامی که تحریم‌هاعلیه ایران در ماه نوامبر اجرایی شوند، تولیدکنندگان نفت ظرفیت لازم برای جبران افت تولید این کشور را در اختیار ندارند. اگر ترامپ در توقف کامل صادرات نفت ایران موفق شود، تولیدکنندگان نفت باید عرضه روزانه ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت ایران را جایگزین کنند. این حفره‌ای بزرگ است که پر کردن آن دشوار است.
اگر تولیدکنندگان نفت نتوانند این کار را انجام دهند، هزینه‌ها جهش می‌یابند. طبق اعلام بانک آمریکا- مریل لینچ، در صورت توقف کامل صادرات نفت ایران و ناتوانی عربستان از جبران این کاهش تولید، قیمت نفت به ۱۲۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد.
