خداحافظی محمدباقر قالیباف پس از 12 سال با ساختمان شهرداری در خیابان بهشت همراه شده با تعطیلی پروژه‌ها و ساخت و سازهای بی نظیری که بیش از یک دهه شهروندان تهرانی در گوشه و کنار پایتخت شاهد آن بودند. برای اولین بار یک مدیر اجرایی در کنار پروژه‌های شهری روز شمار قرار داد و در تاریخ وعده داده شده، پروژه تکمیل شده به مردم تهران تحویل داده می‌شد. بزرگراهها، تونل‌ها، پردیس‌های سینمایی و تئاتر و ایستگاه‌های مترو نمونه‌هایی از این دست پروژه‌ها بودند. رونق افتتاح پروژه‌ها و ابرپروژه‌ها در شهر تهران به گونه‌ای بود که مردم به این دست اقدامات عادت کرده بودند و شهرداری جدید در افتتاح پروژه‌های نیمه تمام قبلی با 90 درصد و حتی 95 درصد پیشرفت پروژه عاجز مانده‌اند.
نکته اساسی در این زمینه، به خصوص از اوایل دهه 90 افزایش تحریم‌های اقتصادی علیه کشور بود. در اوج تحریم‌های اقتصادی تهران هرگز از تکاپو نایستاد. در چند سال گذشته هر ماه یک ایستگاه مترو افتتاح می‌شد. تکمیل خطوط هفت گانه مترو با 320 کیلومتر خط متر دقیقا در این ایام رقم خورد. ساخت پروژه‌هایی چون پل طبیعت و دریاچه شهدای خلیج فارس نشان از عزم بالای شهرداری سابق تهران در به خدمات رسانی در عین محدودیت‌ها بود و باید اذعان کرد رمز واقعی چنین عزمی، باور به مدیریت جهادی و اقتصاد مقاومتی بود که با تکیه بر توانمندی‌های نیروهای داخلی و منابع انسانی در هر گوشه از پایتخت کارگاه سازندگی به راه انداخته بود و هزارن جوان نیز به واسطه این تحرک دارای شغل شدند. در همین زمینه تنها در بخش ساخت خطوط مترو نزدیک به سی هزار نفر به صورت 24 ساعته فعال بودند.
با این وجود، کارنامه‌ای که از مدیران قبل بر جای مانده، می‌تواند در آینده در مقایسه با مدیریت جدید و دستاوردهایش مورد مقایسه قرار گیرد. بزرگراهها، اتوبان‌ها، معابر عمومی و وسایل حمل و نقل عمومی در کنار هیاهوی جمعیت در حال انفجار تهران همه و همه حاکی از یک روایت بوده و آن اینکه تهران یکی از پایتخت‌های مدرن خاورمیانه است. نوع نگرش و نحوه مدیریت شهرداری تهران در طول 12 سال گذشته موجب شده تا با به کارگیری مدیریت جهادی و با استعانت از فرمایشات مقام معظم رهبری پیرامون اتکا به اقتصاد مقاومتی شاهد یک نوع پیشرفت کلان در سطح حوزه شهری باشیم.
در این بین یکی از اصلی ترین نمودهای توسعه شهری در تهران را می‌توان در بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی و ساخت بزرگراه ها مشاهده کرد. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد سرعت در ساخت بزرگراهها و استفاده از جدیدترین تکنولوژی‌های عمرانی در تمامی مراحل ساخت، آسفالت و تجهیز بزرگراهها از مهمترین دستاوردهای شهرداری تهران در بخش عمران در یک دهه اخیر بوده است. یکی از شاخص‌های توسعه شبکه بزرگراهی شهر تهران در یک دهه اخیر تکمیل پروژه‌های بزرگراهی بود که در دوره‌‌های گذشته توسط شهرداران پیشین آغاز شده بود اما هیچ وقت فرصت تمام شدن نیافته بود و همین مساله مشکلاتی را برای پایتخت‌نشینان ایجاد کرده بود. شاید بتوان گفت آرزوی شهرداران گذشته تکمیل طرح‌هایی مانند بزرگراه امام علی(ع) بوده که در زمان مدیریت قالیباف تکمیل شد. یکی از دلایل اصلی عدم تاثیرگذاری تحریم‌ها در ساخت بزرگراهها، تونل‌ها، خطوط ریلی مترو و آبادانی شهر تهران، اجرای مهندسی مقاومتی و ابتکاری برای اولین بار بوسیله معاونت فنی و عمرانی شهرداری سابق تهران بود و همین امر موجب شده تا هر مهمان بین‌المللی که وارد تهران می‌شد از سرعت پیشرفت این شهر شگفت زده می‌شد.
مدیریت شهرداری تهران در 12 سال گذشته صرفا به ساخت و ساز بزرگراهها یا معابر عمومی محدود نشده و با توجه ویژه به مقوله فضای سبز؛ شاهد یکی از سرسبزترین شهرهای کشور در پایتخت بودیم. با وجود کمبود آب در تهران، مدیریت شهری سعی کرد تا با در اختیار گرفتن باغات قدیمی و احداث بوستان‌های متعدد در این مناطق خشک؛ یک نوع اصلاح طبیعی را در شهر تهران ایجاد کند. بوستان‌ها به عنوان بخشی از فضای سبز شهر با اهدافی همچون ایجاد اکوسیستم‌های فعال طبیعی در فضاهای شهری، زیباسازی سیمای شهر و فراهم کردن تسهیلات برای شهروندان ایجاد می‌شوند. بی شک افزایش بوستان‌ها که با پوشش‌های گیاهی متعددی همراه بوده نقش بسیار موثری در کاهش آلایندگی شهری خواهد داشت. گیاهان علاوه بر جذب دی اکسید کربن و تولید اکسیژن توانایی جذب مقادیر متنابهی از عناصر مضر و ذرات معلق موجود در هوا را دارند.
بنا بر آمارهای منتشر شده منطقه چهارم تهران باسرانه 24.5 متر فضای سبز یکی از سرسبزترین مناطق شهری بوده و منطقه دهم شهرداری تهران نیز به سبب تراکم بسیار زیاد بافت های مسکونی با داشتن 2.4 یکی از کمترین سرانه‌های فضای سبز تهران را به خود اختصاص داده است. در کنار ایجاد بوستان‌های سرسبز در تهران، توسعه فضای سبز برون شهری نیز یکی از اصلی ترین برنامه‌های راهبردی مدیریت شهری سابق بود که روند رو به رشد آن در طول 12 سال گذشته بسیار ملموس است. اگرچه در طول 15سال اجرای طرح جنگل کاری پیرامون شهر تا سال84 تنها 20هزار هکتار به اجرا درآمد، اما از سال84 این روند رشد بیشتری یافت، به طریقی که در طول 12 سال این طرح پیشرفتی بیش از 85 درصدی داشت.حدود 40هزار هکتار جنگل‌کاری در قالب کمربند سبز به اجرا درآمد. همچنین سرانه فضای سبز برای شهروندان تهرانی از 8 متر به حدود 16 متر افزایش یافت.
ساخت بیش از 2200 بوستان و پارک از جمله بوستان‌های ولایت و یاس توانست چهره تهران را سبزتر سازد. تکمیل شبکه بزرگراهی تهران به طول 550 کیلومتر در کنار بهره برداری از دهها تقاطع غیر همسطح و تونل‌هایی چون توحید، نیایش، رسالت و امیرکبیر بخش دیگری از تحول آفرینی مدیریت جهادی در زمانه تحریم ها بود. باید اذعان کرد ساخت و بهره برداری از صدها پروژه بزرگ و کوچک در طول یک دهه باعث شد تا تهران همچنان با وجود مشکلات و معضلات عدیده در زمینه ترافیک و آلودگی هوا قابل سکونت و زندگی باشد. خطوط مترو و بی آرتی در بهبود حمل و نقل عمومی نقش بسزایی داشتند و نزدیک به 8 میلیون سفر شهری با این دو بخش هموار شده است. هرچند با وجود چنین دستاوردهایی، اصلاح طلبان در بدو ورود به شورای شهر همواره در تلاش برای تخطئه و هیچ انگاری از این دستاوردهای بزرگ بوده اند و عناوینی چون شهر سوخته و ویرانه از بی انصافی‌هایی از این دست بوده است. اما با وجود آنکه ادعاهایی بزرگی از سوی مدیریت شهری اصلاح طلب صورت گرفت، تاکنون شاهد هیچ دستاوردی از این مدعیان مدیریتی نبوده‌ایم و از محمدعلی نجفی؛ شهردار مستعفی تهران گرفته تا محمدعلی افشانی تنها در شعار و وعده خلاصه شده‌اند.
اگر نگاهی اجمالی به کارنامه مدیریت شهری تهران در طول یک دهه گذشته بیندازیم، شاهد دو نگاه متفاوت نسبت به مدیریت شهری تهران هستیم. مدیریت جهادی – میدانی و مدیریت لیبرال – ستادی که شهروندان تهرانی به خوبی با واقعیت این سبک از مدیریت‌ها آشنا شده‌اند. دستاوردهای بی نظیر در یک دهه گذشته و اتلاف منافع و تعطیلی پایتخت در نزدیک به یکسال اخیر گویای این واقعیت است. اتکا به توان داخلی و اعتقاد راسخ به نیروی جوان ایرانی دو مولفه اصلی موفقیت شهرداری تهران در طول یک دهه اخیر بود. اما آنچه در ماه‌های اخیر شاهد هستیم، تعطیلی پروژه‌ها و توقف بسیاری از طرح‌هایی بنیادی در پایتخت هستیم که ماحصل مدیریت حرف و وعده است. شورای شهر پنجم و شهرداری جدید حتی در افتتاح مجدد خط 7 مترو که خرداد سال گذشته به بهره برداری رسیده بودند، عاجز مانده‌اند و در کنار آن خط شش6 نیز به سرنوشت تعطیلی و کندی دچار شده است. به هر حال کارنامه مدیریت سابق شهرداری یک سنگ محک مناسب برای سنجش توانمندی مدیران جدید است که تاکنون نتوانسته‌اند، خود را به آن نزدیک کنند.
