همین چند سال قبل بود که رئیس دولت نهم با بهانه اینکه باید مصرف بنزین را مدیریت کرد، قیمت آن را یک شبه چند صد درصد افزایش داد. در ادامه همین روند قیمت برق و آب و گاز و ... هر آنچه فکرش را بکنید هم به خاطر مدیریت در مصرف گران شد. چرا که مسئولان معتقد بودند مردم در مصرف اسراف می‌کنند و برای کنترل این زیاده‌روی در مصرف باید قیمت‌ها را بالا برد تا به طور خودکار باعث کاهش تقاضا شود.
این تفکر از همان زمان در بین دولت‌مردان و سیاست‌مداران نهادینه شده است. انگار مسئولان اعتقادی به فرهنگسازی مصرف و آموزش عمومی جامعه ندارند و تنها روش را زور و اجبار می‌داند. شاید هم موضوع چیز دیگری است، دولت‌مردان برای کنترل هزینه‌های سربار متکی به چنین روشی می‌شوند، مدلی زود بازده، شاید در کار فرهنگی باید چندین سال برای آموزش زمان و انرژی گذاشت، اما در این روش یک شبه سدی در برابر هزینه های تحمیلی به صندوق دولت زده می‌شود و به قول خودشان مدیریت منابع صورت می‌گیرد.
اگر فکر می‌کنید این موضوع هم مربوط به دولت‌های گذشته و منحصر به همان زمان است سخت در اشتباه هستید، چراکه در دولت دوازدهم اساسی‌ترین کالای مورد نیاز مردم با همین روش در حال مدیریت است، البته مدیریت در مصرف نه مدیریت در هزینه منابع دولت، چرا که در این مدل اگر فرهنگسازی درستی انجام نشود، هرچقدر کالا گران باشد بازهم مردم شیوه مصرف را تغییر نخواهند داد.
در تازه‌ترین اقدام دولت، داروهای پر مصرف به طرز عجیبی از لیست بیمه حذف شد و این یعنی شما برای یک قرص سرماخوردگی باید چندین برابر بپردازید.
داروهای OTC از دسته داروهای پرمصرف و پرکاربرد هستند، داروهایی که تا دیروز ارزان قیمت بودند و اگر شما سردرد یا سرماخوردگی جزیی داشتید، می‌توانستید از داروخانه تهیه کنید، البته بیشتر هم برای افراد کم‌درآمد کاربرد داشت. داروهایی که به اعتقاد مسئولان پرمصرف هستند و دولت از پرداخت هزینه آن بازمانده یا به قول خودشان برای کنترل مصرف باید فکری می‌کردند، برنامه‌ای برای گران کردن دارو و خروج آن از لیست بیمه.
بخشی از داروهای خارج شده از لیست بیمه
بازهم اگر یادتان باشد در دولت‌های گذشته وعده دادند که اگر بنزین را گران کنیم از محل صرفه‌جویی آن میتوانیم چه تعداد مدرسه و بیمارستان و جاده بسازیم؛ حالا هم دولت‌مردان بر این باورند که اگر این داروها از لیست بیمه خارج شود، می‌توانند از داروهای گران قیمت بیماران خاص بیشتر حمایت کنند!
140 میلیارد تومان صرفه‌جویی
آنطور که کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت می‌گوید، این اقدام می‌تواند محرکی برای فرآیند دارویی داروخانه‌ها باشد.
این مقام مسئول در سازمان غذا و دارو معتقد است که با حذف این داروها از لیست بیمه حدود 140 میلیارد تومان برای منابع بیمه‌ای صرفه‌جویی صورت خواهد گرفت که می‌توان با تخصیص بهینه این منابع به درمان بیماران سخت و صعب‌العلاج کمک کرد.
وزارت بهداشت: این داروها هزینه زیادی ایجاد نمی‌کند
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره خروج داروهای OTC از شمول بیمه گفت: باید توجه کرد که 90 درصد مصرف داروهای OTC در گذشته هم خارج از بیمه بوده است و مردم خارج از بیمه آنها را خریداری می‌کردند. طبق مصوبه جدید شورای عالی بیمه نیز در حال حاضر تهیه این داروها برای سنین زیر 12 سال تحت پوشش بیمه است و بالای 12 سال از شمول بیمه خارج شده است، اما این داروها هزینه زیادی ایجاد نمی‌کند.
تامین منابع مالی لازم برای ادامه طرح تحول سلامت
سیامک مره صدق عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس درباره اثرات حذف بیمه داروها از لیست بیمه گفت: این داروها که جزو داروهای otc هستند، نه تنها آسیبی به سلامت مردم وارد نمی کند بلکه جلوی خیلی از عوارض دارویی را نیز می گیرند.
وی با بیان اینکه باید به سمت علمی شدن مصرف دارو در کشور برویم، گفت: خیلی از مصارف دارو با استانداردهای واقعی علمی فاصله دارد و در واقع بیشتر از نیازمان در کشور دارو مصرف می کنیم. داروها اگر در موقع ضرورت کامل مصرف نشود، نه تنها کمکی به سلامتی نمی کند بلکه عامل مخاطره ای برای سلامت مردم نیز محسوب می شود.
وی ضمن اشاره به حذف برخی داروها از لیست بیمه، از برگزاری جلساتی در این خصوص در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس گفت و اظهار داشت: در این جلسات جنبه های مختلفی مورد توجه قرار گرفته است. یکی از این مسائل، تامین منابع مالی لازم برای ادامه طرح تحول سلامت و اجرای کامل برنامه ششم است به طوری که سیستم ارجاع کامل اجرا شود.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: بر اساس صحبت‌هایی که در این زمینه شد، احتمال دارد دولت نظرات خود را درباره حذف برخی داروها از لیست بیمه تغییر و تعدیل دهد.
وی درباره اثرات حذف بیمه داروها از لیست بیمه گفت: این داروها که جزو داروهای otc هستند، نه تنها آسیبی به سلامت مردم وارد نمی کند بلکه جلوی خیلی از عوارض دارویی را نیز می گیرند زیرا این داروها، داروهای حیاتی نیستند و فقط اثرات مسکنی دارند.
وزارت بهداشت و بیمه سیاست‌های خود در این مورد را اصلاح کنند
حیدرعلی عابدی عضو دیگر کمیسیون بهداشت مجلس اما نظر دیگری دارد. عابدی معتقد است که با راه اندازی نظام ارجاع می‌توان مصرف زیاد دارو را مدیریت کرد. کاری که در همه جای دنیا در حال انجام است و البته طی چند سال گذشته بیشتر کارشناسان طراحی و راه‌اندازی چنین سامانه‌ای را در نظام بهداشت و درمان کشور ضروری دانسته‌اند و اما در هر مرحله با کارشکنی برخی این مسئله به تعویق افتاده و صورت اجرایی پیدا نکرده است.
عابدی با بیان اینکه خروج داروها از لیست بیمه حتی اگر OTC هم باشند کار اشتباهی است، گفت: بیمه‌ها می‌توانند شکل ارائه خدمات در این مورد را تغییر دهند به این صورت که از طریق سیستم ارجاع اقدام کنند تا با تشخیص متخصصان از تجویز برخی داروهای غیرضروری ممانعت به عمل آید یا از داروهای جایگزین استفاده شود.
وی در مورد اظهارنظر برخی نمایندگان مبنی بر لزوم تایید مجلس برای انتخاب داروهایی که از لیست بیمه‌ها باید خارج شوند، ادامه داد: در این مورد کمیسیون بهداشت می‌تواند به این موضوع اعتراض کند و از وزارت بهداشت یا بیمه بخواهد که سیاست‌های خود در این مورد را اصلاح کنند، از سوی دیگر اگر اقدام بیمه و وزارت بهداشت در این مورد خارج از ضابطه مجلس که همان برنامه ششم توسعه بوده، صورت بگیرد، کمیسیون بهداشت می‌تواند به این موضوع ورود پیدا کند.
وی افزود: خروج 160 قلم دارو از لیست بیمه‌ها تاثیری در کاهش هزینه‌ها ندارد، چراکه بجای آنها سایر داروهای مشابه تجویز خواهد شد، بنابراین بهتر است هر چه سریعتر سیستم ارجاع اجرا شود تا راه‌های سوءاستفاده باز نشود.
عابدی تاکید کرد: بی‌تردید افرادی که در قالب سیستم ارجاع از خدمات درمانی بهره‌مند می‌شوند، باید تحت درمان رایگان قرار بگیرند و این از جمله اصول اولیه ارائه خدمات این حوزه است که نحوه ارائه خدمات درمانی باید در حد توان مالی مردم باشد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، تصریح کرد: هم‌اکنون که مردم با مشکلات معیشتی متعددی ناشی از عدم‌وجود شغل و تورم مواجه هستند، نباید در روند درمان بیماران نیز با افزایش هزینه‌ها مشکلاتی اضافه شود.
فشار طرح تحول سلامت روی گلوی بیماران
4 سالی از اجرای طرح تحول سلامت می‌گذرد، طرحی که قرار بود دستگیر بیماران شود، اما کافی است کارتان یکبار به بیمارستان‌های دولتی بیفتد تا از نتایج عینی طرح تحول سلامت با خبر شوید.
طرحی که بدون پشتوانه مالی و بدون توجه به نظرات کارشناسان و دلسوزان حوزه سلامت اجرا شد، همین بی‌برنامگی باعث شده که این طرح از یک تحول مثبت به یک بحران برای نظام سلامت تبدیل شود.
افزایش تعرفه‌های پزشکی و باز کردن در بیمارستان‌ها به‌روی بیماران بدون داشتن گایدلاین‌های لازم از طرفی و نبود نظام ارجاع و پزشک خانواده و دفترچه الکترونیک سلامت هم از طرفی باعث وضعیت اسفناک برای نظام سلامت شده است.
فشار به‌صندوق بیمه‌ها یکی از تاثیرات مهم و البته مهلک این طرح بود، هزینه‌های این طرح که بدون مدیریت صحیح و کارشناسی به بیمه‌ها تحمیل شد و امروز این صندوق‌ها را به مرز ورشکستگی کشانده است. حال این سفره پهن شده طرح تحول هر روز به بهانه‌های مختلف کوچک‌تر و سهم مردم از آن کمتر می‌شود.
به‌نظر می‌رسد مسئولان برای برون رفت از این بحران روند کاهش خدمات و تعهدات را در پیش گرفته‌اند، در آخرین اقدام عملی برای انجام این پروژه نیز خروج 80 قلم دارو از لیست بیمه‌ها در دستور کار قرار گرفته است. داروهایی که عموما برای مردم کم درآمد مصرف دارد و قطعا این فشار مضاعف هم بر روی دوش آنها تحمیل خواهد شد.
طرحی که تنها کارکردش برای دولتی‌ها جذب آرای مردم در انتخابات گذشته بود حالا به پاشنه آشیل دولت تبدیل شده است. دولت برای برون رفت از این وضعیت هم راهی به جز شنیدن نظرات منتقدان و کارشناسان و تسلیم شده در برابر توصیه‌های آنها ندارد. تذکراتی که در چهار سال گذشته بارها توسط دلسوزان سلامت به مسئولان بهداشت و درمان داده شد، اما گوش شنوایی برای آن نبود.
