ازدواج را مـی تـوان سرمایه ای اجتماعی تلقی کرد که زن و مرد بر پایـه باورهـا، ارزش هـا و روابـط اجتمـاعی خـود به طور مشترک در آن حضور دارند. هرچه میزان خطرپذیری این سرمایه کمتر باشد، پیامـدهای آن قابل پیش بینی و احتمالاً مطلوب تر است و در مقابـل هرچـه خطرپـذیری آن افـزایش یابـد، پیامدهای آن در زندگی افراد نیز غیرقابل پیش بینی و احتمالاً نامطلوب تر است.
همانند دیگر پدیده های جمعیتی ازدواج نیز در طول دهه های اخیر دچار تغییرات زیادی شده است. از جمله این تغییرات میتوان به افزایش سن ازدواج ، کاهش فاصله سنی زوجین و نیز افزایش وقوع طلاق در اکثر نقاط دنیا، از جمله ایران، اشاره کرد.
در ایران بر اساس سنت های دیرین و اصول اعتقادی آمار وقوع ازدواج همچنان بالاست، ولی تغییر قابل ملاحظه ای در الگوی سنی ازدواج دیده می شود که می تواند حاکی از افزایش تجرد قطعی و کاهش عمومیت ازدواج در دهه های آینده باشد. همراه با افزایش سن ازدواج مردان و زنان فاصله سنی آنان نیز برای ازدواج کاسته شده است. بر اساس آمار موجود میزان طلاق در ایران در دهه 90 به دو برابر دهه 50 رسیده است.
نتایج وضعیت تغییرات سن ازدواج در ایران نیـز نشـان مـی دهـد بـین سال های 1345 تا 1390 ،میانگین سن ازدواج زنان از18 سال به 23 سال و در مردان از میانگین سـنی 25 سال به 27 سال افزایش یافته است .
نتایج حاصل از یک مدل داده ها روی 28 استان ایران طی دوره 1383 تا 1393 نشان می دهد که متغیرهای تورم و بیکاری با افزایش خود موجب افزایش سن ازدواج مردان و زنان می شوند. در مدلی که به جای تورم از رشد مخارج خانوار استفاده می شود نیز این متغیر رفتاری شبیه تورم، ولی کمی ضعیف تر، در تأثیرگذاری بر سن ازدواج دارد.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته تجرد قطعی پدیده‌ای است که در بین بخشی از دختران رواج پیدا کرده اما با توجه به اینکه جامعه جوان کشور از سنین ۱۵ تا ۲۹ سال محسوب می‌شوند و این دختران بعضاً بیش از ۲۹ سال دارند باید مورد توجه جدی و برنامه‌ریزی قرار گیرند.
مدیریت مسائل دختران جوان با توجه به تغییرات اجتماعی، سیاسی و اقتصادی در جامعه امروز از اهمیت بسزایی برخوردار است.
اگر بذیریم که ازدواج بستر اصلی شکل گیری نهـاد خـانواده اسـت؛ باید بپذیریم که میزان رخداد ازدواج تاثیر مستقیمی بر روند صعودی یا نزولی جمعیت نیز دارد و واقعه طلاق نیز می تواند بر این روند تاثیرگذار باشد و شدت آنرا افزایش دهد. از همین رو افزایش واقعه طلاق در کشور نیز به میزان ازدواج قابل توجه و اهمیت است و مدیران و مسئولان دستگاه های ذیربط باید در این خصوص نیز تمهیدات لازم را بیاندیشند.
نگاهی اجمالی به روند طلاق گویای این حقیقت تلخ است که تجرد گرایی در کشور رو به افزایش است و طلاق به یکی از سرفصل های اصلی در بنیان های خانواده تبدیل شده است.
بررسی سن ازدواج و طلاق و عوامل موثر بر آن/ استان هایی که در ثبت تعداد ازدواج و طلاق رکورد زدند
سیف‌الله ابوترابی سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور هم در خصوص آمار ازدواج و طلاق ثبت شده در سال 96 تا اردیبهشت ماه سال جاری گفت: تعداد 605 هزار و 404 ازدواج و تعداد 176 هزار و 924 طلاق در این مدت رخ داده است.
ابوترابی افزود: میانگین سن مردان در اولین ازدواج 27.3 و میانگین سن زنان در اولین ازدواج 22.8 است. همچنین میانگین سن مردان در طلاقهای ثبت شده 36.5 و میانگین سن زنان در طلاقهای ثبت شده 31.6 می‌باشد؛ میزان عمومی ازدواج در کشور به از‌ای هر 1000 نفر 7.6 نفر است.
به گفته ابوترابی 5 استان دارای بالاترین میزان عمومی ازدواج هستند که به ترتیب استان‌های خراسان شمالی، اردبیل، کردستان، لرستان و خوزستان این آمار را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین ازدواج نیز به ترتیب در استان‌های سمنان، البرز، تهران، بوشهر و اصفهان رخ داده است.
سخنگوی ثبت احوال کشور در خصوص میزان عمومی طلاق در کشور هم گفت: 2.2 نفر به از‌ای هر هزار نفر جمعیت کشور طلاق گرفته‌اند. 5 استان دارای بالاترین میزان طلاق هستند که به ترتیب، تهران، کرمانشاه، کردستان، قم و گیلان این آمار را به خود اختصاص داده‌اند؛ سیستان و بلوچستان، چهارمحال و بختیاری، ایلام، خراسان جنوبی و هرمزگان دارای کمترین میزان طلاق هستند.
با استناد به این آمار باید گفت آمار طلاق در کشور در این بازه زمانی به رقم بی سابقه ای رسیده است و رکورد جدیدی در این زمینه محسوب می شود.
