تب و تاب جام جهانی و بازی های فوتبال همیشه از بقیه رشته‌های ورزشی داغ‌تر بوده و به خاطر هیجان و لذتی که دارد، بیشتر مورد اقبال مردم دنیا قرار می گیرد. یکی از لذت بخش ترین رفتارهایی که در تماشای فوتبال وجود دارد، کری‌خوانی است که گاهی در لفظ یا به شکل جدی بر سر نتایج بازی ها در قالب شرط بندی صورت می گیرد.
شرط بندی در جهان بر سر بازی های متفاوتی انجام می شود که به روزترین و داغ ترین بحث آن امروز، بازی های جام جهانی 2018 روسیه است؛ اما باید بدانیم این شرط بندی و بُرد و باخت در بازی ها اعم از فوتبال، والیبال، کشتی، بسکتبال و ... از منظر اسلام چه حکمی دارد؟
با اینکه قمار در اسلام حرام و گناهی بزرگ معرفی شده است، ولی شرط بندی در ۳ مورد در اسلام مشروع است: ۱. شنا ۲. تیراندازی ۳. سوارکاری. البته، نکته مهم این است که خود شرکت کنندگان در این سه مسابقه می‌توانند شرط بندی کنند؛ نه تماشاگران این مسابقات.
استفتاء مقام معظم رهبری درباره حکم شرعی شرط بندی
*پرسش: «توتو» به برگه‌هایى گفته مى‌شود که در آن تیم‌هاى بزرگ فوتبال باشگاهى و ملى جهان ذکر شده و افراد آن برگه‌ها را تهیه کرده، برد و باخت تیم‌ها را پیش بینى مى‌کنند و بابت آن پول مى‌دهند، هرچه مقدار پولى که مى‌پردازند بیشتر باشد، مى‌توانند مبالغ مضاعفى را ببرند. شرکت در این پیش‌بینى با پرداخت پول چه حکمى دارد؟ پول حاصل از برنده شدن در آن حرام است یا حلال؟
پاسخ: این عمل شرط‌بندى محسوب شده و در حکم قمار است و جایز نیست و دادن و گرفتن این پول هم حرام است.
*پرسش: به دلیل علاقه به ورزش به خصوص فوتبال، در پیش‌بینى بازى‌هاى ایرانى و خارجى شرکت مى‌کنم و از بابت شرکت کردن در این مسابقه مقدارى پول مى‌پردازم. اگر تمام پیش‌بینى‌هاى این بازى‌ها را درست انجام داده باشم، در لیست برنده‌ها قرار مى‌گیرم. مى‌خواستم بدانم که اگر یک روز برنده شدم و در لیست گیرندگان جایزه قرار گرفتم، آیا پولى را که به دست مى‌آورم مى‌توانم خرج کنم یا نه؟
پاسخ: عمل مزبور جایز نیست و نمى‌توان در جایزه تصرف نمود.
*پرسش: آیا شرط بندی با پول یا غیر آن در بازی با غیر آلات قمار جایز است؟
پاسخ: شرط بندی در بازی جایز نیست، هرچند بازی با غیر آلات قمار باشد.
*پرسش: آیا اگر افراد بدون شرط‌بندی و قصد قمار و بُرد و باخت و کسب درآمد، بلکه فقط برای سرگرمی و مشغول بودن، مبادرت به بازی با ورق کنند، آن افراد مرتکب حرام شده‌اند؟ حضور در مجالس بازی با ورق برای تفریح چه حکمی دارد؟
پاسخ: بازی با ورقی که عرفاً از آلات قمار محسوب می‌شود، به‌طور مطلق حرام است و جایز نیست انسان با اختیار در مجلس قمار یا بازی با آلات قمار شرکت کند.
پاسخ آیت الله سیستانی درباره حکم شرعی شرط بندی
*پرسش: چنانچه انسان با دوست خود قرار بگذارد که اگر مثلا در مسابقه «پینگ پنگ» هر کدام برد دیگری را مهمان کند، مثلا به صرف نوشابه، حال این کار برای هر یک از طرفین چه حکمی دارد و اصولا قرار ما با چه نیتی می‌تواند بلا اشکال باشد؟
پاسخ: چنانچه به صورت شرط بندی باشد، حرام است.
*پرسش: می دانیم که شرط بندی حرام است؛ آیا اگر بگوییم هر کس باخت مثلا به جای پول باید چند صلوات بفرستد؛ باز هم حرام است؟
پاسخ: حرام نیست.
*پرسش: در مسابقات فوتبال که تیم برنده پول می گیرد، حلال است یا حرام؟
پاسخ: اگر با شرط باشد، حرام است.
*پرسش: آیا شرط بندی برای مسابقات اسب سواری حلال است یا حرام؟
پاسخ: شرط بندی فقط بین افراد شرکت کننده در مسابقه حلال است.
*پرسش: شرط بندی در مقادیر جزئی مثل (نوشابه) اشکال دارد؟
پاسخ: اگر بعد از شرط بندی فرد از روی رضایت بدهد، اشکال ندارد.
*پرسش: شرط بندی حلال چیست؟ آیا می‌توان در ورزش‌های رایج مثل فوتبال و یا امور دیگر شرط بندی نمود؛ البته با رضایت طرفین؟پاسخ: شرط بندی فقط در تیراندازی و اسب دوانی و وسایل جنگی کنونی، همچون تفنگ و هفت تیر حلال است.
*پرسش: بنده قصد راه اندازی وب سایتی به شرح زیر دارم:
لیست مسابقات ورزشی بین تیم های بزرگ در وب سایت قرار داده می شود. کاربران مسابقه مورد نظر خود را انتخاب و با کاربر دیگری اقدام به شرط بندی می کند. پس از اتمام مسابقه و معلوم شدن نتایج، مبلغ شرط بندی به حساب برنده منتقل خواهد شد. ضمن اینکه 15% از مبلغ برنده شده به عنوان کارمزد توسط وب سایت کسر خواهد شد. آیا بنده این اجازه را دارم؟
پاسخ حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): در فرض سؤال جایز نیست.
پاسخ حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): اگر ملزم باشد پولی پرداخت کند یا بر اساس شرط باشد، جایز نیست.
پاسخ حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در فرض سوال جایز نیست.
پاسخ حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): عمل مذکور قمار بوده و گرفتن پانزده درصد هم حرام است و وجهی برای حلیت ندارد. بلی اگر شخص ثالثی از مال شخصی اش جایزه را بدهد مانعی ندارد، در مسابقات اسب دوانی و تیر اندازی هم که مورد اجازه شرع است مسابقه بین طرفین شرکت کننده (سوار کار و تیر انداز) بلا مانع است، نه شرط بندی برای پیش بینی مسابقات.
پاسخ حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی): این نوع کسب‌ها وجهه شرعی ندارد و باید از آن اجتناب شود.
تنها راه جایز بودن چنین شرط بندی این است که جایزه توسط موسسه یا شخص ثالثی پرداخت شود؛ مانند اغلب مسابقات تلویزیونی که شرکتی برای تبلیغات خود جوایز را تقبل می‌کند. هرچند که در این صورت دیگر شرط بندی نیست و پیش بینی نام دارد. در خصوص اسب دوانی و تیراندازی هم که تنها شرط بندی بین طرفین شرکت کننده (سوارکار و تیرانداز) بلا مانع است، نه شرط بندی برای پیش بینی مسابقات.
نباید پولی از شرکت کنندگان گرفته شود
در مواردی که جایزه را شخص یا شرکت ثالثی می‌دهد نیز اگر در ابتدا مبلغی جهت انجام هزینه‌های مسابقه از طرفین مسابقه گرفته شود و در نهایت بخشی از آن برای جایزه آن‌ها صرف شود، چون جایزه از اموال بازنده گرفته شده است شرط بندی و حرام است.
آیا شرط بندی سر بستنی و نوشابه جایز است؟!
مطابق فتوای برخی از فقها (از جمله رهبر معظم انقلاب) اگر طرفین، در شرط بندی جدی نباشند و شرط الزام آوری برای مسابقه خود قرار ندهند و فقط به صورتی تفریحی و شوخی قراری بگذارند که خود را مجبور به انجام آن ندانند در اصل شرط بندی نکرده اند و اشکالی ندارد. البته فرض ما در غیر آلات قمار است مانند مسابقات تفریحی فوتبال و والیبال؛ وگرنه هرنوع بازی با آلات قمار حتی بدون شرط حرام است.
برای مثال چند دوست بر سر بستنی یا نوشابه مسابقه فوتبال می‌دهند و دو طرف هم در کار خود جدی نیستند و جنبه شوخی و سرگرمی دارد. حتی اگر هم بازنده بستنی را بخرد با رضایت قلبی و بدون نیت شرط بندی است. این مورد اشکالی ندارد و اصلا شرط بندی محسوب نمی‌شود. البته همین موارد نیز اولا نباید جدی شود، و ثانیا نباید اجباری در کار باشد وگرنه با وجود مبالغ اندک مشمول حرمت قمار خواهند شد.
حکم پولی که شخص در شرط بندی مسابقات (در صورت برنده شدن) بدست می‌آورد، چیست؟
پاسخ دفاتر مراجع عظام در خصوص سؤال مذکور به این شرح است؛
*دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی): جایز نیست.
*دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی): جایز نیست.
*دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی): در صورتى که از شرکت کنندگان پولى بگیرند و به قید قرعه از محلّ پول هاى دریافتى جوایزى به برندگان بپردازند، این کار حرام است.
*دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی): گرفتن پول برای جایزه دادن در مقابل پیش بینی نتایج مسابقات حرام است.
