در روزهای اخیر تعدادی از رانندگان کامیون و فعالان صنعت حمل و نقل جاده ای در خصوص مشکلات صنفی و معیشتی خود شامل گرانی لوازم یدکی خودرویهای سنگین، کم بودن سهمیه سوخت بر اساس پیمایش، حذف سهم دولت از حق بیمه رانندگان و خصوصا پایین بودن کرایه حمل کالا دست به اعتراض زدند. اعتراضات به حقی که به طور کامل در زمره مطالبات صنفی بوده ولی متأسفانه با ورود برخی رسانه های بیگانه به این اعتراضات، بعضا رنگ و بوی غیر صنفی نیز به خود گرفت.
البته پس از برگزاری جلسات متعدد در سطح مجلس و دولت برای پیگیری و انجام مطالبات به حق رانندگان، کانون سراسری انجمن های صنفی رانندگان کامیون های بین شهری طی نامه ای به کامیونداران خواستار پایان دادن به این اعتراضات شد و گزارش های میدانی حاکی از آن است که در دو روز اخیر بخش عمده ای از اعتراضات به پایان رسیده و رانندگان فعالیت خود را از سرگرفته اند.
مالک ۳ دستگاه کامیون: هزینه ها تا ۵۰ درصد بالاتر از درآمد است
ناصر محمدیانی راننده کامیون و مالک ۳ دستگاه کامیون و ساکن اراک درباره اعتراض رانندگان خودروهای سنگین به وضعیت معیشتی خود گفت: در ۴ سال اخیر کرایه حمل کالا افزایش نیافته است این در حالی است که قیمت برخی لوازم یدکی هر ساله و برخی دیگر از لوازم مصرفی مانند روغن موتور و فیلترهای آن تقریبا در هر چند ماه افزایش یافته است.
وی هزینه کامیون های فرسوده شامل سوخت، لاستیک، روغن، تعمیرکار، عوارض آزادراه ها و ... را سالانه قریب به ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان عنوان کرد و افزود: این در حالی است که درآمدهای ما از هر سری حمل بار کمتر از ۱.۵ تا ۲ میلیون تومان است که در ماه بعضا دو یا سه مرتبه نوبت حمل بار به ما نمی رسد. به طور متوسط در هر سال درآمد رانندگان کمتر از هزینه های آنهاست و به سختی در حال گذران زندگی هستیم.
حال و روز نامناسب راننده های غیر خودمالک
این فعال صنفی حمل و نقل تأکید کرد: درآمد کامیونداران به سختی در طول سال به ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان می رسد البته شاید درآمد دارندگان خودروهای ۱۸ چرخ بیشتر باشد ولی دارندگان کامیون های باری ۲۰ تنی نمی توانند از پس هزینه های جاری و روزمره خود بربیایند.
به گفته این راننده کامیون، وضعیت رانندگانی که خودمالک نیستند و برای مالک کامیون کار می کنند، بسیار بدتر از این است. ضمن اینکه در ماه های اخیر شمار مالکانی که به دنبال فروش کامیون هستند، افزایش یافته است.
کمیسیون های مندرج در بارنامه ها، صوری است
وی تأکید کرد: این هزینه های سنگین در حالی است که شرکت های حمل و نقل درآمدهای سنگینی از محل کمیسیون توزیع بار دارند بدون آنکه هزینه های جانبی آنها مانند کرایه دفتر و حقوق کارکنان به اندازه هزینه های رانندگان و کامیونداران کمرشکن باشد.
محمدیانی خاطرنشان کرد: از نظر قانونی، تعرفه کمیسیون شرکت های حمل و نقل برای شرکت های حمل و نقل دولتی ۴ درصد و برای شرکت های غیر دولتی به همراه هزینه پایانه بار حدود ۱۰ درصد است اما بسیاری از شرکت های حمل و نقل کمیسیون هایی تا چند برابر تعرفه مصوب اخذ می کنند ولی در بارنامه رقم کمیسیون را مطابق تعرفه مصوب درج می کنند ولی سازمان راهداری هیچ نظارتی بر این اقدامات ندارد. همچنین بسیاری از شرکت های حمل و نقل با صاحبان کالا بر سر قیمت توافق می کنند ولی این ارقام به رانندگان گفته نمی شود.
تن ـ کیلومتر عادلانه تر از نرخ توافقی
این راننده کامیون در خصوص مبنا قرارگرفتن تن ـ کیلومتر برای تعیین کرایه حمل گفت: اکثر رانندگان از روش تن ـ کیلومتر به جای روش توافقی استقبال می کنند و آن را به عدالت نزدیکتر می دانند هر چند که تن ـ کیلومتر با مشکلاتی مانند تفاوت میزان مصرف سوخت در کامیون ها و کشنده های گوناگون، سربالایی و سرپایینی بودن جاده های ایران، سردسیر یا گرمسیر بودن جاده ها و نیز عوارض آزادراه ها روبه رو است اما این روش از سازوکار نرخ توافقی میان شرکت حمل و نقلی با صاحب کالا بهروزتر است.
کامیونداران سالانه چقدر هزینه لاستیک میدهند؟/گردش مالی عجیب بازار لاستیک
یکی از خواسته ها و مطالباتی که فعالان این صنف در دیدار با وزیر راه و شهرسازی و معاونان وی در بخش حمل و نقل جاده ای مطرح کرده اند، گرانی بیش از حد اقلام مصرفی خودروهای سنگین به خصوص لاستیک و روغن موتور است که وزارت راه و سازمان راهداری در حال رایزنی با مقامات وزارت صنعت، معدن و تجارت برای افزایش توزیع لوازم یدکی و لاستیک تولید داخل میان رانندگان و نیز حمایت دولت از واردات این لوازم از سوی تشکل های صنفی رانندگان کامیون است.
برخی از رانندگان و نمایندگان تشکل های صنفی حمل کالا معتقدند برخی از صنوف توزیع کننده لاستیک اقدام به احتکار کرده اند تا از محل گرانی قطعات یدکی، به سود کلانی برسند.
این در حالی است که علی رغم افزایش قیمت لوازم یدکی خودروهای سنگین، کرایه حمل بار در ۴ سال اخیر افزایش نیافته است.
در میان همه اقلام مصرفی کامیون ها، دو قلم جنس شامل لاستیک و روعن موتور یکی از پرمصرف ترین لوازم است. ضمن اینکه هزینه سوخت گیری نیز یکی دیگر از مهم ترین مخارج کامیونداران را تشکیل می دهد.
محمد، راننده کامیون حمل داخلی بار درباره گرانی لوازم یدکی خودروهای سنگین بخصوص لاستیک در ماه های اخیر گفت: بیشتر کامیون های ایران از نوع ۶، ۱۰ یا ۱۸ چرخ هستند که ۳، ۵ یا ۹ جفت لاستیک مصرف می کنند.
بر اساس آمار موجود، از میان بیش از ۳۵۰ هزار خودروی سنگین باری بین شهری فعال در ایران، ۱۵۰ هزار دستگاه کشنده ۱۸ چرخ و ۲۰۰ هزار دستگاه نیز کامیون های دارای بخش بارِ متصل با ۶ یا ۱۰ چرخ هستند.
در حال حاضر قیمت هر جفت لاستیک خودروی باری سنگین در ایران، ۳ میلیون تومان است و به طور میانگین لاستیک های موجود در بازار، در هر ۱۰۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارند تا مالک خودروی باری سنگین بتواند معاینه فنی دریافت کند چراکه صدور بارنامه منوط به داشتن معاینه فنی است؛ از سوی دیگر هر کامیون در ایران به طور میانگین سالانه بین ۸۰ تا ۱۱۰ هزار کیلومتر پیمایش دارد. بنابراین تقریبا در هر سال نیاز به تعویض لاستیک های خودروهای سنگین احساس می شود.
بنابراین کشنده ها سالانه باید حدود ۲۷ میلیون تومان، کامیون های ۱۰ چرخ ۱۵ میلیون تومان و کامیون های ۶ چرخ ۹ میلیون تومان صرفا برای خرید لاستیک هزینه کنند. با توجه به تعداد کامیون ها در ایران، تولید و واردات لاستیک خودروهای سنگین دارای گردش مالی بالایی است که در سال به رقمی حدود ۷ هزار میلیارد تومان صرفا برای کامیون می رسد و این جدا از گردش مالی لاستیک اتوبوس و دیگر خودروهای سنگین است.
مشاور آخوندی: سیستم تن ـ کیلومتر اعمال می شود
سید شهرام اجتهادی مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور تشکل های صنفی در باره پیگیری برای تحقق مطالبات به حق رانندگان اظهار داشت: رانندگان و نمایندگان تشکل های صنفی رانندگان کامیون که در ابتدای این هفته با وزیر راه و شهرسازی دیداری چند ساعته داشتند، از نتایج این جلسه رضایت کامل دارند.
وی تأکید کرد: رانندگان خواهان مشخص شدن وضعیت کرایه های حمل کالا بر اساس تن ـ کیلومتر هستند که با موافقت وزیر راه روبه رو شد. ولی فعلا برای شروع قرار شد ۲۰ درصد به کرایه ها افزوده شود که در حال حاضر این موضوع اجرایی شده است. ضمن اینکه تشکل های صنفی کارگری رانندگان کامیون در دیداری با وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان تأمین اجتماعی، موضوعات مربوط به بیمه رانندگان را پیگیری کردند که به نتایج خوبی دست یافتند.
اجتهادی افزود: طی سه روز اخیر اعتراضات تقریبا در حال منتفی شدن و اوضاع در حال عادی شدن است.
به گفته این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی، سیاست این وزارت خانه این است که تشکل های صنفی در تدوین بخشنامه ها، قوانین و دستورالعمل ها به طور جدی دخالت داده شوند و به همین منظور قرار است به طور منظم جلسات دوره ای با نمایندگان تشکل های مرتبط با حوزه راه و شهرسازی برگزار شود و بخشنامه های مهم بدون نظرخواهی از فعالان هر صنف، تدوین و ابلاغ نشود.
رئیس فدراسیون حمل و نقل: اخذ کمیسیون های سنگین صحت ندارد
مسعود دانشمند رئیس فدراسیون حمل و نقل درباره اخذ کمیسیون های بالا از سوی شرکت های حمل ونقل گفت: چنین موضوعی صحت ندارد رقم کرایه حمل بر روی بارنامه درج می شود همچنین رانندگانی می توانند رقم کمیسیون را بر روی بارنامه ببینند.
وی افزود: رانندگان می گویند صاحب کالا با شرکت حمل و نقل توافق می کنند ولی به راننده رقم توافق را نمی گویند؛ ولی کدام صاحب بار حاضر است رقمی بالاتر از تعرفه مصوب به شرکت حمل و نقل بپردازد؟
فعال صنفی حمل و نقل تصریح کرد: در سالن انتظار بار در پایانه بندری به صورت علنی اعلام می شود مثلا بار سویا برای تهران با رقم ۳ میلیون تومان موجود است؛ هر راننده ای هم که مایل بود می تواند در صف تقاضای بار قرار گیرد. بنابراین همه چیز به صورت شفاف به اطلاع رانندگان می رسد.
وی درباره اخذ کمیسیون از سوی شرکت های حمل و نقلی بالاتر از نرخ مصوب تصریح کرد: اصلا سازمان های نظارتی مانند تعزیرات یا حتی خود سازمان راهداری اجازه نمی دهند چنین اتفاقی رخ دهد.