موسسه صندوق ذخیره فرهنگیان که مدت‌هاست مسائل مالی آن نقل محافل مختلف شده با هدف ارتقاء معیشتی و رفاه فرهنگیان در 21 سال پیش تصویب و کار خود را آغاز کرد.موضوع فعالیت صندوق ذخیره فرهنگیان که شامل فعالیت‌های مالی و اقتصادی می‌شود عرصه‌های مختلفی دارد که از جمله آنها «صنعت و بنگاه‌های اقتصادی»، «املاک و مستغلات»، «بانک و بیمه»، «بورس و سایر نهادها» و «تامین مالی» ذکر شده است اما همواره پای نظارت بر این بخش‌ها و 27 شرکت زیرمجموعه صندوق ذخیره می‌لنگید و همین مسئله سبب شد سرانجام پرونده تخلفات و فسادهای مالی در این صندوق سرباز کند.
با منتشر شدن جنبه‌های مختلف سوءاستفاده مالی در صندوق ذخیره فرهنگیان و بانک سرمایه، موج بدبینی معلمان به عنوان سرمایه‌گذاران اصلی این صندوق شکل گرفت و هماکنون بیشترین سرمایه‌گذاران صندوق ذخیره فرهنگیان، خود فرهنگیان هستند که اگر نظرسنجی در خصوص شرکت‌های تابعه، زیر مجموعه صندوق و حتی درآمدها و سودهای این صندوق برگزار شود، هیچ اطلاعات خاصی در خصوص این موارد ندارند و در چنین شرایطی شاید به خاطر بازگشت اعتماد از دست رفته معلمان بود که آموزش‌وپرورش تصمیم گرفت، دو عضو از اعضای هیئت امنا و یک بازرس صندوق را از میان معلمان انتخاب کند.
براین اساس انتخابات عضویت هیئت امنای صندوق ذخیره فرهنگیان در دو مرحله شکل گرفت و در مرحله نخست 180 هزار نفر از فرهنگیان در رای‌گیری که به صورت الکترونیک برگزار شد، مشارکت داشتند؛ مشارکتی که برخی از فعالان معلمی آن را بسیار کمرنگ می‌دانند اما به هر حال این انتخابات برگزار شد و هماکنون سه نفر از فرهنگیان به استقبال صندوقی می‌روند که بسیاری از زوایای آن تا به امروز برایشان مبهم بود و حدود 900 هزار معلم عضو صندوق ذخیره از همکاران خود انتظارات مختلفی دارند؛ انتظاراتی که عمده آن در بعد نظارتی و صیانت از حقوق معلمان است اما این منتخبان تا چه اندازه قدرت برآورده کردن این خواسته‌ها را دارند؟
* ضعف نظارت در صندوق ذخیره فرهنگیان
محمدتقی سبزواری کارشناس آموزشی درباره انتخاب سه نفر از فرهنگیان برای عضویت در صندوق ذخیره گفت: این موضوع به عنوان یک کنش مدنی قابل تقدیر است اما باید توجه داشت که صندوق ذخیره فرهنگیان یک بنگاه اقتصادی است و افرادی که در آن حضور می‌یابند باید دیدگاه اقتصادی داشته باشند اما تا به امروز اغلب افرادی که در صندوق ذخیره بودند چنین دیدگاهی نداشتند.
وی در پاسخ به این پرسش که علت ضربه صندوق ذخیره حضور افرادی که اطلاعات اقتصادی لازم را نداشتند، نبوده است؟ افزود: صندوق ذخیره فرهنگیان از اساسنامه ضربه خورده است چرا که در اساسنامه مکانیزم‌های نظارتی وجود ندارد و تنها جایی که عملکرد صندوق را بررسی می‌کند بخش حسابرسی مستقل و بازرس است یعنی موسسه‌ای به این بزرگی فقط با تعیین قرارداد با شرکت حسابرسی و در قالب حسابرس مستقل ارزیابی می شود درحالیکه مکانیزم‌های بهتری برای نظارت نیاز است.
سبزواری عنوان کرد: اگر ترکیب هیئت امنا به گونه‌ای بود که اشخاص حقوقی دیگر مانند اعضای سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و اطلاعات در آن دخیل بودند شاید ضرباتی که صندوق امروز با آن مواجه شد صورت نمی‌گرفت، متأسفانه بعد نظارتی در صندوق ذخیره ضعیف است و با حضور فرهنگیان در هیئت امنا روزنه‌ای ایجاد شد که معلمان نسبت به این صندوق حساس شوند و گزارشهایی از آن به بیرون درز پیدا کند.
وی مطرح کرد: اطلاعات شفافی از صندوق ذخیره وجود ندارد و تنها هر سال فرمی به دست سهامداران (فرهنگیان) می‌رسد که در آن اعلام می‌شود شما در طول این سالها مبلغ سرمایه‌گذاری تان چقدر است و چه مقدار سود دریافت کرده‌اید؟ اما درباره اینکه شرکت‌های زیرمجموعه صندوق چگونه عمل کرده‌اند شفافیتی وجود ندارد.
این کارشناس آموزشی بیان کرد: البته معلمانی که انتخاب شده‌اند اطلاعات اقتصادی ندارند و نمی توانند تأثیرگذاری چندانی در هیئت امنای صندوق داشته باشند اما به عنوان یک کنش مدنی که سهامدار و سرمایه گذار را در عملکرد موسسه دخیل بدانند قابل قبول است.
