سرانجام ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا در اقدامی یک جانبه و برخلاف قوانین و حقوق بین الملل از توافق نامه موسوم و معروف به «برجام» خارج شد. این اقدام از جهات گوناگون قابل بحث است که باید توسط حقوقدانان و سیاست مداران بررسی و در مجامع بین المللی پیگیری شود و از آن مهم تر این که، جزئیات مراحل مذاکرات ایران و 1+5 از ابتدا تا رسیدن به توافق سپس خروج آمریکا از این توافق و همچنین مراحل بعد به صورت دقیق و کارشناسانه بررسی و در تاریخ ایران و جهان ثبت شود و اما در این نوشته به چند نکته درباره این رویداد مهم اشاره می شود.
1 – اقدام رئیس جمهور آمریکا و خروج یک طرفه و یک جانبه این کشور از یک توافق مهم بین المللی که به نوعی حاصل حدود 12 سال مذاکره ایران و شش کشور آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و (پنج عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل) و آلمان بود به روشنی نشان داد که برای دولتمردان آمریکا خصوصا رئیس جمهور فعلی این کشور پایبندی و تعهد به امضا و توافق هر چند توافقی در سطح جهانی که مهر و امضای تمامی اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد بر آن خورده باشد به هیچ عنوان ارزش و موضوعیت ندارد!
دهن کجی به قوانین و توافقات بین المللی، بی ارزش کردن و بی اعتباری سازمان های بین المللی و بدبینی مردم جهان به توافق نامه ها و معاهدات جهانی و بین المللی از جمله دیگر تبعات این اقدام دولتمردان آمریکاست.
مطمئن شدن به این که مصوبات سازمان ملل و حتی شورای امنیت، ضمانت اجرایی مطمئنی ندارد مگر این که سران استکبار و مدعیان کدخدایی جهان بخواهند و نظر داشته باشند، این حقیقت تلخ را در منظر افکار عمومی جهان بیشتر آشکار کرد و البته که این اتفاق بیش از پیش و عیان تر از گذشته نشان داد که آمریکا و هر دولت استکباری خواهان سلطه بر جهان و استعمار و استثمار دیگر کشورها، هیچ وقت قابل اعتماد و اطمینان نبوده، نیستند و نخواهند بود.
ظلم به تیم مذاکره کننده
2 – خروج آمریکا از برجام به هر صورت از این ماجرا نیز حکایت می کند که به رغم همه ضعف های جدی و مرزهایی که این توافق نامه بر حال و آینده کشور تحمیل کرده و می کند، اما اگر اجرایی می شد حتما منافع قابل توجه و غیرقابل انکاری برای کشورمان می داشت که آمریکا با وجود تمام کارشکنی ها و عمل نکردن به مفاد برجام و جلوگیری از عملیاتی شدن آن، اصل توافق را هم تاب نیاورد و سرانجام به این توافق بین المللی ممهور به مهر شورای امنیت پشت پا زد. خوشحالی وصف ناپذیر رژیم غاصب صهیونیستی و سران سعودی و برخی همپالکی های شان از خروج آمریکا از برجام نشانه دیگری از اهمیت و البته ثمرات برجام در صورت اجرایی شدن این توافق محسوب می شود.
3 – اقدام آمریکا نشان داد که برجام (هر چند روی کاغذ) با همه نقاط ضعف و قوت هایش آن قدر سران این کشور و خصوصا ترامپ و اطرافیانش را از رسیدن به مقصود اصلی شان ناامید کرده است که برخلاف قوانین و حتی عرف بین الملل، به صورت یک طرفه از آن خارج شد. درباره مقصود و آرزوی اصلی آمریکا و برخی کشورهای دیگر درباره ایران در سطور بعدی اشاره ای خواهم داشت.
براین اساس نمی توان و نباید زحمات تیم زبده مذاکره کننده هسته ای کشورمان را در جریان مذاکره با شش کشور مهم و تاثیرگذار جهان در آن شرایط سخت و نفس گیر نادیده گرفت و البته که تهمت خیانت زدن به این مردان عرصه دیپلماسی که به پشتوانه ملت بزرگ ایران، قدم در میدان این کارزار بزرگ دیپلماسی گذاشتند و موفقیت هایی هم کسب کردند، ظلمی بزرگ و نابخشودنی است.
فرصتی تاریخی برای اروپا
4 – پس از اقدام یک جانبه آمریکا، فرصتی تاریخی برای پنج کشور باقی مانده در برجام و خصوصا انگلیس، فرانسه، آلمان و همچنین اتحادیه اروپا ایجاد شده است که نشان دهند علاوه بر پایبندی و احترام به تعهدات بین المللی و اجرای برجام چقدر از استقلال رای برخوردارند و تا چه حد می توانند از نفوذ و سیطره و هژمونی آمریکا رهایی یابند و به دنیا اثبات کنند که خودشان توان و قدرت و عرضه تصمیم گیری برای خود وعمل به تعهدات بین المللی را دارند. این فرصتی تاریخی و استثنایی برای اروپاست اولا برای اعتبارسنجی به معاهدات بین المللی و ثانیا برای بیرون آمدن از زیر چتر آمریکا!
5 – ترامپ قبل از اقدام عملی به خروج یک جانبه از برجام در شعارهای انتخاباتی خود به صراحت از «پاره کردن برجام» سخن می گفت بنابراین دولت حتما باید احتمال چنین اقدامی را جدی می گرفت و خیلی پیشتر از این ها، برنامه های مقابله و برخورد متناسب با هر گونه اقدام خلاف برجام یا نقض کننده آن را از سوی هر یک از طرف ها، پیش بینی و به موقع اجرایی می کرد البته اظهارات مسئولان خصوصا شخص رئیس جمهور در تهیه چنین برنامه ها و سناریوهای مختلف برای مقابله با نقض برجام صراحت کامل دارد که امیدواریم با هوشیاری و دقت اجرایی شود و در حد حرف باقی نماند.
6 – اقدام ترامپ بیشتر آشکار کرد که اعتماد و اطمینان در مذاکرات، جز سراب و خواب و خیالی باطل نیست چه اعتماد به غرب و اروپا چه اعتماد به شرق و چین و روسیه و چه اعتماد به آمریکا که الحق و الانصاف با این اتفاق دیگر بار اثبات شد که همچنان روحیه استکباری شدید، عهدشکنی، ماجراجویی و عناد دارد و همچنان مصداق «شیطان بزرگ» و دشمن ایران و ملت بزرگ این سامان است.
بنابراین شرط اصلی و اساسی در هر مذاکره، توافق و معاهده ای با هر طرفی توکل بر خدا، پشت گرمی به مردم و اقتدار ملی، هوشیاری، پختگی و دریافت تضمین های عینی و عملی و اقدامات متناظر و همزمان و زمان بندی شده و اصرار و پایمردی به استیفای حقوق مردم و منافع کشور است و لاغیر.
و قطعا این هوشیاری و آینده نگری در برخورد با آمریکا باید بیش از همه کشورها باشد البته این به معنای نادیده گرفتن و فراموش کردن عهدشکنی ها و ناجوانمردی کشورهایی حتی مانند شوروی سابق در دهه های قبل نیست کشوری که امروز به دلایل عدیده ای روسیه فعلی همپیمانی نسبتا مناسب در بسیاری از مسائل منطقه ای و بین المللی برای کشورمان تبدیل شده است.
مقصود اصلی آمریکا
7 – اما این عهدشکنی و قانون شکنی ترامپ و خوش رقصی او برای صهیونیست ها و سعودی ها و نمایش این «رئیس جمهور خاص» برای تحت تاثیر قرار دادن شکست هایش در منطقه غرب آسیا به خوبی نشان داد که حداقل بسیاری از سردمداران آمریکا چه جمهوری خواه و چه دموکرات تحت تاثیر لابی صهیونیستی و دلارهای بادآورده نفتی سعودی و ... به چیزی جز خدشه دار کردن و زیر سوال بردن عزت ایران عزیز، از بین بردن استقلال مثال زدنی این کشور بسیار مهم و تاثیرگذار جهان، به زانو در آوردن ملت بزرگ این سامان و ساقط کردن «جمهوری اسلامی» و به دنبال آن استیلای مجدد بر این کشور تمدن ساز و فرهنگ پرور با آن پیشینه حداقل هفت هزار ساله درخشان تاریخی و فرهنگی و تبدیل ملت و مسئولان کشور به «بله قربان گو»ی نظام سلطه راضی نمی شوند که مرور اجمالی وقایع گذشته خصوصا 40 سال اخیر به روشنی از این حقیقت غیرقابل انکار حکایت می کند. کمک ها و حمایت های همه جانبه و چراغ سبز آمریکا و دیگران به صدام برای حمله به کشورمان و به موشک بستن هواپیمای مسافربری ایران بر فراز خلیج فارس توسط ناو وینسنس و کشتن بیش از 290 انسان بی گناه، تحریم های مدام و گسترده چند ده ساله و حتی جلوگیری از دادن دارو برای نجات بیماران، حمایت از تروریست ها و ... و بیشتر از این ها طراحی و کمک به کودتا علیه دولت ملی دکتر محمد مصدق و ... تنها بخشی از جلوه های کاملا عیان دشمنی آمریکا با ملت بزرگ ایران است که برنامه صلح آمیز هسته ای کشورمان تنها بهانه ای برای اعمال فشارهای مضاعف بود و حالا هم با کمال گستاخی قصد مداخله در امور دفاعی کشورمان را دارند که یقینا با اتکال و توکل مردم به خداوند قادر متعال، اتحاد، همبستگی، همدلی و هوشیاری مسئولان و اقتدار و تقویت مجموعه نیروهای دفاعی ایران زمین و هدایت های داهیانه رهبر فرزانه، شجاع و انقلابی مان همه بدخواهان و دشمنان ملت این آرزوی باطل را نیز با خود به گور می برند.
8 – اما تاکنون اگرچه از برجام، آب چندانی برای ملت گرم نشده است ولی امیدواریم اقدام آمریکا بهانه ای نشود برای به جان هم افتادن جناح و گروه های سیاسی در داخل کشور و گرفتن انتقام های سیاسی از یکدیگر!
بله حتما آقای رئیس جمهور روحانی در گره زدن همه مشکلات و حل آن ها به «زلف برجام» اشتباهی اساسی مرتکب شد که باید در موقع خود با انصاف و دقت به این موضوع و پیامدها و تبعات چنین نگاهی پرداخته شود اما نیاز امروز کشور اتحاد، انسجام، همدلی بیشتر و توجه اساسی و عملی به توان داخلی، اقتصاد مقاومتی، حمایت از کالای ایرانی، برنامه مناسب و اجرایی برای خروج از رکود، کاهش گرانی ها، رسیدگی بیشتر و موثر به معیشت مردم و امیدآفرینی در دل آحاد ملت است نه اختلاف افکنی و یقه گیری و بر سر هم زدن!
9 – مهم ترین دستاورد برجام از یک سو اثبات صلح و دوستی، اهل تعامل، تفاهم و مذاکره بودن ملت بزرگ و فهیم ایران به افکار عمومی جهان و پایبندی کشورمان به معاهدات بین المللی و برجای گذاشتن سندی مهم در تاریخ ایران و جهان برای اثبات حقانیت خداست و مطالبه مردم این کهن بوم و بر و از دیگر سو سندی ماندگار برای آیندگان و فرزندان ایران است که ثابت می کند این ملت در چنین برهه حساسی هر چه در توان داشت برای تعامل سازنده و دیپلماسی با جهان و کشورهای مدعی انجام داد، مذاکره و پای توافقی مهم و بین المللی را امضا کرد و عهدشکنی نکرد اما برای احقاق و استیفای حقوق امروز و فردای ملت و حفظ عزت و استقلال و سربلندی کشور در مقابل زورگویان و مدعیان کدخدایی جهان سرخم نکرد و زانو نزد و هیچ گاه طوق نوکری و بندگی به گردن نینداخت.
کورش شجاعی
