بارها این جمله را از زبان برخی افراد شنیده‌ایم که گفته‌اند فلان کتاب حال مرا خوب کرد یا زندگی مرا دگرگون کرد. یا شنیده‌ایم که برخی در کتابفروشی‌ها یا نمایشگاه‌های کتاب می‌گویند که یک کتاب به من بدهید تا حالم بهتر است. اگر این روزها موسیقی درمانی، هنر درمانی، نقاشی درمانی و بسیاری از درمان‌های دیگر برای بهبود روحیه انسان وجود دارد، سال‌هاست که بشر دریافته با کتاب می‌تواند انس بگیرد، آن را بخواند و حال و روحیه‌اش را عوض کند. کاری که دختران نوجوان عضو موسسه خیریه «مهر طه» انجام می‌دهند.
موسسه مهرطه موسسه‌ای غیرانتفاعی، غیر‌دولتی و غیر‌سیاسی است که در سال 1381 با هدف نگهداری شبانه‌روزی از دختران بی‌سرپرست و بد‌سرپرست و با مجوز رسمی سازمان بهزیستی آغاز به کار کرد. در حال حاضر نزدیک به 40 دختر نیازمند سرپرست را در دو خانه اقاقیا و ارغوان در مهرطه زندگی می‌کنند که در بازه سنی 4 تا 24 سال قرار دارند.
مهرطه از ابتدای تاسیس همواره دغدغه توانمندسازی دخترانش را داشته و تلاش کرده است بار سنگین طردشدگی، بی‌پناهی، آسیب‌ها و خشونت‌هایی را که این‌ها در زندگی از والدینشان دیده‌اند با روش‌های گوناگون التیام بخشد. از این رو با استفاده از ادبیات و هنر به‌واسطه قدرت شفابخشی و برون‌ریزی که دارند سعی کرده رنج‌های دختران معصومش را درمان کند.
جایزه کتاب مهر نیز به همین منظور پایه‌گذاری شد. ترویج کتابخوانی، افزایش اعتماد به نفس دختران، آموختن از تجارب زیسته نوجوانان دیگری که سرنوشتشان را در کتاب‌ها می‌خوانند و قرار دادن خود به جای قهرمانان داستان به آنان جسارت مبارزه با زندگی سختی را که دارند، می‌آموزد.
دختران نوجوان مهرطه شش دوره است که به داوری کتاب‌های حوزه نوجوان نشسته‌اند و هر سال با اندوخته بیشتر از سال قبل موشکافانه کتاب‌ها را می‌خوانند و مانند داوران حرفه‌ای به نقد و بررسی آن‌ها از زوایای مختلف می‌پردازند. در این مدت حضور نویسندگانی مانند شیدا رنجبر، محبوبه نجف خانی و همراهی‌های علی‌اصغر سیدآبادی مدیرکل دفتر مطالعات، برنامه‌ریزی و کتابخوانی وزارت ارشاد مایه دلگرمی مهرطه و دخترانش بوده است.
استقبال از این حرکت آنقدر امیدوارکننده بود که از دوره چهارم این جایزه، سمن‌های دیگری نیز به آن پیوستند. هم اکنون این جایزه با مشارکت مهرطه، انجمن توانمندسازی زنان و کودکان مهر و ماه و انجمن پرنده درخت کوچک زندگی برگزار می‌شود. کتابخوان‌های حرفه‌ای که مو را از ماست می‌کشند و نه فقط محتوای کتاب، شیوه پردازش داستان، نحوه روایت که حتی به طرح روی جلد و صفحه‌آرایی نیز دقت می‌کنند و همه را ملاک داوری قرار می‌دهند.
شیدا رنجبر مترجم و عضو شورای کتاب کودک و دبیر علمی پنجمین جایزه کتاب مهر می‌گوید: «ما می‌توانستیم بیش از 29 عنوان کتاب را بخوانیم اما همه ناشران حوزه کودک و نوجوان با ما همکاری نکردند چراکه ما توان خریداری کتاب‌ها را نداریم و تنها چند ناشر به ما کتاب‌ها را رایگان دادند.» او خواستار همراهی بیشتر ناشران با جایزه کتاب مهر شد و گفت: «خوانندگان واقعی نوشته‌ها و ترجمه‌های حوزه کودکان همین داوران نوجوان هستند و امیدواریم در سال‌های آینده ناشران عزیز همراهی بیشتری با ما داشته باشند.»
رنجبر افزود: «در مدتی که با بچه‌ها کتاب می‌خواندم بهترین ساعات زندگی‌ام را تجربه کردم. نگاه‌های دقیقی که به محتوای کتاب‌ها، ویرایش، صفحه‌آرایی و طرح روی جلد داشتند بی‌نظیر بود.»
هر سال دختران مهر طه به بررسی کتاب‌های ناشران می‌پردازند و از بین‌ها آن‌ها بهترین را انتخاب می‌کنند و طی مراسمی به نویسندگان این کتاب جایزه تعلق می‌گیرد. شش داور دختر مهر طه پس از داوری در مراسم اختتامیه قسمتی از کتاب‌ها را می‌خوانند و از دلایل خود برای انتخاب کتاب‌های مذکور می‌گویند. کتاب‌های برگزیده سال گذشته عبارت بودند از شگفتی ترجمه پروین علی‌پور، عشق، رنج، بلوط تالیف رضا موزونی، آقای بو گندو ترجمه مریم رفیعی ناشر قطره و کتاب‌های تقدیری نیز طلسم سیاه دل ترجمه شقایق قندهاری و سلحشوران پارله آ تالیف سید علی خواسته بودند.
سال گذشته همچنین به نشر افق، نشر قطره و نشر کانون پرورش کودکان و نوجوانان به دلیل همراهی که با جایزه کتاب مهر داشتند لوح تقدیر اهدا شد. امسال نیز مهر طه قصد دارد تا ششمین دوره این جایزه را برگزار کند و امیدوار است که ناشران بیشتری با این جایزه همکاری و مشارکت کنند.
موسسه مهر طه علاوه بر این حرکت فرهنگی همواره تلاش می‌کند نه‌تنها دخترانش که داوطلبانش را نیز با کتاب عجین‌تر کند و فضایی باشد برای معرفی نویسندگان جوان‌تر. بنابراین هر ساله نشست‌های نقد و بررسی کتاب در شش ماه دوم سال در مهرطه برگزار می‌شود.
ارتباط دختران مهرطه با نویسندگان و شاعران فضایی را ایجاد می‌کند تا آنان نیز دست به قلم شوند. همراهی نویسندگان و برگزاری کلاس‌های نوشتن خلاق به دختران اجازه داده است ناگفته‌هایشان را واگویه کنند و نوشتن درمانی است برای کاهش مشکلات و شناخت بیشتر فرزندان از خودشان.
مهر طه برای تامین هزینه‌های این جایزه و فعالیت‌های فرهنگی هر ساله بازارچه‌های خیریه‌ای در فواصل معین برگزار می‌کند.
"مریم داوری"
