خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی در آستانه اعلام تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا درباره برجام نوشت: کار ساده‌ای نیست که فقط بگوییم «ما از توافق هسته‌ای ایران خارج شده‌ایم.»
در ان مطلب آمده است: اگر دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، به تهدید خود برای خارج شدن از توافق هسته‌ای ایران در دوازدهم ماه مه عمل کند، دیگر کشور‌های جهان سردرگم می‌شوند و مجبور به عبور از شبکه پیچیده‌ای ازتحریم‌های آمریکا خواهند شد، تحریم‌هایی که بر اساس این توافق مهم لغو شده بودند، اما بار دیگر برقرار خواهند شد.
اکنون این سوالات مطرح است که آیا ترامپ بار دیگر شرکت‌ها یا کشور‌هایی را که با ایران روابط تجاری دارند تحریم خواهد کرد؟ آیا اروپا راه وی را در پیش خواهد گرفت؟ ایران چگونه واکنش نشان خواهد داد؟ چه اتفاقی برای تعهدات پیشین ایران در خصوص بازرسی‌های هسته‌ای خواهد افتاد؟
نگاهی به سناریو‌های احتمالی در صورت خروج ترامپ از برجام می‌اندازیم:
ترامپ دو گزینه برای اعمال مجدد تحریم‌ها پیش رو دارد. در دوازدهم مه، وی با ضرب‌الاجلی برای تمدید تعلیق برخی از تحریم‌ها مواجه است از جمله تحریم بانک مرکزی ایران که هدف آن لطمه زدن به صادرات نفتی ایران بوده است. زمان تمدید تعلیق گروه دیگری از تحریم‌ها یازدهم ژوئیه است که بر بیش از چهارصد شرکت، شخص و بخش‌های تجاری ایرانی متمرکز است.
یکی از گزینه‌های ترامپ که برخی از کارشناسان به آن «گزینه هسته‌ای» می‌گویند این است که بار دیگر همه تحریم‌ها یک باره برقرار شوند حتی آن‌هایی که قرار است ماه ژوئیه تمدید شوند. این اقدام، نقض شرایط توافق خواهد بود که بر اساس آن تحریم‌ها تا زمانی که ایران به شرایط این توافق پایبند باشد، پابرجا خواهند ماند. تاکنون، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است ایران به این توافق پایبند است و مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز آن را پذیرفته است.
گزینه دوم این است که فقط تحریم‌های بانک مرکزی بار دیگر برقرار شوند. در نتیجه یک مهلت 180 روزه تعیین میشود که در طی آن انتظار می‌رود شرکت‌ها یا کشور‌ها خرید نفت از ایران را کاهش دهند. آن‌هایی که این کار را نکنند در نهایت واشنگتن آن‌ها را مجازات خواهد کرد.
موافقان برقراری تدریجی تحریم‌ها می‌گویند چنین اقدامی به آمریکا قدرت بیشتری برای اصلاح این توافق می‌دهد در نتیجه ترامپ می‌تواند سرانجام در توافق بماند. آن‌ها می‌گویند برقراری تدریجی تحریم‌ها ظرف مدت ۱۸۰ روز فشار کافی بر روی ایرانی‌ها، اروپایی‌ها و دیگر اعضای این توافق وارد می‌کند تا در مقابل خواسته ترامپ تسلیم شوند.
اما حامیان توافق هسته‌ای می‌گویند این گزینه خوبی نیست؛ زیرا آمریکا با آغاز این مهلت ۱۸۰ روزه، توافق را نقض کرده است. بنابراین به محض آن که ترامپ اعلام کند تحریم‌ها برقرار خواهند شد، شرکت‌ها فورا تجارت خود را با ایران تعطیل خواهند کرد و در نتیجه تهران لطمه خواهد دید و می‌تواند تصمیم بگیرد از این توافق خارج شود.
آسوشیتدپرس در ادامه نوشت: واکنش اروپا چه خواهد بود؟ آلمان، فرانسه و انگلیس گفته‌اند قصد ندارند از این توافق خارج شوند حتی اگر آمریکا از آن خارج شود؛ اما این مسئله چندان اهمیت ندارد زیرا نظام مالی جهانی به قدری با نیویورک گره خورده است که برای هر فردی در هر کجای دنیا ادامه رابطه تجاری با ایران بدون خطر نقض تحریم‌های آمریکا تقریبا غیرممکن است.
این یک معضل بزرگ برای تجارت اروپاست و اگر اتحادیه اروپا تصمیم بگیرد به همان اقدامی دست بزند که در دهه نود برای مقابله با تحریم آمریکا علیه کوبا به آن متوسل شد، مسئله پیچیده‌تر نیز خواهد شد. اتحادیه اروپا می‌تواند از مقرراتی استفاده کند که بر اساس آن شرکت‌های اروپایی را از پذیرش برخی از تحریم‌های آمریکا منع کند. این موضوع تجارت‌ها را در موقعیت انتخاب میان مخالفت با آمریکا یا اتحادیه اروپا قرار می‌دهد.
در همین حال، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران، هفته گذشته به آسوشیتدپرس گفت اگر ترامپ از توافق خارج شود، ایران نیز به احتمال زیاد از توافق خارج خواهد شد. اکنون سوال اصلی این است که آیا ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود مانند غنی‌سازی را فراتر از محدودیت‌های اعمال شده در توافق هسته ای، از سر خواهد گرفت یا خیر؟
اگر این توافق شکست بخورد، ایران دیگر موظف نیست رژیم سختگیرانه بازرسی‌های آژانس را که بر اساس توافق هسته‌ای با آن موافقت کرده بود، رعایت کند؛ اما حتی بدون توافق هسته‌ای نیز، بر اساس پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای که ایران آن را امضا کرده است، تهران ملزم است اجازه دهد بازرسی‌های محدودتری انجام شود، اما مشخص نیست که ایران با آن موافقت کند یا خیر. مقامات ایرانی این مسئله را رد نکرده‌اند که اگر ترامپ از توافق هسته‌ای خارج شود، ایران نیز ممکن است از پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای خارج شود.
در انتهای این مطلب آمده است: در نتیجه، این مسئله مطرح است که اگر ایران احساس کند فریب توافقی را خورده است که خود آمریکا میانجی آن بوده است، برای تلافی، گام‌های دیگری برخواهد داشت یا خیر.
