رضا نجفی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران درسازمان ملل متحد در وین و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیروز سه‌شنبه 4 اردیبهشت طی سخنانی در دومین نشست کمیته مقدماتی کنفرانس 2020 بازنگری معاهده منع گسترش سلاحهای هسته‌ای (NPT) از بیانیه جنبش عدم تعهد که توسط سفیر ونزوئلا قرائت شد، حمایت کرد و با بیان اینکه هدف اصلی معاهده منع گسترش سلاحهای هسته ای (NPT) حفظ امنیت مردم از طریق حذف تهدیدات ناشی از خطرناکترین سلاحهای جهان است، گفت: حفظ اعتبار و مشروعیت معاهده به حصول این هدف بستگی دارد.
وی افزود: اکنون فقط دو سال به پنجاهمین سالگرد اجرایی شدن معاهده باقی مانده است. اما نیل به هدف خلع سلاح هسته‌ای به خاطر اقدامات و سیاست‌های کشورهای هسته‌ای، امروز نیز به همان میزان دور از دسترس به نظر می‌رسد که در سال 1970 بود و حتی بدتر از آن زمان شده است.
نجفی اضافه کرد: کشورهای هسته ای همچنان هزاران سلاح هسته ای خود را حفظ کرده اند. آنها همچنان بر استفاده و کاربرد این سلاح ها تاکید دارند و حتی برخی از آنها نقش این گونه سلاح‌ها را در سیاست‌های نظامی و امنیتی خود افزایش داده و ماموریت جدیدی برای آنها تعریف کرده‌اند. برخی از کشورهای هسته‌ای سیاست تهدید به استفاده از این سلاح ها را نه تنها علیه کشورهای هسته ای بلکه علیه کشورهای غیر هسته ای عضو NPT ادامه می‌دهند. برخی کشورهای هسته ای نوع جدیدی از مسابقه تسلیحات هسته ای، نو‌سازی موشک‌های هسته ای، زیردریایی‌ها و بمب افکن‌ها را بطور گسترده از سر گرفته‌اند و نوع جدیدی از سلاحهای کوچک هسته‌ای را به منظور استفاده برای درگیری‌های منطقه‌ای تولید می‌کنند. هیچ مذاکره‌ای بین کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای در مورد اقدامات مؤثر برای خلع سلاح هسته‌ای برگزار نشده است.
نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داد: شما قبلا روایت‌هایی را شنیده‌اید که تمام این روند منفی و عدم پیشرفت خلع سلاح هسته‌ای به شرایط امنیتی بین المللی ربط داده شده است. کشورهای فاقد سلاح هسته ای عضو NPT بطور قاطعانه آن را رد می‌کنند و معتقدند که ریشه چنین شرایطی؛ بی توجهی به چند جانبه گرایی، عدم تمایل برای همکاری چندجانبه جهت حصول اهداف خلع سلاح هسته ای از طریق مذاکره با حسن نیت یک کنوانسیون یا دیگر سازوکارهای حقوقی امحای سلاح های هسته‌ای، فقدان تلاش صادقانه و اراده سیاسی برای انجام اقدامات موثر به منظور خلع سلاح هسته ای، عدم رعایت مداوم تعهدات خلع سلاح هسته ای براساس ماده 6 ان پی تی و تعهدات توافقات کنفرانس های بازنگری 1995 ، 2000 و 2010 می باشد.
نجفی عنوان کرد: مشکل اصلی یکجانبه گرایی بویژه اقدامات و سیاست‌های یک جانبه گرایانه ایالات متحده آمریکا است که بزرگترین تهدید علیه آینده NPT و اهداف خلع سلاح هسته ای ایجاد کرده است. تا زمانی که این سیاست‌های هسته‌ای آمریکا باقی است، هیچ پیشرفتی در خلع سلاح هسته ای به دست نخواهد آمد و انتظار می‌رود اشاعه سلاحهای هسته‌ای در همه جنبه های آن ادامه یابد. ایالات متحده بیهوده تلاش می‌کند تا کشورهای عضو NPT را متقاعد کند که به منظور پیشرفت در خلع سلاح هسته‌ای، ضروری است تا تعهدات صریح خلع سلاح هسته‌ای موجود را فراموش کنند و به جای آن ضرورت ایجاد شرایط ذهنی به عنوان پیش شرط اجرای تعهدات قانونی خلع سلاحی را شناسایی کنند. قصد واقعی چنین مباحث تحریف شده ای این است که ماده 6 معاهده NPT را به یک متن مرده تبدیل کند.
وی اضافه کرد: هیچ شکی وجود ندارد که تمرکز اصلی کنفرانس بازنگری 2020 باید اجرای تعهدات انجام نشده خلع سلاح هسته‌ای باشد. ما معتقدیم که نتایج اسناد اجماعی کنفرانس بازنگری 2020 نه تنها باید اعتبار تعهدات کنفرانس های قبلی را مجددا تائید کند بلکه باید قدم های مشخصی برای اجرای ماده 6 برداشته شود، بخصوص درخواست از همه کشورهای هسته ای برای مشارکت در مذاکرات فوری و ایجاد یک کنوانسیون جامع سلاح های هسته ای در کنفرانس خلع سلاح به عنوان مهمترین اولویت در نظر گرفته شود.
نجفی خاطرنشان کرد: در حالی که سوءاستفاده تعداد معدودی از کشورها از پتانسیل‌های مخرب فناوری هسته‌ای بزرگترین تهدید را علیه بشریت ایجاد کرده است، کاربرد صلح آمیز فناوری هسته ای بزرگترین منافع را برای بشریت دارد. استفاده از این منافع با اجرای حق مسلم کشورهای عضو معاهده برای توسعه انرژی هسته ای برای اهداف صلح آمیز و اجرای کامل تعهدات برای تسهیل مبادله کامل، تجهیزات، مواد، دانش و اطلاعات فناوری برای استفاده صلح آمیز ازانرژی هسته ای، می تواند ممکن باشد. مواد 3 و چهار NPT از طریق ترکیبی از حقوق و تعهدات چارچوبی برای اعتماد و همکاری ایجاد می‌کند و در این شرایط استفاده صلح آمیز می‌تواند تحقق یابد.
نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: به رغم قبول و اجرای موافقتنامه پادمان‌های جامع آژانس بین المللی انرژی هسته ای و پروتکل الحاقی از سوی کشورهای غیر هسته‌ای اقدامات و ابتکارات مختلف محدودیتی،از جمله از طریق فشار و تحریم، محدودیت حق مسلم این کشورها برای توسعه انرژی هسته ای برای مقاصد صلح آمیز و مشارکت در همکاریهای صلح آمیز هسته‌ای ادامه داشته است.
وی گفت: همه کشورهای عضو در چهارچوب کنفرانسهای بازنگری توافق کرده اند که تمام فعالیت‌های ترویج استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای، ترجیحا باید به کشورهای غیرهسته ای عضو معاهده ارائه شوند. ولی در عمل کشورهایی که در معاهده حضور ندارند و سلاح هسته ای دارند از مزایای ترجیحی برای همکاری هسته ای برخوردارند. ما بایستی در این خصوص در نشست فرایند بازنگری NPT بحث و گفتگو کنیم.
نجفی تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان حامی ثابت قدم خلع سلاح هسته‌ای به عدم اشاعه هسته‌ای نیز متعهد است. برمبنای این تعهد، ایران در خط مقدم تلاش‌ها برای حصول جهانشمولی NPT به ویژه در غرب آسیا بوده است. سلاح های هسته‌ای در دست رژیم صهیونیستی با کارنامه سیاه مملو از تجاوز، اشغال و ارتکاب جنایات جنگی، تهدیدی جدی علیه امنیت کشورهای غیرهسته‌ای در غرب آسیا به شمار می‌رود و منشاء اشاعه سلاحهای کشتار جمعی و هسته‌ای در آن منطقه است.
وی با بیان اینکه رژیم صهیونیستی تمامی اقدامات بین المللی و منطقه ای در جهت تحقق اهداف قطعنامه 1995 برای ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح هسته ای را با بن بست مواجه کرده است، افزود: در انجام این کار، آمریکا برخلاف تعهدات بین‌المللی‌اش که تمام اقدامات لازم برای اجرای فوری قطعنامه 1995 را باید انجام دهد، به طور کامل از این رژیم حمایت می‌کند.
نجفی ادامه داد: قطعنامه 1995 در مورد خاورمیانه عنصر اساسی و غیر قابل انفکاک مصوبه کنفرانس بازنگری و تمدید نامحدود معاهده بود، که بر مبنای آن معاهده بدون رای گیری تمدید نامحدود شد. عدم اجرای توافقات NPT برای ایجاد منطقه عاری از سلاح هسته‌ای در خاورمیانه عواقب ناخواسته ای در پی خواهد داشت.
وی اضافه کرد: برنامه هسته ای اسرائیل نتیجه اعمال استانداردهای دوگانه توسط برخی کشورهای هسته‌ای به ویژه آمریکا و قصور آنها در پایبندی به هنجار عدم اشاعه است، هنجاری که آنها به لحاظ حقوقی باید به آن پایبند باشند و بدون تبعیض آن را اجرا کنند.
نجفی افزود: ایران همواره تاکید کرده است که هنجار عدم اشاعه باید به طور جهانشمول و بدون استثناء اعمال شود.
نماینده دائم ایران در آژانس خاطرنشان کرد: تعهد و مشارکت ایران جهت تحقق هدف خلع سلاح و عدم اشاعه سلاحهای هسته ای حتی در دوران بحران ساختگی هسته‌ای که مشکلات فراوانی برای کشورم ایجاد کرد، متوقف نشد. ما توانسته‌ایم آن بحران را از طریق مذاکرات دشوار که به برجام منتهی شد پشت سر بگذاریم. برجام راه حل دیپلماتیک مبتنی بر مذاکره و دستاورد تاریخی دیپلماسی چندجانبه است.
وی افزود: اهمیت حیاتی برجام به عنوان الگوی حل و فصل موضوعات پیچیده سیاسی و فنی، به طور گسترده در سطح جهانی مورد تصدیق قرار گرفته است. بر همین اساس جامعه بین المللی ثابت قدم از اجرای برجام حمایت می‌کند.
سفیر ایران خاطرنشان کرد: در حالی که ایران به طور کامل تعهدات برجامی خود را طی سه سال اخیر انجام داده و این امر از ژانویه 2016 تا کنون 10 بار توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی تائید شده است، آمریکا به طور مدوام مفاد توافق را،از جمله از طریق اقداماتی برای وادار کردن دیگر طرف‌های برجام به رها کردن تعهداتشان، نقض کرده است. آمریکا باید به خاطر این سیاست ها و اقدامات غیر مسئولانه پاسخگو باشد. این اقدامات نه تنها نقض یک توافق مذاکراتی چند جانبه است بلکه نقض قطعنامه اجماعی شورای امنیت نیز محسوب می‌شود.
وی گفت: ما آمریکا را به متوقف ساختن نقض تعهدات برجامی‌اش و اجرای کامل آنها فرا می‌خوانیم. دولت آمریکا آشکارا به برخی طرف‌های برجام اولتیماتوم داده است که مفاد برجام را به طور یکجانبه تغییر دهند. پاسخ ما به چنین تهدیدی روشن و محکم است؛ نه، برجام نه مذاکره مجدد خواهد شد و نه تغییر خواهد کرد. آمریکا مسئول هرگونه عواقب سیاست‌های بی خردانه‌اش علیه برجام خواهد بود. سیاست آمریکا در مورد برجام یک پیام بدون ابهام به دیگران ارسال می کند مبنی بر اینکه آمریکا طرف قابل اتکا در هیچ موافقتنامه دوجانبه یا چند جانبه نیست و نمی تواند مورد اعتماد باشد.
سفیر ایران در آژانس اضافه کرد: برای اینکه فرایند بازنگری معاهده NPT موفق باشد، وضعیت اجرای همه مفاد اصلی معاهده حول سه ستون آن باید به طور متوازن مورد ارزیابی قرار گیرد اما وضعیت فعلی بن بست در حوزه خلع سلاح هسته‌ای را نمی توان نادیده گرفت. این وضعیت مستلزم توجه جدی به ضرورت فوری اجرای تعهدات خلع سلاح هسته ای است.
وی گفت: درک این وضعیت دشوار نیست که آینده معاهده بیش از هر چیز وابسته به اجرای ماده 6 معاهده توسط کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای است. ما نباید از هیچ اقدامی برای تضمین اجرای کامل و موثر معاهده که بهترین روش حفظ اعتبار و دوام معاهده است دریغ کنیم.
