دانشمندان دانشگاه "کالیفرنیا سانتا باربارا" در حال توسعه و ساخت پیشرفتهترین طیفسنج نوری هستند که تلسکوپهای امروزی را بهروز کرده و در شناسایی و بررسی سیارههای فراخورشیدی و کشف حیات در اعماق فضا به اخترشناسان کمک کند.
محققان به طور مستمر در حال تلاش برای پیدا کردن علائم حیات خارج از سیاره زمین هستند.
در حالی که کاوشگران سیارات فراخورشیدی مانند تلسکوپ فضایی "کپلر" و "تس" که به تازگی در مدار قرار گرفته است، همچنان به کشف این سیارات ادامه میدهند، فیزیکدانان و ستارهشناسان هنوز هم میخواهند کمکهای بیشتری در این راه دریافت کنند و از همه ظرفیتهای موجود در این زمینه بهره گیرند.
یک تیم بینالمللی از محققان به رهبری فیزیکدانانی از دانشگاه "کالیفرنیا سانتا باربارا" یک ابزار قدرتمند جدید برای کشف سیارات فراخورشیدی ابداع کردهاند.این دستگاه بزرگترین و پیشرفتهترین دوربین ابررسانایی جهان است که توانایی تشخیص نور سیاره از ستارهاش را دارد.
دوربین ابررسانایی یا SCAM یک دوربین فوتونشمار فوقالعاده سریع است که توسط آژانس فضایی اروپا ابداع شده است.
این دوربین جدید "تاریکی" (DARKNESS) نامگذاری شده است و یک تلسکوپ فضایی ۱۰ هزار پیکسل است که به محققان اجازه میدهد تا دقیقترین تصاویر را شکار کنند.
"تاریکی" از آشکارسازهای اندوکتانس جنبشی مایکروویو (MKID) استفاده میکند که به محققان اجازه میدهد تصاویری بهتر از سیارات نزدیک به ستاره خود دریافت کنند.
"بنجامین مازین"، فیزیکدان دانشگاه سانتا باربارا، توسعه این دوربین فوقالعاده قوی را آغاز کرده است.
وی میگوید: گرفتن تصویری از یک سیاره بیرون از منظومه شمسی بسیار چالشبرانگیز است، زیرا ستاره آن بسیار روشنتر از آن سیاره است و سیاره بسیار نزدیک به ستارهاش است."تاریکی" به طور خاص برای مقابله با موانع فنی در سایر سیستمهای شناسایی سیارهها ساخته شده است.
برنامهریزی شده تا "تاریکی" در هر ثانیه هزاران فریم بدون نویز یا جریان تاریک بگیرد. دو عنصر نویز و جریان تاریک، دو مورد از بزرگترین مشکلات کار با هر ابزار ثبت نوری است.
به گفته محققان، "تاریکی" همچنین میتواند طول موج و زمان ورود هر فوتون را مشخص کند. این مزیت به فیزیکدانان اجازه میدهد که سیاره را با نگاهی به نور پخش شده یا شکسته شده تشخیص دهند.
مازین توضیح داد: این تکنولوژی سطح کنتراست را کاهش میدهد تا ما بتوانیم سیارات کمنور را شناسایی کنیم. ما امیدواریم که به حد نوسان فوتون نزدیک شویم، که نسبتا کنتراست نزدیک به ۸-۱۰ را به ما میدهد و ما را قادر میسازد تا سیارههای تا ۱۰۰ میلیون بار کمنورتر از ستارگان را رصد کنیم.
وی افزود: در این سطح کنتراست، ما میتوانیم برخی از سیارات را در نور منعکس شده ببینیم که یک پنجره کاملا جدید از کشف سیارات را به روی ما باز میکند. واقعا هیجانانگیز است که این یک فناوری پیشرو برای نسل بعدی تلسکوپها است.
"تاریکی" برای کار با سایر تکنولوژیهای تصویربرداری ساخته شده است. این گروه آن را برای همگام شدن با تلسکوپ ۲۰۰ اینچی "هیل" (Hale) موجود در رصدخانه "پالومار" (Palomar) در کالیفرنیا طراحی کرده است.
مازین میگوید: امید ما این است که یک روز بتوانیم یک ابزار برای تلسکوپ "سیمتری" که برای تعبیه در جزیره هاوایی یا لاپالما برنامهریزی شده، ایجاد کنیم.
وی افزود: با این کار، ما قادر خواهیم بود تا تصاویری از سیارههای واقع در کمربند حیات و ستارگان کمجرم نزدیک بگیریم و در زندگی اتمسفر آنها به دنبال حیات بگردیم. البته این یک هدف بلند مدت است و کار ما یک گام مهم در جهت رسیدن به این هدف است.
سیاره فراخورشیدی یا سیاره غیرخورشیدی (Exoplanet) سیارهای است که خارج از منظومه شمسی قرار دارد و به دور یک ستاره در حال گردش است. نخستین شناسایی علمی وجود یک سیاره فراخورشیدی در سال ۱۹۸۸ انجام شد.
با این حال، نخستین تایید در سال ۱۹۹۲ صورت گرفت. از آن به بعد، و تا اول مه ۲۰۱۷، شمار سیارگان فراخورشیدی شناسایی شده ۳۶۰۸ سیاره بوده که ۲۷۰۲ سیاره در ۶۱۰ سامانه سیارهای مختلف، تایید نیز شدهاند و این تعداد روز به روز در حال افزایش است.
مطالعه سیارههای فراخورشیدی جزو موضوعات نوین در دانش اخترشناسی است و شامل دو شاخه کلی کشف و شخصیتپردازی اینگونه سیارهها میشود.
نخستین سیاره فراخورشیدی در اوایل دهه ۹۰ میلادی کشف شد و از سال ۲۰۰۲ علاوه بر کشف، بررسی شخصیت پردازی این سیارهها نیز آغاز شد.