تقریبا در بیشتر دیدوبازدیدهای نوروزی هنگام تعارف شیرینی از این عبارت استفاده می شود و جالب اینکه برای تعارف سایر اقلام و اجزای سفره عید نوروز مانند آجیل، میوه و ... اصطلاح یا عبارت متناسب با آن محصول که در بین مردم متداول باشد، وجود نداشته و بکار برده نمی شود.
شیرینی از اجزای جدانشدنی سفره های نوروزی است. در واقع در تمامی اعیاد و مجالس شادی، شیرینی رکن اصلی پذیرایی ایرانیان از مهمانان است. قیمت تقریبا مناسب این کالای پذیرایی موجب شده است تا مردم خرید آن را در سبد کالای خانوار خود در طول سال قرار داده و در ایام عید، شب یلدا، جشن های عروسی و تولد و مناسبت های مذهبی میزان تقاضای آن افزایش یابد.
به گفته کارشناسان و فعالان اقتصادی، بازار شب عید از ابتدای اسفندماه شروع می شود، اما مردم ترجیح می دهند به دلیل اهمیت تازگی شیرینی به عنوان یک رکن اصلی سفره هفت سین، خرید این محصول را به روزهای انتهایی سال موکول کنند و حتی بعضا در دو روز آخر اسفند یا لحظاتی قبل از تحویل سال نو اقدام به خرید شیرینی می کنند و تب و تاب مردم در این ساعات و روزهای پایانی سال برای خرید شیرینی دیدنی است.
نظر به اهمیت تهیه شیرینی و شکلات در گفت وگویی با قنادان و دست اندرکاران توزیع این کالا به بررسی مسایل و مشکلات احتمالی بازاز این قلم از اقلام سبد کالای نوروزی پرداختیم.
در همین رابطه یک توزیع کننده عمده شیرینی و شکلات کارخانه ای در ساوه در خصوص قیمت این محصول در سال جاری بویژه در روزهای پایانی سال گفت: قیمت این محصول در سال جاری در دو مقطع افزایش یافت که در مرحله اول در اردیبهشت ماه سال 96 شاهد رشد حدودا 17 درصدی به دلیل هزینه بالای نیروی انسانی و افزایش قیمت مواد اولیه صورت می گیرد و در مرحله دوم نیز شاهد افزایش 25 درصدی، متاثر از افزایش قیمت دلار بودیم.
افزایش قیمت نوروزی نداشتیم
حسام الدین جهانمیرزایی با اشاره به افزایش حدود 42 درصدی قیمت شکلات و شیرینی کارخانه ای در طول سال اظهار کرد: به دلیل افزایش قیمت در دو مقطع پیش از آغاز خرید نوروزی این محصول، هیچگونه افزایش قیمتی در اسفندماه صورت نگرفته است.
وی بیان کرد: افزایش قیمت به این میزان در سال جاری موجب کاهش قدرت خرید مردم شده است و اگر کسی مثلا در سال گذشته دو کیلو شکلات می خرید امسال این میزان خرید نصف شده و به یک کیلو کاهش یافته است.
وی با اشاره به اینکه خرید شکلات و شیرینی به روزهای آخر سال موکول می شود، اظهار کرد: باید دید تب بازار در روزهای آخر چگونه خواهد شد اما پیش بینی می شود که افزایش قیمت این محصول قدرت خرید را تا 30 درصد کاهش دهد.
جهانمیرزایی، در ادامه به واردات محصول کاکائو نیز اشاره کرد: این محصول نیز در سالهای اخیر توانسته است مهمان سفره های نوروزی شود و چون واردات آن ارتباط مستقیم با دلار دارد، قیمت آن نیز افزایش می یابد.
وی عنوان کرد: اگر به عنوان مثال قیمت دلار 10 درصد گران شود قیمت کاکائو و شکلات های وارداتی 15 درصد افزایش می یابد که ناشی از فرصت طلبی سودجویان بازار این کالاست و از قدیم الایام موسوم بوده است.
تاثیر چالش های کارگری بر بازار شیرینی و شکلات
جهانمیرزایی در ادامه عدم رونق صنایع در شهر کارگری نظیر ساوه را یکی از آسیب های جدی به بازار این شهرستان دانست و افزود: چالش های کارگری موجود در این نقطه از کشور و معوقات حقوق و مطالبات آنان که در برخی از واحدهای تولیدی و صنعتی از سه ماه بیشتر هم وجود دارد تاثیر منفی در بازار شب عید دارد به گونه ای که اولا وجود معوقات و ثانیا تاخیر در پرداخت حقوق و عیدی و موکول کردن آن به روزهای انتهایی سال موجب بلاتکلیفی در خرید مردم شده و مدیریت هزینه های شب عید را با مشکل مواجه می کند.
وی گفت: طبیعی است که اگر حقوق و مطالبات کارگران به موقع پرداخت شود اولا در تنظیم بازار شب عید تاثیرگذار است و ثانیا مردم می توانند با احتساب هزینه های مختلف روزهای پایانی سال و ایام نوروز کالای مورد نیاز و ضروری خود را با توجه به توان مالی موجود خود در این ایام تهیه کنند.
این توزیع کننده عمده شیرینی و شکلات کارخانه ای در پاسخ به این پرسش که میزان استقبال مردم در شیرینی های تولیدی شرکت های صنایع غذایی و شکلات به چه حد است، گفت: میزان استقبال و خرید مردم از این محصولات در نقاط مختلف کشور متفاوت است و بستگی به آداب و رسوم و اقلیم آن نقطه از کشور دارد به عنوان مثال در شهری مانند ساوه در ایام نوروز بیشتر از شیرینی های سنتی مانند "نان قندی" و "روح افزا" برای پذیرایی استفاده می شود و بعضا خانواده هایی که فرصت و امکان تهیه این شیرینی های سنتی را ندارند به سراغ شکلات و شیرینی کارخانه ای می آیند اما در برخی از شهرهای کشور این طور نیست.
رقابت تولیدات داخلی و خارجی در بازار شیرینی و شکلات
وی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر امکان توسعه صنایع غذایی تولید کننده انواع شیرینی و شکلات کارخانه ای در شهرستان ساوه مطابق با نیاز بازار گفت: در بازار شکلات و شیرینی شاهد رقابت کالای مشابه خارجی با تولیدات شرکت های داخلی هستیم که نشانگر تنوع و انحصار طلبی غیررسمی در صنایع غذایی تولید کننده شیرینی و شکلات است.
وی ادامه داد: از این رو به دلیل وجود تنوع و تولید محصولات با کیفیت مشابه خارجی در صورتی می توان اقدام به احداث واحدهای صنایع غذایی در این حوزه کرد که بتوانند با تولیدات مشابه خارجی رقابت کنند و با تولید محصول با کیفیت و متنوع سهم خود را در بازار تقویت کنند.
از تولیدکنندگان سلیقه و کیفیت، از دولت حمایت
جهانمیرزایی تاکید کرد: صنایع غذایی از ظرفیت توسعه ای برخوردار هستند به شرطی که اولا رقابت پذیر باشند و در ثانی با تنوع کار نیاز مشتری را مطابق با ذوق و سلیقه خود تامین کنند و نقش حمایتی دولت با تزریق اعتبارات و تامین سرمایه در گردش نیز غیر قابل انکار است.
رئیس اتحادیه قنادان، آجیل و خشکبار اراک نیز با اشاره به افزایش قیمت شیرینی در اواسط سال جاری عنوان کرد: طی دو سال اخیر هیچگونه افزایش قیمتی در شیرینی تولید و عرضه شده در استان صورت نگرفته بود اما در اواسط سال جاری افزایش قیمت مواد اولیه، حامل های انرژی و دستمزد کارگر موجب شد تا این موارد در آنالیز قیمت گذاری شیرینی لحاظ شده و بر مبنای افزایش این مولفه ها قیمت شیرینی نیز حدود 15 درصد در شهریورماه افزایش یافت.
حسن شمس افزود: با اعلام نرخنامه جدید به قنادان در پایان نیمه نخست سال جاری متاسفانه شاهد رشد قیمت مواد اولیه پخت شیرینی از جمله قیمت تخم مرغ بودیم که در مقاطعی حتی تا دو برابر هم افزایش قیمت داشت اما با وجود این میزان رشد در قیمت مواد اولیه هیچ افزایشی در قیمت شیرینی بوجود نیامد و هم اکنون نیز این کالا با همان نرخ نامه اعلامی عرضه می شود و هیچ افزایشی در شب عید نیز وجود نخواهد داشت.
وی تاکید کرد: هرگونه افزایش در قیمت مواد اولیه طی ماه های جاری قطعا در آنالیز قیمتی و نرخ نامه اعلامی در سال آینده لحاظ خواهد شد.
رکود اصلی ترین مشکل/تاثیر نوسانات ارز بر بازار شیرینی و شکلات
وی به فعالیت 145 واحد صنفی عرضه کننده شیرینی در شهر اراک اشاره کرد و گفت: اصلی ترین مشکل قنادان وضعیت رکود حاکم بر بازار است و میزان عرضه و تقاضا به دلیل عدم پیش بینی از وضعیت بازار با یکدیگر همخوانی ندارد.
شمس تاکید کرد: قنادان تابع قیمت گذاری اعلامی از سوی اتحادیه هستند و در یک مقطعی اگر قیمت مواد اولیه افزایش پیدا کند طبیعتا از سود کالای فروخته شده مطابق با نرخ نامه کاسته می شود و در ماههای اخیر مشکلات این چنینی برای قنادان به دلیل نوسان قیمت ارز و بازار بوجود آمد.
وی با اشاره به مصوبات هیئت وزیران مبنی بر عرضه شیرینی به صورت رقابتی با در نظر گرفتن کیفیت و قیمت، اظهار کرد: این طرح جزو مصوبات کمیسیون نظارت هیئت وزیران بود که هر فردی به تناسب توان مالی خود اقدام به خرید شیرینی با کیفیت و قیمت متناسب با آن کند که عملا اجرای این طرح از اولویت اول خارج و به اولویت سوم تبدیل شد به گونه ای که اتحادیه با هماهنگی قنادان قیمت کالا را با توجه به کیفیت و نوع محصول تولیدی تعیین کند و تاکنون این اجازه از سوی اتحادیه به قنادان برای تعیین نرخ محصول تولیدی خود داده نشده است و قنادی ها همچنان به صورت نرخ نامه واحد مدیریت می شوند.
وی رکود بازار را آزاردهنده دانست و افزود: یک تولید کننده شیرینی در استان با هزینه بالایی که برای تولید این محصول انجام می دهد، امید دارد که بتواند هزینه انجام شده را در شب عید تامین کرده و به سودآوری برسد اما رکود بازار اجازه این کار را به وی نمی دهد.
شمس در ادامه با اشاره به کاهش توان خرید مردم در شب عید نسبت به سال های گذشته گفت: مشکلات اقتصادی و نرخ بالای کالای شب عید موجب شده است میزان خرید مردم هر سال کاهش یابد به طوری که اگر یک شهروند در سالهای قبل اقدام به خرید شیرینی، شکلات، گز و اقلام دیگر در این بخش می کرد اما امسال صرفا به خرید شیرینی اکتفا می کند که موجب ضعیف شدن بازار خرید شب عید و کاهش سودآوری صنوف می شود.
بازار شب یلدا شیرین نبود
وی در ادامه گفت: به دلیل پائین بودن نرخ شیرینی نسبت به سایر کالاهای شب عید مردم با توجه به توان مالی خود به مقدار مورد نیاز پذیرایی از میهمانان نوروزی و نه برای مصرف خانواده اقدام به خرید این کالای اساسی سفره های نوروزی می کنند و در شب یلدا هم استقبال خوبی از این کالا نشد.
نوسان قیمت ارز و التهاب در بازار زمینه رونق فعالیت سودجویان و فرصت طلبان را فراهم می کند. از این رو لازم است که دولت در روزهای پایانی سال ضمن کنترل قیمت ارز اجازه سودجویی به فرصت طلبان را برای افزایش قیمت کالاهای اساسی شب عید ندهد.
شیرینی آخرین خرید شب عید مردم است چرا که تازه بودن آن یک شرط برای مصرف کنندگان است و این طور نیست که دو هفته مانده به عید اقدام به خرید شیرینی کنند و بویژه به دلیل تنوع بالایی که در تولید این محصول طی سالهای اخیر صورت گرفته است معمولا دو روز آخر سال اختصاص به خرید شیرینی دارد و در اوج تب و تاب بازار است که مردم شیرینی می خرند از این رو نظارت بر نحوه تولید و عرضه این محصول در قنادی ها از سوی مراجع ذیربط نیز ضرورت دارد تا مردم بتوانند شیرینی با کیفیت و قیمت مناسب و مصوب تهیه کنند.
دو روز آخر سال اوج جنب و جوش و تکاپوی مردم برای خرید است و در این بین بازار خوردنی ها داغ داغ است که انتظار می رود در ساعات پایانی سال شاهد افزایش نجومی قیمت ها و نیز عرضه موادغذایی فاقد کیفیت لازم نباشیم.
