اوایل کاربران ایرانی در اینستاگرام فعالیت شان به گذاشتن تصویری از خود خلاصه میشد و روند طبیعیای را طی میکرد، اما به یکباره همه چیز تغییر کرد؛ یعنی جایگاهی شد برای حضور افراد عجیب، اقدامات متحیرالعقول.
شاید همین مسئله درآمدزایی است که باعث شده چیزهایی را در دنیای اینستاگرام ببینیم که از تعجب چشمهایمان گرد و رویش دو شاخ را روی سرمان احساس کنیم! چراکه این روزها تبلیغات اینستاگرامی بازار داغی را به خود اختصاص داده و از آنجاکه گرفتن تبلیغ یک امتیاز و منبع درآمد خوبی، هم برای تبلیغدهنده و هم تبلیغکننده محسوب میشود، برخیها را وادار به رفتارهای بعضا ناپسند و خلاف عرف کرده است. کافی است که انگشتتان را روی لوگوی دوربین رنگارنگ (اینستاگرام) قرار دهید و این افراد معلومالحال را که توانستهاند فضای مجازی را به تسخیر خود درآورند ببینید.
یکی از این موارد، افرادی هستند که به صورت نامتعارف یعنی نداشتن پوشش مناسب سعی در جذب فالوئر دارند. آنها هم میخواهند دیده شوند اما روش خوبی را انتخاب نکردهاند. کامنت کاربران در پیج این افراد گواه این مسئله است و سوال مشترکشان این است که «با چه پشتوانه فکریای دست به چنین کاری میزنند... دیده شدن به چه قیمتی؟!»
عملهای متعدد زیبایی و وجود برنامههایی نظیر فتوشاپ باعث شده افراد به راحتی تغییر چهره دهند. اما گاه برخی، از آن سوءاستفاده کرده و چهرههای وحشتناکی از خود به نمایش میگذارند تا جایی که آنها را زامبیهای اینستاگرام مینامند.
آفتاب یزد با چندشآور توصیف کردن روشهای خودنمایی در فضای مجازی مینویسد: بیتردید افراد زیادی هستند که حاضرند علاوه بر اینکه در این فضا دیده شوند، درآمدی هم به دست آورند، دست به هر کاری بزنند اما سؤال اینجاست که چرا این عده حاضرند که کارهای عجیبی را حتی به قیمت اینکه وجهه بدی از آنها در ذهنها باقی بماند، انجام دهند. از همه مهمتر اینکه چرا عدهای در فضای مجازی مشتاقانه این افراد را به عنوان فالوئر دنبال میکنند.
یک جامعهشناس در این مورد به آفتاب یزد میگوید: «از لحاظ شخصیتی این افراد بسیار پایین هستند و جزو افرادی محسوب میشوند که مسئله خوب و بد بودن و رعایت ارزشها و هنجارهای اجتماعی برایشان مهم نیست و حتی از اینکه مدام مورد بدگویی از سوی مردم قرار بگیرند هیچ ابایی ندارند. آنهم به این دلیل که چیزی برای از دست دادن ندارند.»
این افراد فاقد وجهه اجتماعی هستند. به قول معروف لمپن و جزو اراذل فضای مجازی تلقی میشوند. یعنی برای جامعه رذیلت به وجود میآورند. به نوعی میتوان گفت از آنجایی که هیچ گونه پیوندی با خانواده و اجتماع ندارند، خودباخته هستند و به همین خاطر دست به هر کاری میزنند. آنها به هر آن چیزی که عرف است و باید رعایت شود پشت پا زدهاند؛ چون حقیرند و برای رسیدن به کسب ثروت به هر کاری روی میآورند. در واقع مسئله شرافت شغلی و حرفهای برایشان بیمعناست. از لحاظ شخصیتی، فرهنگی، تربیتی و خانوادگی بسیار ضعیفاند و با کارشان رذیلتهای اجتماعی را به وجود میآورند.»
این جامعهشناس در خصوص دنبال کنندههای این افراد در فضای مجازی گفت: «اما کسانی که مشتاقانه این افراد را در شبکههای اجتماعی دنبال میکنند و باعث رشدشان میشوند؛ آنها هم خود باختهاند. در واقع کسانی هستند که در همان رده قرار میگیرند، چرا که افراد با شخصیت، فهمیده، تحصیلکرده و با وجهه اجتماعی بالا و دارای اصالت خانوادگی هرگز این افراد را دنبال نمیکنند.
از آنجا که وجود این افراد بدآموزی دارد؛ به ویژه برای کودکان و نوجوانانی که عضو مهم شبکههای اجتماعی بوده و بیشتر احساسی هستند و آنچه را که میبینند قضاوت میکنند، باید مورد بازخواست قرار بگیرند. این افراد در واقع با اقدامات غلطشان آموزش میدهند و ممکن است برخی کودکان از آنها الگوبرداری کنند. حتی کسی که قمه میکشد خطرش از وجود این افراد کمتر است، چون این افراد آموزش و شیوه بد زندگی را به برخی یاد میدهند و با این کارشان زخم عمیقی برجامعه میگذارند.»