روزانه جمعیت شاغل بسیار زیادی در تهران به دنبال کسب و کار هستند. افرادی که بعضاً از خارج از تهران و در شهرهای حومه و برای کار به پایتخت میآیند و نهایتاً معضلهایی چون ترافیک سنگین روزانه و آلودگی هوای همیشگی برای کلان شهر تهران به وجود میآید. طبیعتاً این حجم از جمعیتی که روزانه در تهران در حال تردد هستنند، اگر بنا باشد با خودروهای شخصی خودشان در پایتخت حضور داشته باشند، تهران به لحاظ ترافیکی قفل خواهد شد و این امر اهمیت تحول در سیستم حمل و نقل عمومی در پایتخت را نشان میدهد.
اهمیت این مسئله در اظهارات شهرداری تهران هم دیده میشود به طوری که اولویت شورای شهر پنجم و شهرداری جدید تهران هم مسئله حملونقل و حل معضل ترافیک و آلودگی هوا عنوان شده بود. نجفی چندی پیش درباره لزوم تحول سیستم حمل و نقل عمومی گفته بود: «یکی از مهم ترین شاخصهایی که برای محاسبه زیست پذیری یک شهر در نظر گرفته می شود موضوع حملونقل عمومی است بنابراین هر چه حملونقل عمومی سهم بیشتری داشته و کیفیت ارائه خدمات در حملونقل عمومی بالاتر باشد، آن شهر زیست پذیرتر تلقی می شود.»
نجفی در صحبتی دیگر با اشاره به همکاری شهرداری و دولت در این زمینه گفته است: «در دولت دوازدهم توجه به موضوع حمل و نقل بیشتر جلب شده است و برنامه نوسازی ناوگان حملونقل در دستور کار قرار گرفته که امیدواریم با انجام این برنامه شاهد یک تحول جدی در کلانشهرهای کشور باشیم.» و در همین زمینه حسن روحانی رئیس جمهور هم در اظهاراتی صحبت از همکاری خوب و بی سابقه دولت و شهرداری کرده است.
اما علی رغم آنچه که گفته شد، تیم مدیریتی جدید شهرداری تهران که از موهبت همسویی با دولت و حتی مجلس سود میبرد به طوری که توانسته به جلسات هیات دولت ورود کند، اما همچنان هیچ طرح و برنامه جدی و مشخصی برای تحول در سیستم حملونقل عمومی ارائه نداده است و این مسئله را هم در عدم حمایت مالی دولت توجیه میکند.
نجفی اواخر دی سال جاری در صحن شورای شهر تهران با انتقاد از بودجه سال 97 که توسط دولت به مجلس ارائه شده است، گفت: «به طور قطع آن چیزی که هم اکنون درباره لایحه بودجه سال 97 در دست بررسی است کفاف نیازهای توسعه حمل و نقل را نمیدهد، از طرف دیگر نمایندگان مجلس شورای اسلامی خیلی به توسعه حمل و نقل عمومی علاقمند هستند و در نطقهای قبل از دستور، جلسات خصوصی و شعارهایی که مطرح میکنند همیشه از توسعه حملونقل عمومی صحبت میکنند؛ امیدواریم آزمونی که هم اکنون برای مجلس در تنظیم بودجه سال 97 وجود دارد با موفقیت پشت سر گذاشته شده و بودجه قابل توجهی برای توسعه حمل و نقل عمومی در نظر گرفته شود.» وی در ادامه صحبتهایش میگوید: «برای توسعه حملونقل عمومی بودجه 7 هزار و 500 میلیارد تومانی مدنظر شهرداری است تا در کنار بودجه شهرداری و ارقامی که از طریق فاینانس میتوان تامین کرد، مورد استفاده قرار گیرد.»
درخواست بودجه کلان و بیشتر از طرف شهرداری و عدم موافقت دولت با چنین بودجهای تحول در سیستم حملونقل را تقریبا منتفی کرده است چنانکه از گوشه و کنار خبر میرسد بودجهای که در دوره شهرداری جدید تهران از سوی دولت به این ارگان اختصاص داده شده، در امور جاری شهرداری همچون پرداخت حقوق کارمندان هزینه شده است. در واقع به نظر میرسد در حوزه کلان مدیریتی دولت، اکثریت بودجه صرف حقوق و دستمزد و نگهداشت کشور میشود و آب باریکهای از بودجه به مسائل عمرانی و پروژهای اختصاص مییابد و این موضوع را هم میتوان به مدیریت شهرداری تعمیم داد. مسئلهای که باعث شده کارگران زیادی بیکار شوند و پیمانکاران پروژهها هم تمام دغدغه شان طی کردن راه پلههای ساختمانهای عریض و طویل شهرداری برای زنده کردن طلب خود از شهرداری باشند. در همین زمینه اخیرا یکی از پیمانکاران شهرداری تهران در مصاحبه با روزنامه فرهیختگان گفت: «هفت ماه است که نتوانستهایم حقوق کارگران را بدهیم! حدود 40 یا 50 نفر در شرکت ما مشغول به کار هستند و حدود سه سال است که فقط سعی کردیم بتوانیم حقوق این کارگران را بدهیم و مجبور نباشیم تعدیل نیرو کنیم. هر بار که به شهرداری اعتراض کردیم یا جوابی دریافت نکردیم یا اینکه ما را به کارگزارها مربوط میکنند و میگویند از طلبتان 20 یا 30 درصد کم میکنیم و بقیه را میدهیم.»
ابوالفضل قناعتی عضو سابق شورای شهر تهران درباره راهکار تامین بودجه در دوره مدیریتی خود در شهرداری تهران میگوید: «در زمان حضور بنده در شورای شهر؛ مدیران شهری با وجود تحریمها و عدم هیچ گونه حمایتی از سوی دولتمردان، بخشی از پروژههای خود را از طریق کسب وام از بانکها انجام میدادند. اگر همین پروژههای اجرایی شده در گذشته، امروزه میخواست به بهره برداری برسد تقریبا 4 الی 5 برابر قیمت گذشته باید سرمایه گذاری میشد. اگر بخواهیم نگاهی اقتصادی به این مساله داشته باشیم با وجود افزایش سود به وام اخذ شده از بانکها، ولی باز افتتاح این پروژهها در گذشته ارزش اقتصادی بسیار بالایی را ایجاد کرده است. اگر در بحث اجتماعی این موضوع وارد بشویم این وامها و به تبع آن فعالیتهای عمرانی به مراتب توانسته بار ترافیکی شهر تهران را کاهش دهد و اتمام سریع پروژهها موجب راحتی سکونت ساکنین و آرامش بیشتر آنها میشود.»
اظهارات عضو سابق شورای شهر تهران نشان میدهد در صورتی که برنامه های مدونی برای پیشبرد پروژهای شهری در حوزههای مختلف وجود داشته باشد ولو آنکه همسویی بین شهرداری و دولت هم نباشد، قابل اجراست. دیدگاه و نگرشی که از اواسط دهه 80 در شهرداری به وجود آمد و علی رغم آنکه از سوی دولت تامین بودجه در حوزههای مختلف صورت نمیپذیرفت اما در حوزه سیستم حملونقل شهری تحول بزرگی افتاده و روح تازه ای به شهر دمیده شده است. افزایش خطوط مترو تهران از 3 به 7 خط، افزایش ناوگان اتوبوس رانی و ... که همگی در سطح پایتخت ملموس است و به چشم می آید. نکته ای که در دوره جدید و از نگاه مسئولین فعلی شهرداری مغفول مانده و موجب ناکارآمدی این ارگان در تحول در حوزه حملو نقل عمومی شده است.