در گذشته قلیان بیشتر در مناطق جنوبی کشور و در میان بانوان سالخورده خانواده و در منزل مورد استفاده قرار می‌گرفت، در حالی که اکنون الگوی مصرف در سرتاسر کشور و به ویژه در میان جوانان و در سفره‌خانه‌های سنتی و مکان‌های مشابه شایع شده است. در مورد قلیان چند اشتباه رایج در جامعه وجود دارد؛ یکی از آنها کاهش سموم موجود در دود قلیان با عبور از آب است، اما این ادعا اصلاً واقعیت ندارد و تنها نقش آب، کاهش دمای دود و افزایش رطوبت آن و در نتیجه قابل تحمل کردن استنشاق آن برای فرد مصرف کننده است. برخلاف بسیاری از عقاید و باورهای سنتی، دود منتشره از قلیان حاوی مقادیر بیشماری مواد سمی است.
قلیان اعتیادآور است
می‌گویند قلیان اعتیادآور نیست، در حالی که دود هر نوع محصول توتون از جمله توتون مورد مصرف در قلیان، حاوی نیکوتین است که ماده‌ای اعتیادآور است و چندبار مصرف آن موجب اعتیاد به نیکوتین می‌شود .
همچنین این اعتقاد وجود دارد که مصرف قلیان کم خطرتر از سیگار است؛ در حالی که مصرف قلیان در مقایسه با سیگار دود بسیار زیادتری را وارد ریه‌های فرد مصرف کننده می‌کند. افراد سیگاری که به طور متوسط ۱۲-۸ نخ سیگار در روز مصرف می‌کنند، به طور متوسط، با ۷۵-۴۰ پک به مدت ۷-۵ دقیقه حدود نیم لیتر دود استنشاق می‌کنند. مصرف کننده قلیان در هر وعده مصرف که به طور متوسط ۸۰-۲۰ دقیقه طول می‌کشد، حدود ۲۰۰-۵۰ پک می‌زند و هر پک به طور متوسط حاوی15/. تا یک لیتر دود است؛ یعنی هر وعده مصرف قلیان به طور متوسط معادل کشیدن ۴۰ تا ۸۰ و گاهی ۱۰۰ نخ سیگار است.
از دیگر عوارض قلیان که در سیگار دیده نمی‌شود، افزایش احتمال انتقال بیماری‌های واگیردار و مسری، نظیر تبخال و هپاتیت و سل است که به دلیل استفاده اشتراکی آن دیده می‌شود. حتی درصورت عوض کردن سر لوله قلیان، مواد باقی مانده در شلنگ آن می‌تواند عامل انتقال این بیماری‌ها باشد. علاوه بر آن احتمال آلوده بودن توتون و تنباکوی مورد استفاده در قلیان به انواع قارچ‌ها و میکروب‌ها وجود دارد. در بیشتر موارد تنباکوی مورد استفاده در قلیان کیفیت مناسبی نداشته و با کمی اسانس قابل عرضه می‌شود.
مصرف قلیان فقط برای مصرف کننده خطرناک است؟
بنابراعلام دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، گفته می‌شود مصرف قلیان فقط برای فرد مصرف کننده خطرناک است، درحالی که استنشاق تحمیلی دود دخانیات شامل مصرف قلیان هم می‌شود؛ به طوری که یک ساعت در معرض دود قلیان دیگران بودن، معادل مصرف شش تا هشت نخ سیگار است. به اشتباه، نگاه برخی خانواده‌ها به قلیان، نوعی تفریح و تفنن است و این امر موجب می‌شود تا از سویی استعمال قلیان توسط نوجوانان و جوانان و حتی در مواردی کودکان در حضور والدین و حتی به تشویق والدین برای ایجاد صمیمیت بین اعضای خانواده، صورت پذیرد و والدین ناآگاهانه زمینه اعتیاد عزیزان خود به نیکوتین و در نهایت مواد دخانی را فراهم کنند.
