کتاب درسی سالهاست مرجع قابل اعتمادی برای دانشآموزان محسوب میشود و اگر دانشآموز در مسئلهای دچار تردید شود با استناد به آن سعی میکند به پاسخ صحیح دست یابد اما مدتی است که کتابهای درسی اسیر اشتباهاتی هستند، اشتباهاتی فاحش که دیگر نمیتوان از کنار آن ساده گذشت.
در سالهای اخیر اشتباهات علمی کتابهای درسی مشهودتر و حساسیت و دقت گروههای مختلف جامعه به این مقوله بیشتر شده است اما هنوز این سوال برای دانشآموزان و معلمان بیپاسخ مانده که به علت اصلی این اشتباهات چیست؟ آیا این مسائل ریشه در بی دقتی دارد یا عدم تسلط کافی مولف به مباحث؟
به عنوان مثال در ماجرای غلطهای فاحش کتاب فارسی دانشآموزان که شاهد بودیم ماجرای زال و سیمرغ، «زاغ و سیمرغ» مطرح شده بود، یا شعر کیوان شاهبداغی به اشتباه به سهراب سپهری نسبت داده شد، علت واقعی چه بود؟
در مورد اخیر نیز شاهد اشتباهی فاحش در کتاب احکام دانشآموزان بودیم که از سوی اداره کل آموزش وپرورش استان لرستان برای دانشآموزان چاپ شده بود و در بخش اذان و اقامه عبارت « اشهد ان علی ولی الله» حذف شده است، چنین اشتباهاتی از ادامه بیدقتیها در چاپ کتب در آموزش وپرورش حکایت دارد.
اگر چه مسئولان سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی، علت اصلی این مشکلات را تغییر کتابهای درسی همزمان با تغییر ساختار نظام آموزشی و استقرار ساختار 6.3.3 میدانند و به اعتقاد آنها سال نخست برای کتابهای درسی جدید، اجرای آزمایشی محسوب میشود و پس از دریافت فکتهای لازم از سوی معلمان و دانشآموزان در سال بعد اشتباهات اصلاح میشود، اما آیا میتوان با این توضیح از برابر این بیدقتیها و اشتباهات به سادگی گذشت و آنها را جزئی تلقی کرد؟ آیا هر اشتباه ضربهای بر اعتماد عمومی مخاطبان و مخدوش ساختن اعتبار و مرجعیت کتابهای درسی نیست؟
نباید از این مسئله غافل بود که کتاب درسی سرمایه ملی است و حدود 100 سال است که بزرگان کشور تلاش کردهاند تا کتابهای درسی در ذهن ایرانیان در چنین جایگاهی والا جای گرفته است. اما وقتی در کتابهای درسی ایراداتی فراوان و نوظهور مشاهده میشود، اعتبار آن نزد خانوادهها، دانشآموزان و معلمان فرومی کاهد.
و در آخر باید توجه داشت محتوای بدون جذابیت کتابهای درسی که دانشآموز نمیتواند یا نمیخواهد آنها را در ذهن خود ثبت کند و گاه به دلیل پیچیده بودن مفاهیم قادر نیست که با آن ارتباط برقرار کند و این مسائل باعث سردرگمی او میشود.
البته این وضعیت در مورد خیلی از دروس دیگر نیز صدق میکند و به جای این که دانشآموز با آنها ارتباط برقرارکند مفاهیم پیچیده کتاب که خارج از درک دانشآموز نیز هست او را دچار نوعی سرگردانی میکند