حاشیه نشینی را سکونت گاه اصلی و مهم آسیب های اجتماعی می دانند. وجود نابرابری، ساختار نامناسب شغلی، نبود تسهیلات خدماتی و بهداشتی، مسکن نامناسب، پایین بودن سرمایه فرهنگی، ضعف امنیت و ... از معضل های نواحی حاشیه‌نشین به شمار می رود که آن را به بستری برای پیدایش و اشاعه آسیب‌های اجتماعی تبدیل کرده است.
یکی از مشکلات اصلی در حاشیه نشینی، بحث اعتیاد است که متاسفانه گسترش بسیاری یافته است؛ همه ما خاطرات محله هایی مانند خاک سفید و هرندی را هنوز در ذهن داریم و کارتن خوابی های گسترده ای که با اعتیاد چشمگیر گره خورده بوده و هست.
سردار محمدمسعود زاهدیان رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا در پاسخ به سوالی درباره حاشیه نشینی و معضلات آن و نقش پلیس در مداخله در این فضاها می گوید: حاشیه نشینی از معضلات جوامع شهری امروز دنیاست، به ویژه در شهرهای بزرگی مانند تهران که متاسفانه در درون خود آسیب های بسیاری را دارد؛ آسیب های آشکار و پنهان که ضرورت ورود دارد.
وی اضافه کرد: بخش از افراد در کلانشهرها شرایط لازم را برای اسکان در محیط های خاص پیدا نمی کنند و همین موضوع باعث می شود تا آن ها به صورت غیرطبیعی در برخی نقاط سکونت کنند و سکونت گاه های غیر رسمی ای را تعریف کنند که از آن به حاشیه نشینی تعبیر می شود.
سردار زاهدیان با تاکید بر این که در این فضاها عمدتا افردای زندگی می کنند که مسائل و مشکلات خاص دارند، توضیح داد: این سکونت گاه های غیررسمی عمدتا پذیرای معتادان و افراد دارای بیماری های خاص روانی می شود و به فضایی برای بروز آسیب و بستر مناسبی برای بروز جرایم خاص بدل می شود.
مداخله پلیس در حوزه آسیب ها رسالت قانونی است
حاشیهنشینی، علاوه بر آسیب های در خود، موجب گسترش نابهنجاریهای متعدد در شهرها می شود و عاملی می شود برای گسترش آسیب‌های نابهنجار اجتماعی، از جمله مواد مخدر که زمینه اصلی ورود در سراسر کلانشهر به شمار می آید.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا با اشاره به همین موضوع ادامه می دهد: در تهران هم شاهد هستیم که برخی نقاط این چنینی شکل گرفته است، البته بسیاری از این کلونی ها قدیمی هستند. این که ما افراد را جمع می کنیم و با آن ها برخورد می شود، به واسطه رسالتی است که پلیس در تامین امنیت دارد.
وی می افزاید: در واقع ورود ما به این حوزه ماموریتی است که توسط مراجع ذی ربط قانونا به ما واگذار شده و پلیس در این حوزه کار خودش را انجام می دهد.
همه دستگاه ها به وظیفه قانونی شان عمل نمی کنند
علی رغم وعده های بسیار مسئولان مبنی بر کوچک کردن حوزه های آسیب و حتی حذف آن ها، متاسفانه شاهد ثبات و گاه گسترش حاشیه نشینی و آسیب های آن هستیم؛ موضوعی که رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر نیز به آن اشاره می کند و می گوید: آن چه که باید ذکر شود این است که دستگاه های مختلف در این امر مسئولیت دارند که برخی از آن ها در شرایط موجود به تکالیف قانونی و وظایف اداری خودشان عمل نمی کنند.
سردار زاهدیان اضافه کرد: این عدم ورود، نتیجه اش می شود یک دور باطل؛ این که افرادی که جمع آوری می شوند دوباره به آن محل ها باز می گردند؛ نمونه آن شوش و مولوی و هرندی و... است.
یک جای پازل ناقص است/ گاهی در طول سال ۱۰ بار پاکسازی می کنیم
وی اضافه می کند: گاهی در طول سال، ده ها بار یک منطقه را پاکسازی می کنیم اما اینکه آیا بقیه دستگاه ها مثل شهرداری، بهزیستی و مراجع قضایی وظایف خودشان را خوب انجام دادند یا نه، جای بررسی دارد.
سردار زاهدیان در ادامه می گوید: یک جای پازل ناقص است. باز هم تاکید می کنم که همه افراد حاضر در حاشیه ها معتاد نیستند، یک بخشی شان بیمار روانی هستند. یک بخشی بی خانمان هستند که برای بسیاری از آن ها هم پیش بینی های لازم نشده است. باید زیرساخت ها اصلاح شود.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا با بیان این مطلب که گاه با یک اقدام عمرانی می توان یک کانون آسیب را حذف کرد، توضیح می دهد: شهرداری با عبور یک اتوبان از محل این چنینی می تواند یک بافت را تغییر دهد یا با ایجاد مراکز مشاورره و مددکاری و حمایتی و فرهنگسراها در این مناطق شاید بتوان بخشی از این مشکلات را جبران کرد.
مردم از همه دستگاه ها مهم تر هستند
سردار زاهدیان در ادامه به اهمیت نقش و جایگاه مردم اشاره می کند و می گوید: اما از همه مهمتر، خود مردم هستند. مردم در زمینه آسیب ها قطعا مهمترین و برجسته ترین نقش را دارند. اما متاسفانه جامعه در قبال این موارد وظیفه خود را انجام نمی دهد.
وی توضیح می دهد: خیرین نقش مهمی دارند، چون خیلی از کارتن خوابی ها به خاطر عدم بضاعت صورت می گیرد و واقعا بسیاری از آن ها به دلیل مشکلات مالی کارتن خواب می شوند و با همنشینی با آسیب ها متاسفانه گرفتار هم می شوند.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا با بیان این مطلب که امروزه بسیاری از موادمخدر صنعتی در آشپزخانه های داخلی تولید می شود، می گوید: مواد مخدر درآمدزاست و افراد زیادی از این محل منتفع می شوند، لذا متاسفانه شاهدیم که بازار تولید و ارائه آن هم رونق دارد و خیلی ها به دنبال مشتری برای این مواد هستند. از سوی دیگر چه بستری بهتر از حاشیه های شهر و بهره بردن از افرادی که آسیب دیده اجتماعی هستند؟
باید اقدامات بازدارنده، جایگزین اقدامات سلبی شود
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر ناجا اضافه می کند: باید بپذیریم که ما نتوانستیم حمایت اجتماعی را انجام دهیم. این پازل کامل نیست و متاسفانه امروز پلیس پاسخگوی کم کاری همه دستگاه ها شده است.
سردار زاهدیان با اشاره به نوع ورود پلیس می افزاید: در این شرایط متاسفانه ما به جای این که اقدامات بازدارنده انجام دهیم مجبوریم اقدامات سلبی انجام دهیم که شاید اثرپذیری لازم را نداشته باشد.
وی می گوید: ما نیاز به آموزش های درست، برنامه ریزی های آموزشی و ورود جدی تری خانواده ها و آموزش و پرورش به این موضوع داریم. موضوع اعتیاد موضوع بسیار مهم و جدی است که برای آلوده نشدن جامعه به آن بهترین راهکار، اقدامات پیشگیرانه و آموزشی است
سردار زاهدیان در خاتمه تاکید می کند: اگر همه دستگاه ها پای کار بیایند، قطعا می توانیم به سمت اقدامات بازدارنده حرکت کنیم که اثربخشی بیشتر و موثرتری دارد.
