وحدت مسلمانان یکی از اصلیترین مولفههایی بود که با پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه مسلمانان جهان به خصوص شیعیان و اهل تسنن قرار گرفت. از همین رو مسئله وحدت در دستور کار اصلی و سیاستهای بنیادین نظام اسلامی قرار گرفت که تاثیراتش در نقاط مختلف جهان قابل مشاهده بود. در همین زمینه یکی از حرکتهای تأثیرگذار در اوایل انقلاب سفر آیتالله خامنهای به منطقه کشمیر هند بود.
مرحوم سید قلبی رضوی کشمیری از فعالان فرهنگی انقلاب اسلامی در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است درباره نقش آیتالله خامنهای در وحدت شیعیان و اهل تسنن کشمیر میگوید: « از دیگر خاطرات نابی که درباره انقلاب و نهضت امام دارم، سفر مبارک مقام معظم رهبری به کشمیر است که اگر خطا نکنم در اواخر سال 1359 یا اوایل 1360 بود.
یک هفته قبل از تشریففرمایی حضرت آیتالله العظمی خامنهای، شخصی به نام مهندس «جواد سرفراز»، که بعدها همراه شهید بهشتی به درجه رفیع شهادت نایل شد، به کشمیر آمد. ایشان ارتباط تنگاتنگی با انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی داشت. در آن مقطع هرکس که به کشمیر میآمد، انجمن اسلامی من، مهندس غلامعلی گلزار و آقای سید محمد رضوی را خبر میکرد. در سفر مهندس«جواد سرفراز» به کشمیر، ما با ایشان آشنا شدیم. جلسهای با حضور ایشان در دفتر انجمن اسلامی دانشجویان ایران در کشمیر برگزار کردیم و ایشان درباره سفر آیتالله خامنهای به کشمیر صحبت کرد. در آن روزها، آیتالله خامنهای امام جمعه تهران و نماینده امام در شورای عالی دفاع بودند که دو سمت ویژه در آن روزها محسوب میشد. آقای سرفراز از شخصیت آقای خامنهای خیلی تعریف کرد و ما نیز که خطبههای نماز جمعه ایشان را میشنیدیم، به ایشان خیلی علاقهمند بودیم. بعد از آن مراسم، بنده یک هفته برای استقبال از ایشان برنامهریزی کردم.
سفر ایشان در اصل به کشور هند بود و در خلال سفر یک روز هم به کشمیر تشریف آوردند و به مدت ۲ ساعت در این منطقه اقامت گزیدند. پرواز هواپیمای حامل آقای خامنهای روز پنجشنبه ساعت چهار بعد از ظهر بود و ما از یک هفته قبل، از زمان این پرواز آگاه بودیم. وقتی آقا تشریف آوردند، زمینه پذیرایی از هر حیث فراهم بود؛ چرا که ما یک هفته برای این منظور برنامهریزی کرده بودیم.
استقبال کمنظیر اهل تسنن و شیعیان کشمیر از آیتالله خامنهای
شبی که قرار بود فردایش آقا تشریف بیاورد، بعد از نماز مغرب و عشا یک تاکسی گرفتیم و بلندگو روی آن نصب کردیم. من خودم سوار تاکسی شدم و خبر آمدن آقا را در تمام شهر «سرینگر» اعلام کردم. تقریباً تا ساعت دوازده شب، تمام شهر را خبر کردیم. برنامه ما این بود که در مناطق شیعهنشین بیشتر تبلیغ کنیم؛ چرا که از اهل تسنن - البته غیر از شخصیتهای معروف آنان - انتظار نداشتیم که در مراسم استقبال از آقای خامنهای شرکت کنند.
در روز ورود آقا همه به استقبال ایشان آمدند و در تاریخ کشمیر روز بینظیری بود. از روحانیان شیعه حتی یک نفر هم در خانه نمانده بود. حتی «مرحوم حجتالاسلاموالمسلمین حاج سید یوسف الموسوی الصفوی»، که پیرمرد ۸۵ سالهای بود، خودش را به فرودگاه رسانده بود. آقا که تشریف آوردند، مردم به فرودگاه ریختند. شیعیان با اتوبوس، تاکسی، وانت، کامیون و هر وسیله ممکن خودشان را رسانده بودند و استقبال بینظیری در فرودگاه «سرینگر» صورت گرفت.
حضور آیتالله خامنهای در نماز جمعه اهل تسنن کشمیر
آن روز ایشان در حسینیهای «بدگام» به ایراد سخنرانی و انجام مصاحبه مطبوعاتی در سرینگر اقدام کردند. روز بعد سخنرانیای در حسینیه «زدی بل»، که مرکز شیعهنشین «سرینگر» است، ایراد فرمودند. همان روز (جمعه) نیز در نماز جمعه اهل تسنن در مسجد جامع سرینگر شرکت کردند که ما این برنامه را از قبل هماهنگ کرده بودیم. در ابتدا «میر واعظ مولوی فاروق» - امام جمعه اهل تسنن - نماز جمعه را خواند و آقای خامنهای نیز پشت سر ایشان نماز اقامه کردند. بعد از نماز جمعه، مقام معظم رهبری حدود 15 دقیقه صحبت کردند. علت اینکه زمان اندکی سخنرانی کردند، این بود که میبایست بعد از نماز تا ساعت چهار به فرودگاه برسند.
سخنرانی تاریخی آیتالله خامنهای درباره وحدت
ایشان در خلال سخنرانی به طور مختصر به آیه « و اعتصموا بحبلالله جمیعاً ولاتفرقوا» اشاره کردند و درباره وحدت مسلمین و اهمیت وحدت شیعه و سنی صحبت کردند. اثرات این سخنرانی پانزده دقیقهای در تاریخ کشمیر بیش از نگارش دهها کتاب و ماهها سخنرانی بود. ما با چشم خودمان این اثرات را دیدیم. در تاریخ کشمیر نخستین بار بود که یک روحانی شیعه با شخصیتی جهانی به این کشور بیاید و در مسجد جامع اهل تسنن سخنرانی کند. تا قبل از آن روز، شیعه و سنی با هم اختلاف و درگیری شدیدی داشتند. حتی اگر یک شیعه به مسجد سنیها میرفت، مسجد را تطهیر میکردند و میگفتند: یک رافضی وارد مسجد شده و مسجد را نجس کرده است. اما بعد از سخنرانی آقا، این امر رایج شد که شیعیان به راحتی وارد مساجد اهل تسنن میشدند و بدون هیچ ترس و وحشت نماز را پشت سر امامجمعه اهل تسنن میخواندند. متقابلاً سنیها هم به مساجد شیعه میآمدند. این اتحاد و وحدت، محصول آن پانزده دقیقه سخنرانی آقای خامنهای و مصاحبه مطبوعاتی ایشان بود.»