تامین زنجیره فولاد یکی از بحث های مهم و پرتنش مجامع صنعتی در چند سال گذشته بوده است و همیشه در این بحث یک طرف قضیه کارخانه‌های فولاد هستند که از عدم تامین نیاز به مواد اولیه شان می نالند و در طرف دیگر دعوا، کارخانه های سنگ آهن که مدعی اند، همیشه تامین نیاز داخلی را بر صادرات اولویت داده اند.
در کشور ما ایجاد و توسعه زیرساخت‌های صنعت فولاد در دستور کار دولت‌های قبل و پس از انقلاب قرار داشته و امروز ایران با داشتن ذخایر غنی و معادن بزرگ سنگ‌آهن، منابع انرژی مزیت‌دار (گاز و زغال‌سنگ)، دانش و نیروی متخصص و مجرب و صنایع پشتیبانی‌کننده همچون نسوز و فرو آلیاژ ، پیشرفت‌های خوبی در این زمینه کسب کرده است.
با وجود هدف‌گذاری تولید 55 میلیون تن فولاد در افق چشم‌انداز 1404، مجوزهای متعددی بدون رعایت مزیت‌های مکانی و الزامات یکپارچگی در زنجیره تا حدود 90 میلیون تن صادر شده است.
برخی از این مجوزها به معادنی داده شد که تامین کننده سنگ آهن برای فولادسازان بودند و در نتیجه به جای اینکه خوراک کارخانه های فولاد را تامین کنند، سنگ آهن استخراج شده را خود به فرآوری می رساندند.
مشکلات تامین زنجیره فولاد بزودی حل می شود
مهدی کرباسیان مدیرعامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی، اظهار کرد: در بازنگری و پایش طرح فولاد، ایمیدرو از سمت وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف به تأمین زنجیره فولاد شده و ما امیدواریم در آینده مشکل تأمین مواد اولیه برای کارخانه های فولاد سازی نداشته باشیم.
وی در ادامه افزود: در پایش طرح فولاد، تمامی موارد مربوط به تامین چرخه این محصول سنجیده شده است و برای هریک از معادن تامین سنگ آهن وظیفه مشخصی در نظر گرفته خواهد شد تا دیگر شاهد کمبود تامین مواد اولیه برای یک کارخانه در کشور نباشیم.
کرباسیان با اشاره به تشکیل ستاد فولاد، تصریح کرد: شروع به کار این ستاد می تواند بیش از پیش رابطه بین دولتمردان و بخش خصوصی چه در زمینه تولید فولاد و چه در زمینه سنگ آهن را فراهم کند و آنها نیز توانسته بسیاری از مشکلات خود را در پای میز مذاکره حل کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا موارد تضادی که بین ایمیدرو و معاونت معدنی وزارت صنعت معدن و تجارت بود، حل شده است یا خیر،گفت: تمامی موارد در حال بررسی است و در وزارت جدید تعامل و همکاری میان ایمیدرو و وزارت صمت بیشتر شده است.
مدیرعامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی در پایان اضافه کرد: با برطرف شدن مشکلات تامین زنجیره فولاد و همکاری موثر وزارت صنایع و ایمیدرو، شاهد تحقق اهداف تعیین شده برای تامین 55 میلیون تن فولاد در افق 1404 خواهیم بود.
دخالت دولت مشکل اصلی چرخه فولاد است
فریدون احمدی عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس اظهار کرد: مشکل اصلی دخالت بیش از اندازه دولت در چرخه فولاد است که خود این موضوع باعث ایجاد رانت در معادن کشور شده است.
وی در ادامه افزود: اگر دولتی ها از چرخه فولاد بیرون بیایند، همه چیز درست می شود، اما مادامی که در اقتصاد رانت باشد، اوضاع نه تنها بهترن شده بلکه وخیم تر خواهد شد.
نماینده مردم زنجان در خاتمه بیان کرد: زمانیکه یک رقابت کاملا با حضور بخش خصوصی اتفاق بیفتد، تمام مولفه های بازار در آن رعایت خواهد شد.
عدم توجه به مطالبات سنگ آهنی ها
علیرضا سیاسی راد دبیر انجمن سنگ آهن ایران نظر دیگری دارد و معتقد است ، عدم مدیریت صحیح کارخانه های فولادسازی برای معادن سنگ آهن کشور مشکلات جدی به وجود آورده است.
وی اظهار کرد: در سال های گذشته همیشه این سنگ آهنی ها بودند که باید تاوان سومدیریت مدیران کارخانه های فولاد را می دادند.
سیاسی راد در ادامه افزود: مدیران کارخانه های فولادسازی مدام از نداشتن مواد اولیه مورد نیاز شاکی هستند و دلیل آن را صادرات سنگ آهن به خارج از کشور می دانند.
وی در پاسخ به این اعتراضات گفت: کارخانه های سنگ آهن همیشه سر وقت محصول موردنیاز فولاد سازان را به آنها تحویل داده اند، اما متاسفانه پول خود را با تاخیرهای زیاد دریافت کرده اند.
دبیر انجمن سنگ آهن ایران ادامه داد: اگر آمارهای گمرک را بررسی کنید، مشخص می شود که صادرات سهم کوچکی در مقابل تامین نیاز داخلی برای کارخانه های سنگ آهن داشته و از طرفی بخشی از این صادرات مربوط به محصولاتی می شود که در داخل مصرف ندارد.
سیاسی راد با گلایه از مدیران کارخانه‌های فولاد، تاکید کرد: انباشت نیروی کار و عدم مدیریت درست مدیران این کارخانه ها موجب بهره وری پایین آنها شده است، چرا کارخانه‌های سنگ آهن باید تاوان این سومدیریت ها را بدهند.
وی در پایان افزود:کارخانه های سنگ آهن خود را موظف به تامین چرخه داخلی فولاد می دانند اما باید به خواسته های به حق آنها و پرداخت بدهی های فولادکاران به سنگ آهنی ها هم توجه شود.
ضرردهی کارخانه های سنگ آهن، درست نیست
منصور یزدی زاده مدیر عامل شرکت ملی فولاد ایران با اشاره به وجود معادن غنی سنگ آهن در ایران، اظهار کرد: مشکل اصلی تامین چرخه فولاد از زمانی آغاز شد که کارخانه های سنگ آهن به جای آنکه تولیدات خود را ازلحاظ کمی و کیفی توسعه دهند، خود را درگیر احداث واحدهای پایین دستی همچون تولید گندله سازی کردند.
وی در ادامه افزود: این موضوع علاوه بر رشد عمودی کارخانجات سنگ آهن، موجب شد تا آنها نتوانند نیاز کارخانه های رو به گسترش فولادسازی در کشور را تامین کنند.
یزدی زاده بیان کرد: هدف اصلی کارخانه های سنگ آهن، تامین نیاز فولادسازان بود نه اینکه تبدیل به رقیب اصلی کارخانه های فولاد بشوند.
وی با اشاره به تشکیل ستاد فولاد ،گفت: در پالایش طرح چشم انداز فولاد 1404، توجه ویژه ای به بحث بالانس زنجیره فولاد شده است ، به طوریکه تا چند سال آینده ،کارخانه‌های فولاد مشکلی برای تامین سنگ آهن مورد نیاز خود نداشته باشند.
این مقام مسوول در خصوص علت صادرات سنگ آهن به صورت خام، تصریح کرد: صادرات سنگ آهن اکنون یکی از دغدغه های اصلی مسوولان است، زیرا تا زمانیکه امکان تولید کنستانتره در کشور وجود ندارد، مجبور به خام فروشی هستیم.
یزدی زاده با مثبت ارزیابی کردن تشکیل ستاد فولاد، یادآور شد: در طرح جامع فولاد ، با نظارت سازمان ایمیدرو و همکاری انجمن های بخش خصوصی به دنبال کاهش خام فروشی و افزایش ارز آوری از طریق فرآوری بیشتر روی محصول سنگ آهن هستیم.
مدیرعامل شرکت فولاد ایران در پایان در خصوص ادعای مدیران معادن سنگ آهن در مورد ضرردهی به دلیل فروش به کارخانه های فولاد داخلی، گفت: سنگ آهن در بورس حضور دارد و سود آنها از طریق فروش داخلی بسیار بالا بوده، بنابراین بحث ضرردهی سنگ آهنی‌ها مطرود است.
اقتصاد رقابتی و بازار آزاد مولفه پویایی حوزه فولاد
بهادر احرامیان عضو هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اظهار کرد: در راستای تعامل بیشتر با تشکل های بخش خصوصی و نظرخواهی از آنها، وزارت صنعت، معدن وتجارت تصمیم گرفته ستاد فولاد را تشکیل دهد و تصمیمات مربوط به ذی‌نفعان این حوزه در این ستاد گرفته شود.
وی در ادامه افزود: اکنون سیاست هایی بربازار حاکم است که در بخش سنگ آهن عوارض تعیین می‌کند و تولیدکنندگان سنگ آهن مجبورند در فضای غیررقابتی و در داخل ، محصولات خود را به فروش برسانند.
احرامیان تصریح کرد: ما طرفدار اقتصاد رقابتی و بازار آزاد هستیم و اصولا آزادسازی قیمت ها به پویا شدن بازار کمک خواهد کرد.
عضو هیأت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران اضافه کرد: آزادسازی قیمت ها در بازار سنگ آهن نیازمند فراهم شدن الزاماتی است، بنابراین دولت باید نیروهای انسانی را که به کارخانه های فولاد تحمیل کرده،کاهش دهد و تجدید ساختار جدی در این حوزه اتفاق بیفتد.
وی تاکید کرد:کاهش هزینه هایی که دولت بر کارخانه های فولاد تحمیل کرده باعث می شود باری که بر دوش کارخانه های فولاد افتاده، کم شده و شاهد افزایش بهره وری باشیم.
احرامیان در خاتم با تاکید براینکه یکی از وظایف ستاد فولاد کاهش این هزینه های اضافی است، یادآور شد: وزیرصنعت عزم جدی دارد که یک بار برای همیشه مشکلات زنجیره فولاد کشور حل شود.
