مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در سخنرانی در آمریکا اظهار داشت، توانایی نظارت کنونی این نهاد بر برنامه هستهای ایران بسیار قدرتمندتر از قبل است. «یوکیا آمانو» در جریان سخنرانی در دانشکده «هاروارد» کندی در شهر کمبریج واقع در شرق آمریکا گفت: «بدون برجام، آگاهی ما نسبت به برنامه هستهای ایران بسیار کمتر میشد.»
آمانو با بیان اینکه پادمانهای آژانس بینالمللی اتمی در قبال ایران خاتمه نخواهند یافت، اظهار داشت: «تعهدهای ایران در زمینه هستهای و براساس برجام در حال اجرا هستند و آژانس بینالمللی اتمی تاکنون از تمامی مکانهای مورد نیاز در این کشور بازدید کرده است.»
وی در بخش دیگری از سخنرانیاش در مورد بازدید از سایتهای نظامی، گفت: «تاکنون ما به هر سایتی که نیاز به بازدید از آن بوده، دسترسی داشتهایم. البته ما به دلایل محرمانگی نمیتوانیم جزئیات [این بازدیدها] را از جمله مکانهایی که مورد بازدید بازرسان قرار گرفتهاند و اینکه آیا آنها نظامی بودهاند یا غیرنظامی، افشا کنیم.»
آمانو افزود: «برخی این نگاه را دارند که آژانس باید به اماکن به اصطلاح "نظامی" اولویت دهد. در واقع، ما به مکانهایی تمایل داریم که در آنها مواد هستهای، تجهیزات و تخصص مرتبط با چرخه هستهای یا ترکیب این عناصر در آنها وجود دارد. در صورتی که نشانههایی بیابیم که ممکن یکی از این موارد در مکانی باشد، از جمله مواردی که به ما گزارش نشده، ما میتوانیم ذیل پروتکل الحاقی و با استفاده از آنچه "دسترسی مضاعف" خوانده میشود، به آن مکان دسترسی داشته باشیم. اینکه آن مکان نظامی یا غیرنظامی باشد، اهمیتی برای آژانس ندارد. این امر ذیل پادمان برای همه کشورها یکسان است و محدود به ایران نیست.»
وی با اشاره به فعالیتهای این سازمان درباره برنامه هستهای ایران از سال 2002 به این سو و گشایش در حل این تنش با انتخاب «حسن روحانی» به عنوان رئیس جمهور در ایران افزود، نکته مهم این است که ایران اینک پروتکل الحاقی را اجرا کرده و این به بازرسان امکان دسترسی گستردهتر به اطلاعات و مکانهای این کشور را میدهد.
آمانو گفت: «تمامی فعالیتهای ما توسط فنآوری پیشرفته از جمله سامانههای جمع آوری و پردازش اطلاعات پشتیبانی میشود. توانایی کنترل کنونی ما بسیار قویتر از آنی است که تاکنون بوده است.»
وی در خاتمه اظهار داشت که امروزه ترکیب توافق پادمانی جامع، پروتکل الحاقی و اقدامهای شفافکننده اضافی بر اساس برجام نشانگر مستحکمترین نظام کنترلی موجود در جهان است.»