رسانه‌ها و تحلیلگران سرشناس غربی در روزهای گذشته تحلیل‌های متعددی درباره استعفای نخست‌وزیر پیشین لبنان از سمتش مطرح کرده‌اند.
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست بامداد به صف رسانه‌های غربی پرداخت که مدعی شده‌اند «سعد الحریری» نخست‌وزیر سابق لبنان پس از استعفا از سمتش تحت فشار عربستان سعودی در ریاض بازداشت شده است.
«دیوید ایگناتیوس»، ستون‌نویس مشهور این روزنامه بامداد شنبه به نقل از برخی منابع لبنانی نوشت «حریری» در شرایط حصر خانگی در ریاض نگه داشته می‌شود.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه نوشته روایت جدیدی که منابع آگاه در بیروت نقل کرده‌اند، حاوی شواهد تازه‌ای درباره تاکتیک‌های «محمد بن سلمان» برای محکم کردن پایه‌های قدرت خود با راه‌اندازی تبلیغات علیه ایران در داخل و خارج از عربستان است.
«ایگناتیوس» نوشته حریری حدود ساعت هشت صبح شنبه هفته گذشته برای ملاقات با ولیعهد عربستان فراخوانده شد و ساعاتی بعد پس از قرائت بیانیه‌ای علیه ایران و حزب‌الله از سمتش کناره‌گیری کرد.
او به نقل از منابع آگاه نوشته سعودی‌ها احتمالاً به دنبال آن هستند تا «بهاء حریری»، برادر سعد را به عنوان نامزد بعدی تصدی سمت نخست‌وزیری لبنان معرفی کنند.
«ایگناتیوس» تنها روزنامه‌نگار مطرحی نیست که در روزهای گذشته درباره فشارهای عربستان سعودی بر سعد حریری افشاگری کرده است.
، «رابرت فیسک»، تحلیلگر برجسته روزنامه ایندیپندنت نیز روز پنجشنبه در گزارشی، روایتی از فشارهای عربستان سعودی بر حریری برای استعفا مطرح کرد.
«فیسک» در روایتی اندکی متفاوت با «ایگناتیوس» نوشته حریری روز سوم نوامبر، بعد از فرود هواپیمایش در فرودگاه ریاض توسط نیروهای پلیس سعودی محاصره و سپس بازداشت شد.
تحلیلگر انگلیسی، بازداشت سعد حریری را در امتداد دستگیری‌های گسترده شاهزاده‌های سعودی دانسته که به دستور محمد بن‌سلمان، تحت پوشش مبارزه با فساد، اما با هدف اصلی حذف مخالفان در مسیر رسیدن به تاج و تخت پادشاهی دانسته است.
او نوشته است: «حتی کسانی که می‌گفتند انقلاب‌های عربی روزی به ریاض خواهند رسید - آن هم نه با قیام اقلیت شیعیان بلکه با یک نزاع داخلی میان اعضای خاندان سلطنتی- تحولات هفته گذشته را با بهت و حیرت دنبال می‌کنند.»
فیسک در ادامه جزئیات بیشتری در مورد دلیل سفر حریری به عربستان افشا کرده است: «روز جمعه 3 نوامبر، او در بیروت در جلسه کابینه بود که تماسی دریافت کرد که در آن از او خواسته شد به ملاقات پادشاه عربستان سعودی برود. سعد مانند پدر ترورشده‌اش "رفیق" به صورت همزمان تابعیت لبنانی و سعودی دارد. شما هم مانند حریری درخواست یک پادشاه را رد نمی‌کنید، حتی اگر همین چند روز قبل او را ملاقات کرده باشید. به خصوص وقتی که عربستان 9 میلیارد دلار به شرکت "اوگر" متعلق به حریری بدهکار باشد.»
فیسک با بیان اینکه ساعاتی بعد وزرای دولت لبنان با شنیدن بیانیه استعفای حریری شوکه شدند، نوشته است: «حریری هرگز از چنین عباراتی استفاده نمی‌کرد. به عبارت دیگر، این بیانیه را او ننوشته بود. یکی از کسانی که او را به خوبی می‌شناسد، این هفته گفت "این او نبود که صحبت می‌کرد." به عبارت دیگر، سعودی‌ها به نخست‌وزیر لبنان دستور داده بودند که استعفا دهد و این استعفا را از ریاض اعلام کند.»
وی می‌افزاید: «همسر و خانواده حریری اکنون در ریاض هستند تا اگر او به بیروت بازگشت، آن‌ها گروگان بمانند. حالا که یک هفته از این دغل‌کاری سیاسی می‌گذرد، در بیروت این بحث هست که از "بهاء" برادار بزرگ سعد حریری خواسته شده که جای او را در کابینه بگیرد. اما سعد حریری چه؟ کسانی توانسته‌اند با خانه او در ریاض تماس بگیرند، اما او فقط چند کلمه صحبت کرده است. یکی از افراد مطلع می‌گوید 'او فقط گفته "برمی‌گردم" یا "حالم خوب است".' اگر حریری برگشت چه؟ ایا او ادعا خواهد کرد که استعفایش اجباری بوده؟ آیا سعودی‌ها جرأت چنین ریسکی را دارند؟»
به نوشته فیسک «او انتظار آنچه اتفاق افتاد را نداشت. در واقع حریری برای روز دوشنبه جلساتی با صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی و ملاقات‌هایی در مورد ارتقا کیفیت آب هماهنگ کرده بود. کسی که قرار باشد از نخست‌وزیری کناره‌گیری کند چنین کاری نمی‌کند.»
وی می‌گوید با این حال داستان اصلی در منطقه، چیزی است که در داخل عربستان در جریان است و محمد بن سلمان برای تحکیم پایه‌های قدرتش مانند «بقیه دیکتاتورها» دارد به بهانه مبارزه با فساد رقبایش را از سر راه برمی‌دارد.
فیسک با اشاره به روابط اقتصادی عربستان با آمریکا و کشورهای غربی، نوشته است که محمد بن سلمان توانست با سکوت مقامات و رسانه‌های غربی ابتدا نایب ولیعهد را کنار بزند و حالا هم تصفیه درون خاندان سعودی را آغاز کند.
این تحلیلگر انگلیسی در پایان با اشاره به سفر حریری به امارات هم نوشته که این سفر با این هدف انجام شد که عربستان وانمود کند نخست‌وزیر مستعفی لبنان در بازداشت نیست. به گفته فیسک اکنون چشم‌انداز بروز بحرانی بزرگ در لبنان واقعی به نظر می‌رسد.
اما اگر در روایت‌های دو روزنامه‌نگار مطرح تفاوت‌هایی جزئی وجود دارد درباره این اصل کلی که استعفای حریری تحت فشار ریاض انجام شده کمتر اختلافی در تحلیل‌های رسانه‌های غربی یا اظهارات مقام‌های لبنانی وجود دارد.
به عنوان مثال، خبرگزاری «رویترز»، روز پنجشنبه به نقل از یک مقام دولتی لبنان اعلام کرد مقام‌ها در این کشور معتقدند سعد الحریری در بازداشت عربستان است. این مقام لبنانی بازداشت الحریری در ریاض را بی‌احترامی به حاکمیت لبنان دانست.
