قاشق زنی از رسوم ایرانی است که در شب چهارشنبه سوری برپا می کردند.
آیین قاشق زنی احتمالا از این عقیده نشات می گرفت که ارواح نیک درگذشتگان در رستاخیز به شکل افرادی که رویشان پوشیده است به خانه بازماندگان سر می زنند و بازماندگان برای یادبود و برکت به آنها هدیه ای می دهند.
قاشق زنی استفاده ارواح از زبان بدنی به جای زبان گفتاری است.
در کشورهای غربی جشنی به همین گونه برگزار می شود با نامی متفاوت به نام هالووین که یکی از جشنهای سنتی آنها محسوب می شود.
این جشن در 31 اکتبر برگزار می شود که در آن شب معمولا کودکان لباس های عجیب و غیر مرسوم می پوشند و برای جمع آوری نبات و آجیل به در خانه ها می روند.
یکی از نمادهای هالووین یک کدوتنبل توخالی است که برای آن چشم ودهان به صورتی ترسناک طراحی شده و با روشن کردن شمع در درون کدو تنبل به آن جلوه ای ترسناک می دهد.
این جشن بیان کننده اعتقاد پیشینیان به جهان آخرت بود.یکی از آداب بسیار رایج در هالووین «trick or treat»نام دارد و بسیار شبیه به قاشق زنی خودمان است به این ترتیب که افراد به خصوص کودکان در گروه هایی کوچک به در خانه ها رفته و میگویند چیزی بده تا اذیتت نکنیم و صاحبخانه که به همین مناسبت خوراکی هایی تهیه کرده، چیزهای در سبد آنها می گذارد.
اما نکته قابل تامل این جاست که در کشور ایران در مهدکودک ها به بهانه هالووین جشن می گیرند و به بچه ها هالووین را تبریک می گویند.
تا به حال شده یک مدرسه یا یک مهدکودک در یکی از کشورهای غربی مثلا عید نوروز ما را برگزار کنند و یا مراسم چهار شنبه سوری ما را انجام و آتش درست کنند و از روی آن بپرند؟
نوروز جزء مراسم دینی ما ایرانی ها نیست که بگوییم غربی ها مسلمان نیستند و طبیعتا انجام نمی دهند بلکه از جمله رسومی است که به فرهنگ و تمدن ما مربوط می شود.
-با یکی از این مادران که کودکش در مهدکودکی که برایشان جشن هالووین را برگزار کرده بودند صحبت کردم.
مادر یکی از کودکان در این باره گفت:قبل از برگزاری جشن برای ما جلسه ای برگزار کردند و گفتند لباس های ویژه این جشن را فراهم کنیم و توضیحاتی در خصوص نحوه برگزاری به ما ارائه دادند ، ماهم بر اساس قوانین مهد به تهیه این لباس ها مشغول شدیم.
-در ادامه پرسش ها از مادر کودک پرسیدم که اعتراضی برای برگزاری این جشن نکردید؟
مادر کودک در پاسخ گفت نه ، چرا که این جشن نیز مانند جشن های دیگری بود که برگزار می کردند و ما برای شادی کودکانمان هر کاری انجام می دهیم به نظرم این جشن نیز مانند جشن های ایرانی شادی آور است و هیچ آسیبی به کودکانمان وارد نمی کند.
-به نظرتان این جشن به نوعی ارائه فرهنگ غرب نیست؟
مادر کودک در این باره گفت: حرف شما را قبول دارم اما چرا نباید فرهنگ هایی که هیچ آسیبی وارد نمی کند را گسترش بدهیم در ضمن این ها هنوز کودک هستند و چیزی متوجه نمی شوند جز اینکه فکر می کنند این جشن یک نوع بازی شادی آور است و من مخالف برگزاری این گونه مراسم ها نیستم.
-ما درایران نیز مانند همین جشن را داریم چرا به گسترش آن اقدام نمی کنید؟
مادر کودک در این باره توضیح داد که جشن های مشابه جشن هالووین در ایران به علت توجه نکردن به آنها به فراموشی سپرده شده است. اما درست است ما باید بیشتر به فرهنگمان توجه کنیم .
-جشن قاشق زنی که در قدیم مرسوم بود مشابهت زیادی به جشن هالووین دارد آیا جشن های خودمان زیباتر و جلوه بهتری ندارد؟
مادر کودک که موافق صحبت من بود، گفت:جشن هالووین نماد شیطانی دارد و جلوه ای از خشونت را در نقاشی ها و حرکات آنها منعکس می کند که من با این رفتارها مخالف هستم چرا که بر روحیه کودکمان اثر منفی خواهد گذاشت.
-آیا کودک شما بعد از برگزاری این جشن حالت غیر عادی نداشته و یا رفتارش تغییری نکرده است؟
چون فرزند من پسر است متقابلا تاثیری بر رفتارش گذاشته است و حالت های خشن از خود نشان می دهد.
غرب زدگی یعنی اینکه ما مراسمی مانند هالووین را علاوه بر خانه ،در مهد کودک هم برگزار کنیم که به طور طبیعی این جشن ها اثرات خود را بر کودک می گذارد و در زمان بزرگسالی، هیچ حس و علاقه ای نسبت به آداب و رسوم کشور خودش نشان نمی دهد و هالووین و بالماسکه و هزاران جشن غربی دیگر را به رسومات خودمان ترجیح می دهد.
باهر:جشن های ویژه کودکان نباید با فرهنگ کشورمان مغایر باشد
حسین باهر جامعه شناس و استاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به برگزاری جشن هالووین در مهدکودک ها اظهار کرد: به طور کلی هر چیزی که باعث شادی باشد باید از آن استقبال کرد، مانند جشن نوروز ،چهارشنبه سوری و شب یلدا که همه جشن می گیریم .بنابراین من تصور نمیکنم مشکلی وجود داشته باشد.
وی ادامه داد: جشن هالووین به نظرم حاشیه مذهبی و سیاسی ندارد این جشن یک جشن مردمی است .
باهر با اشاره به نقاشی هایی که بر صورت کودکان برای این جشن کشیده می شود و تاثیر آن بر روی رفتار و روحیه آنها گفت: این نقاشی ها به نظرم شکل های مختلف را عادی سازی می کند ومن نظر بدی نسبت به این جشن ها ندارم چرا که کودکان را مجاب می کنداز چیزی ترس نداشته باشند واین برای آنها عادی خواهد شد.
وی با بیان اینکه این جشن ها دیگر فرهنگ غربی و شرقی ندارد، گفت:تا جایی که این جشن ها با شرع و قانون و ارزش های کشورمان تناقضی نداشته باشد باید از آن استقبال کرد چرا که باعث شادی کودکان می شود .
این جامعه شناس تصریح کرد: جشن های ایرانی را نیز در کنار این چنین جشن ها که شادی وشعف دارد می توانیم برگزار کنیم تا فراموش نشوند.
وی با بیان اینکه در گذشته در ایران هر ماه یک روز جشن برگزار می کردیم، گفت:ما می توانیم درکنار عزاداری هایمان این جشن ها را هم برگزار کنیم. ما یک کشور ایرانی اسلامی هستیم .ما باید هر جشنی را در هر کجای دنیا برگزار می شود اعم از ایران به فال نیک بگیریم تا جایی که با ارزش های کشور ما مغایرتی نداشته باشد.
مهدکودک های برگزار کننده جشن هالووین پلمپ می‌شوند
احمد خاکی معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی در خصوص برگزاری مراسمی با عنوان جشن هالووین در برخی از مهدکودک های شهر تهران اظهار کرد: برگزاری مراسم جشن هالووین در مهدکودک هایی که با مجوز سازمان بهزیستی فعالیت می کنند صحت ندارد.
وی تصریح کرد: در حال حاضر با توجه به اینکه چند روز تا اربعین باقی مانده ، در تمام مهدکودک های شهر تهران همچون مهدکودک های سراسر کشور، مراسم گرامیداشت این روز و عزاداری ویژه امام حسین (ع)در حال برگزاری است.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به انتشار تصاویری مربوط به جشن هالووین در مهدکودک ها که این روزها در صفحات مجازی به چشم می‌خورد، خاطرنشان کرد: در هیچ یک از مهدکودک هایی که با مجوز سازمان بهزیستی کشور فعالیت می کنند، چنین جشنی برگزار نشده است و شاید تصاویر مذکور، مربوط به مهدکودک های غیر مجاز و فاقد مجوز باشد.
خاکی تاکید کرد: اگر در هر یک از مهدکودک های تحت نظارت سازمان بهزیستی کشور جشنی با عنوان جشن هالووین برگزار شود، بر اساس ماده ۲۶ کمیسیون قانون فعالیت مهدهای کودک، از سوی سازمان بهزیستی به شدت با آنها برخورد خواهد شد.
وی ادامه داد: تمام مهدکودک های سراسر کشور موظف به رعایت قوانین و مقررات مشخص هستند و در صورت تخطی از این قوانین با مدیریت مجموعه برخوردی به دور از هر گونه چشم پوشی خواهد شد و در صورت احراز تخلف، ممکن است حتی به تعطیلی و پلمپ مهدکودک متخلف منجر شود.
معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور یادآور شد: به دلیل اینکه در حال حاضر نظارت مهدکودک ها به صورت آنلاین انجام می شود و بنابراین به صراحت می توان گفت که برگزاری چنین جشن هایی در مهدکودک های غیر مجاز کشور اتفاق می افتد.
اما باید در نظر داشت که اگر چه برگزاری جشن هالووین بد نیست اما به نظرتان نباید فرهنگ های اصیل ایرانی را برای آشنایی بیشتر کودکان گسترش بدهیم؟
