با داروهای جدید تقریبا 100 درصد بیماران هپاتیتی درمان می شوند، اما متاسفانه نیمی از مبتلایان به هپاتیت هیچ اطلاعی از بیماری خود ندارند.
رضا فدایی متخصص عفونی و مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار علم و فناوری اظهار داشت: هپاتیت ها انواعی دارند و هپاتیت های B و C هم از نظر جامعه و هم از نظر اولویتهای پزشکی و بهداشتی مورد توجه خاصی هستند. هپاتیت ها از بیماریهای واگیر بوده که از راه خون، تماس جنسی، تزریقات (مواد مخدر، وسایل آرایشی مثل تاتو و غیره) و در مواردی از مادر به فرزند منتقل می شود.
وی در ادامه با تصریح این که شیوع این بیماری در ایران کم تا متوسط است، و در مقایسه با سایر کشورهای دنیا هم کشور پرشیوعی نیستیم، اظهار داشت: شیوع هپاتیت B در جامعه ایرانی حدود 1.2 درصد جمعیت و شیوع هپاتیت Cچیزی حدود 0.3 درصد جمعیت است. این دو نوع هپاتیت تفاوتهایی با هم دارند اما راه های انتقال آن تفاوت زیادی ندارد.
وی افزود: شیوع این بیماری در خیلی از کشورها بویژه کشورهای همسایه مانند پاکستان، عراق، مصر، لبنان بسیار بالاتر از کشور ما است یعنی این که شیوع بیماری دو رقمی و بالای ده درصد دارند، علت اصلی آن هم عدم رعایت مسائل پایه ای در این کشورها مانند اعتیاد تزریقی، ارتباط متفرقه جنسی و استریل واستفاده مجدد سرنگ به منظور واکسیناسیون و یا تزریقات درمانی دیگر است.
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان تاکید کرد: وضعیت به نسبت بهتری داریم، اما باید توجه داشته باشیم این فرصتی است که روی این مسئله کار کنیم و نه تنهای اجازه افزایش به آن ندهیم، بلکه باید درصد شیوع آن را کاهش دهیم.
چه اقداماتی برای پیشگیری انجام شده است
فدایی گفت: برنامه های وسیع واکسیناسیون برای هپاتیت B که واکسن دارد از 25 سال پیش در حال انجام است و همه نوزادان واکسن می گیرند. برای افراد مسن تر نیز چند گروه سنی از متولدین 1372 به قبل و تا متولدین 68 هم این واکسن را دریافت کرده اند. اما از آنجایی که با افزایش سن احتمال مزمن شدن هپاتیت کمتر می شود به همین گروهها بسنده شد.
وی ادامه داد: مشکل در مواردی است که بیماری مزمن شود و بیمار را به سمت تخریب کبد که یکی از مهمترین اعضای انسان است ببرد، در این حالت اختلالات مهمی در بدن پیش می آید و نهایتا چاره ای جز پیوند کبد نداریم. نباید بگذاریم به مرحله سیروز یا تخریب کبد (چروکدگی بافت کبد) برسد باید با پیدا کردن بیماران و تحت درمان قراردادن آنها پیشگیری شود.
برنامه های بیمار یابی اهمیت دارد
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان مطرح کرد: باید برنامه های بیمار یابی داشته باشیم که داریم اما کافی نیست، تمام کسانی که سابقه تزریق مواد مخدر، تمام کسانی که سابقه تزریق خون، و کسانی که روابط متفرقه جنسی داشته اند، باید تشویق و آگاه سازی شوند و آزمایش هپاتیت را انجام دهند که اگر مثبت بود تحت درمان قرار گیرند.
این متخصص بیماریهای عفونی با اشاره به این که کارهای زیادی برای آگاهی سازی از طریق رسانه ها، و برگزاری کمپین ها در اماکن عمومی انجام شده است، در مردادماه و آبان ماه هم روزهایی برای آگاه سازی و توجه به این بیماری داریم، تصریح کرد: آمار دقیقی ندارم اما احتمالا همچنان نیمی از مبتلایان در جامعه ما اطلاعی از بیماری خود ندارند.
فدایی گفت: بیمار یابی را در بعضی اماکن مانند کلنیکهای و کمپهای ترک اعتیاد و زندانها بطور مستقیم دنبال می کنیم و یا این که صاحبان کمپها را تشویق می کنیم که مددجویان خود را برای انجام آزمایش معرفی کنند.
وی ادامه داد: سیستم بهداشتی و دانشگاههای علوم پزشکی هم اطلاع رسانی می کنند، و امکان خدمات به بیماران هپاتیتی هم در بخش خصوصی و هم در بخش دولتی فراهم است. چنانچه یک عده خاص هم مشکوک به ابتلا هپاتیت باشند در سیستم دولتی هم با نرخ های دولتی امکان انجام آزمایش وجود دارد و اگر مثبت بود پرونده تشکیل داده و بیمار را تحت مراقبت و درمان قرار می دهیم.
هپاتیت تا چه مرحله ای قابل درمان است
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در پاسخ به سوالی مبتنی بر این که هپاتیت تا چه مرحله ای قابل درمان است، گفت: امکان درمان برای همه مراحل بیماری وجود دارد، از بیماری که فقط آزمایش آن مثبت است وهیچ مشکلی ندارد تا بیماری که در مراحل پیشرفته بیماری قرار دارد، اما مسلما مثل هر بیماری عفونی دیگری تشخیص در مراحل اولیه که هنوز آسیب زیادی به کبد وارد نشده است موثر تر از زمانی است که بیمار در مرحله نهایی بیماری قرار دارد.
هزینه های چگونه است
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان خاطرنشان کرد: هزینه های درمان هپاتیت نسبت به گذشته خیلی پایین آمده است، علاوه بر این در گذشته درمانهای هپاتیت بسیار سخت بود یعنی بیمار اصلا قادر نبود تزریق ها را تحمل کند و عوارض متعددی هم داشت.
این متخصص بیماریهای عفونی گفت: درمان هپاتیت در گذشته توسط داروهای تزریقی با طول دوره شش ماه، یکسال، دوسال و یا گاهی بیشتر بود و در نهایت هم موفقیت شاید به 50 درصد نمی رسید.
فدایی بیان داشت: در طی سه سال اخیر با عرضه داروهای جدید هپاتیت در جهان داروهای تزریقی به خوراکی تبدیل شده است، کارایی این داروها به 100 درصد نزدیک شده، طول دوره درمان نیز به سه ماه کاهش یافته است، علاوه بر این هزینه ها هم کاهش چشگیری داشته است. در حال حاضر تعداد زیادی از بیماران هپاتیتی در کلینیک های مختلف هپاتیت تحت درمانی هستند، اما بسیاری از افراد اطلاعی ندارند و ما همچنان اطلاع رسانی را ادامه می دهیم تا بیماران گم شده پیدا و از این خدمات بهرمند شوند.
مشکلاتی دیگری هم هست
این متخصص بیماریهای عفونی تاکید کرد: زمانی که با آزمایش فرد مبتلا به هپاتیت تشخیص داده شد، باید درمان ها شروع شود و ما باید یک سری آزمایش های خاصی در ابتدای درمان و در انتهای درمان انجام دهیم، که هزینه این آزمایش ها حتی برای بیمه شده ها هنوز بسیار بالا است.
فدایی افزود: برای درمان هم تولید این داروهای جدید در ایران شروع شده است و به همین دلیل هم داروها ارازان شدند، اما تولید آنها باید به یک نقطه ثباتی برسد که معلوم شود کدام برند دارویی را با چه قیمتی باید تهیه کرد، گاهی اوقات بعضی از داروها برای مدتی رایگان هستند و بعد از مدتی بیمار باید هزینه هایی برای تهیه آن بپردازد.
وی ادامه داد: این داروها در دنیا جدید هستند و بهر حال مشکلاتی هم وجود دارد اما تحولی عظیم در درمان هپاتیت ایجاد کرده و امیدها را برای حذف هپاتیت زنده کرده اند.
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به این موضوع که آنطور که گفته می شود با کمک این داروهای جدید احتمالا بتوان تا سال 2030 بیماری هپاتیت را از جامعه جهانی حذف و تبدیل به یک بیماری انگشت شماری کرد، خاطرنشان کرد: این ممکن است اگر یک برنامه منسجمی یعنی اطلاع رسانی کافی و پررنگ تر داشته باشیم، همچنین هماهنگی خوبی با بیمه های کامل داشته باشیم و بیمه ها وضعیت خود را با مشکل آزمایش بیماران و با داروهای بیماران روشن و تثبیت کنند، سایر جوانب هم مورد توجه قرار گیرند از جمله این که تصمیم گیریهای موقتی باعث سردرگمی است.
فدایی تاکید داشت: بخش دولتی و بخش خصوصی باید با هم در موضوع هپاتیت هماهنگ شوند، در حال حاضر تعداد زیادی بیمار در بخش خصوصی تحت درمان قرار دارند و اگر چه هزینه هایی هم پرداخت می کنند راضی هم هستند، چرا که از یک بیماری مهلک نجات می یابند، منتها ما باید بدانیم بخش خصوصی چه تعداد بیمار تحت درمان دارند و عاقبت درمان آنها به کجا رسیده است پس باید سیستم دولتی هم خودش را برای حذف این بیماری واگیردار آماده کند هنوز در ابتدای راه هستیم.
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان افزود: پرتکل هایی برای درمان و تشخیص درمان هپاتیت توسط شبکه هپاتیت ایران که مجموعه ای از اساتید صاحب نظر هپاتیت هستند تهیه شده است، همچنین وزارت بهداشت پرتکلی را تقریبا آماده کرده است، این پرتکلها شرایطی فراهم می کند تاهمه کسانی که می خواهند روی هپاتیت کار کنند (کادر پزشکی) در رابطه با آزمایش ها و داروها وحدت رویه داشته باشند.
وی در ادامه با بیان این که هر کشوری برای این نوع بیماریها باید پرتکل مربوط به خود را تنظیم کند که بیمه ها را هم معتبر بدانند، گفت: با این داروهای دو سه درصد بیماران ممکن است نتیجه مطلوب نگیرند که داروهای جدید و پرتکلهای خاص خود را دارد.
