یکی از مهم‌ترین این تغییرات نیز در نوع لباس پوشیدن به عنوان یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین زمینه‌های ایفای نقش اجتماعی و هویت فردی نمود پیدا کرده است.
با این حال این تغییرات همیشه متعارف نبوده‌اند بلکه گاهی نوعی «غیرمتعارف‌گونگی» با خود به دنبال آورده و الگوهای ذهنی افراد، بخصوص جوانان را دچار تغییر و تحول کرده است.
به عبارت صریح‌تر، الگوهای جدید پوشش، هویت جوانان را زیر و رو کرده و حال سوال این است که این زیر و رو کردن تا چه حد مطلوب و احیانا تا چه میزان، نامطلوب خواهد بود؟
آزادی پوشش
بدیهی است که انتخاب نوع پوشش تا آنجا که مغایر با فرهنگ و عرف و هنجار و ارزش‌های یک جامعه نبوده و نظم متعارف آن جامعه را به هم نریزد، کاملا آزاد است و این آزادی حق طبیعی هر انسانی است.
در واقع پوشش نوعی سلیقه و مساله‌ای کاملا فردی است و قضاوت درباره آن نیز خیلی صحیح به نظر نمی‌رسد.
با این حال وقتی پای «مد» به میان می‌آید، شاید سلیقه‌هایی که به افراد القا شده و الگوسازی صورت می‌گیرد، منجر به ایجاد سوءتفاهماتی بشود که ورود به آن خالی از لطف و ثمر نیست.
با این حال قبل از ورود به بحث اصلی لازم است این نکته را روشن کنیم که این گزارش به منظور فراخوانی شعاری جوانان به کنار گذاشتن مدهای امروزی نوشته نشده و هیچ محدودیتی را نیز در بحث پوشش، پیشنهاد نمی‌کند؛ مگر همان‌هایی که خلاف عرف و اخلاق و ارزش‌ها و هنجارهای کف جامعه‌اند.
یک پرسش اساسی
حالا که موضعمان را شرح دادیم، به بحث اصلی ورود می‌کنیم و یک سوال اساسی را مطرح می‌کنیم. آیا مد و پیروی از مد به معنای شیک‌پوشیاست؟ آیا هر کسی که در لباس پوشیدن از مد پیروی می‌کند را می‌توان خاص و جذاب و خوش‌پوش نامید؟ آیا افراد «مدزده» افراد بهتری هستند که اگر در معرض دید قرار بگیرند، بقیه باید حسرت آنها را بخورند و در تلاش باشند شبیه آنها بشوند؟ پاسخ این پرسش‌ها، ساده و در عین حال پیچیده است.
به عقیده کارشناسان صنعت مد، هر لباسی که مد میشود، لاجرم به شیک پوشی منجر نخواهد شد البته برخی لباس‌ها یا نشانه‌های پوششی که مد میشود مانند نوعی روسری یا شال‌گردن و کفش خاص و... ـ حتما به خاص شدن فرد منجر میشود، اما میان خاص شدن با شیک‌پوشی، مرز آشکاری وجود دارد.
در واقع خاص شدن، فرد را انگشت‌نما می‌کند؛ به گونه‌ای که هرکسی او را نگاه می‌کند، تفاوت آشکاری با آنچه در کف جامعه می‌گذرد، با او مشاهده می‌کند و در یک کلام انگشت‌نما میشود، اما این‌گونه انگشت‌نما شدن، همیشه منجر به حمل صفت شیک‌پوشی نمی‌شود و گاه حتی ممکن است باعث برانگیختن حس تعجب و در حالتی ناپسند، باعث تمسخر او نیز بشود.
این‌گونه است که بیشتر کسانی که از صنعت مد استفاده می‌کنند و بیشتر به دنبال انگشت‌نما شدن هستند، همین سلبریتی‌ها یعنی هنرپیشه‌ها و برخی ورزشکاران و چهره‌های مشاغل دیگر هستند.
مد و شیک پوشی ...
جمله‌ای از «کوکو شنل»، طراح برجسته صنعت مد فرانسه وجود دارد که می‌گوید بهترین مد، سادگی است.
روشن است که مقصود او ساده پوشی صرف و کنار گذاشتن هرگونه مدلی نیست، بلکه او معتقد است، صنعت مد باید در راستای شیک‌پوش کردن افراد و نه خاص‌پوش کردن آنها گام بردارد.
نگاهی به برندهای برتر صنعت مد و لباس‌هایی که زنان و مردان غربی ـ که خود تولیدکننده مد هستند ـ استفاده می‌کنند، نشان می‌دهد بیشترین محصولات آنها لباس‌هایی ساده، متناسب، بسیار باکیفیت و صدالبته پوشیده است.
شاید جالب باشد که در غربی که زن به عنوان یک ابزار استفاده شده و برهنگی‌اش محل درآمدزایی صنعت مد، سینما و... است، صنعت مد به سوی سادگی و پوشیدگی حرکت می‌کند، اما این حرکتی است که غرب آغاز کرده و شاید علتش بازگشت به جوهره انسانی و یافتن زیبایی در جایی غیر از برهنگی است.
جالب است که برخی تولیدات هالیوود بیشتر به همین سو رفته است؛ چرا که اخیرا برخی طراحان معروف مد وارد عرصه فیلمسازی شده‌اند و جالب است که در نمایش جدیدترین محصولات پوششی شان در این فیلم‌ها، بشدت از پوشیدگی و سادگی استفاده کرده‌اند و این نوعی بازگشت به حرف کوکوشنل معروف است.
چه بپوشیم؟
چه بپوشیم سوال مهمی است و البته بیشتر از سوی بانوان مطرح است! نوع پوشش رابطه مستقیمی با شخصیت فرد دارد که دوست دارد جامعه از زاویه آن به او نگاه کرده و قضاوتش کند لذا در این کوران مدهای فراوانی که در قالب برندهای رنگارنگ در پاساژهای تهران و کلانشهرها موجود است، چه بپوشیم، سوال بزرگی است.
کارشناسان صنعت مد پاسخ‌های روشنی درباره این‌که در این شرایط چه بپوشیم، دارند.
به گفته آنان، مدی را انتخاب کنید که از سه جنبه رنگ، مدل و تناسب، حائز ویژگی‌هایی باشد.
به گفته آنان، مدل لباس نقش بزرگ‌تری در میان سه ویژگی یاد شده دارد. مدل لباس ـ چه مردانه و چه زنانه ـ در وهله اول باید راحت باشد؛ چرا که راحتی لباس است که احساس خوبی به فرد می‌دهد و او نیز آن احساس را به دیگران منتقل می‌کند.
کارشناسان می‌گویند مدل لباس را با تنگی یا گشادی آن اشتباه نگیرید. مدل لباس، حالت قرارگیری آن بر فرم بدن است و چه بسا لباس‌های پوشیده‌ای که بدن‌نما نیستند، مدل بهتری دارند. از سوی دیگر، امکان اجرای یک مدل، بر سطح لباس‌هایی که پوشیده هستند، شاید راحت‌تر باشد.
مساله‌ای به نام تناسب
تناسب نیز در انتخاب لباس مناسب میان مد‌ها و برندها نقش موثری دارد. لباسی را انتخاب کنید که با شخصیت شما، پیشینه و چهره خانوادگی، محیطی که در آن زندگی می‌کنید و همچنین فرم بدنتان تناسب داشته باشد.
وقتی با شلوار جین که پاچه‌اش تنگ و به قولی لوله تفنگی است پا به یک مکان رسمی می‌گذارید، شاید این عدم تناسب در عین برند بودن لباس‌تان، توی ذوق بزند یا وقتی فرم بدنتان با لباسی تناسب ندارد، اصرار در پوشیدن آن لباس، فقط شما را انگشت‌نما و نافرم می‌کند.
حالا توجه به نوع نوشته‌ها یا علامت‌هایی که روی لباس‌های مختلف وجود دارد و حتی معنی کردن برخی جملات ـ که گاه بی‌توجهی به آن باعث آبروریزی یا مضحکه شده است ـ نکته مهم دیگری است که در بحث تناسب باید به آن اشاره کرد.
در نهایت این‌که انتخاب لباس متناسب از میان برندها از هر نظر، اصلی است که توجه به آن در عین مدروز بودن، از شما شخصی شیک‌پوش خواهد ساخت که البته مورد توجه و جذابیت خواهید بود؛ در عین حال که انگشت‌نما هم نیستید.
رنگ
در نهایت به موضوع رنگ می‌رسیم. در لباس پوشیدن انتخاب رنگ مانند بحث تناسب، اهمیت ویژه‌ای دارد.
این‌که چه رنگی انتخاب کنیم که در عین شاد بودن، جیغ نباشد و ضمنا مقتضیات فصل در آن رعایت شده باشد، مهارتی ویژه است.
توجه به سن، موقعیت و مکانی که می‌خواهید لباس را بپوشید نیز اهمیت دارد. تناسب رنگ میان تمام اجزای پوشش، از کفش گرفته تا کت و پیراهن و کمربند نیز جای خود را دارد.
دریابید
در نهایت نیز دریابید که شیک پوشی، مدزدگی نیست و در عین حال می‌توان با توسل به برخی مدهای متعارف، شیک پوشی و به روز بودن را برای لباسمان رقم بزنیم. فقط کافی است حد وسط و متعارف بودن را برگزینیم و بدانیم استفاده بی‌رویه از هیچ پدیده‌ای جالب‌انگیز نیست.
