عباس آخوندی در سی و سومین جلسه ستاد ملی باز آفرینی شهری پایدار مسائل حاشیه‌نشینی، بافت‌های میانی ناکارآمد و روستاهای ملحق شده به شهرها و مناطق تاریخی را مشکلاتی بسیار پیچیده قلمداد کرد و گفت: این موارد شاید جزو پیچیده‌ترین مسائل کشور باشد؛ چراکه هنوز هم درباره نحوه رویارویی با آن، هیچ‌گونه اجماعی در کشور وجود ندارد، به خصوص این که مناطق مذکور طی یک دوره تاریخی نسبتا طولانی، علاوه بر فرسایش کالبدی دچار یک فرسایش اجتماعی و فرهنگی نیز شده و همیشه بحث در مورد آن‌ها ما را به یاد فساد، مسائل منفی و بحران‌های اجتماعی می‌اندازد.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه با بیان این نکته که ما همواره در زمان اتخاذ سیاست‌های روشن در برابر مسائل حاشیه‌نشینی، با اهداف متعارضی روبه‌رو می‌شویم گفت: هر زمان که بحث درباره ساماندهی این مناطق می‌شود، می‌گویند در حال تشویق حاشیه‌نشینان بوده و به افراد متخلف آب و برق می‌دهید، این درحالی است که اگر به آن‌ها انشعابات ندهیم، از سویی دیگر باعث تداوم مسائل مربوط به فقر، بهداشت و محیط زیست در کشور می‌شویم.
وی در این‌باره ادامه داد: اگر در همین زمان به سراغ رویکرد بازسازی مناطق فرسوده میانی شهرها برویم، می‌گویند شما به شبکه اجتماعی-فرهنگی، آثار تمدنی و تاریخی این محلات توجه نمی‌کنید، از سویی دیگر وقتی از احیای محلات مذکور صحبت می‌شود، می‌گویند به دوران گذشته بازگشته و به دنیای مدرن امروز توجه نمی‌کنید، جالب است که اگر در همین زمان به سراغ تخریب هم رفته شود، می‌گویند شما در حال تخریب تمامی تاریخ و تمدن کشور هستید.
وزیر راه و شهرسازی این مسائل را موضوع بسیار خوبی برای نقد و بررسی رسانه دانست و گفت: با توجه به مشکلات موجود، بسیار مهم است که در رفع آن‌ها به سیاستی واحد رسیده و به حل آن بپردازیم.
آخوندی همچنین ادامه داد: خوشبختانه طی جلسات ستاد بازآفرینی شهری در ۲ سال و نیم گذشته در سطح ملی، استانی و شهرستانی به اجماعی رسیده‌ایم که امید داریم این اتفاق نظر در رسیدگی به مناطق ناکارآمد به سطح ملی و سیاست‌گذاری در کشور برسد.
این عضو کابینه دوازدهم در ادامه سخنان خود با بیان این نکته که با توجه به آمار موجود، مهاجرت از روستا به شهر تقریبا به پایان رسیده و دیگر اتفاق جدی در این حوزه رخ نخواهد داد، گفت: با توجه به این شرایط، روشن است که اگر می‌خواهیم به سمت ساماندهی برویم، نباید از این موضوع هراسی داشته باشیم که حاشیه‌نشینی تشویق شده و گسترش می‌یابد؛ چراکه آمار مهاجرت‌ها از روستا به شهر مراحل نهایی خود را طی می‌کند.
آخوندی، انضمام حاشیه به متن را یکی از شعارهای اصلی وزارت راه و شهرسازی در این دوره بیان کرد و افزود: بدون شک از لحاظ سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی و منزلت خانوادگی مهم است که عنوان حاشیه‌نشین را در کشور حذف کرده و از استفاده آن بپرهیزیم، چراکه در آخر کار کسی که می‌پذیرد در حاشیه است، بدان معنا است که ظرفیت و حق عصیان و شورش علیه متن را دارد، به همین دلیل ما از جهت اجتماعی به دنبال ترویج این شعار هستیم که دیگر چیزی به عنوان حاشیه در کشور نداشته باشیم.
آخوندی با بیان اینکه ما باید ارتقای کیفیت زندگی را در فرآیند بهسازی مورد هدف قرار دهیم، گفت: در این زمان باید به این نکته توجه داشته باشیم که به محض ورود به حوزه کیفیت زندگی وارد حوزه فرهنگ شده‌ایم، چراکه تنها بخشی از این موضوع با مسائل مادی رفع می‌شود و بخش دیگر آن، ادارکی خواهد بود.
به گفته این مقام مسئول، بخش ادراکی کیفیت زندگی آن است که شما تا چه اندازه از زندگی در یک محله لذت می‌برید و این سکونت برای شما خوشایند و همراه با حس امنیت و ارتباط با دیگران است.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه ستاد ملی، یکی از گردهمایی‌های متمرکز بر اتخاذات و فرمایشات مقام معظم رهبری در کشور است گفت: در حقیقت بحث تمدن ایران‌شهری که در این مدت به طور مشخص در ستاد نیز پیگیری شده، در ارتباط مستقیم با بحث سیاست شهرسازی ایرانی-اسلامی از سوی رهبری بوده که در این ستاد نیز دنبال می‌شود.
این عضو کابینه دولت دوازدهم محله‌محوری را فرم عملیاتی مبحث تمدن ایران‌شهری و همچنین شهرسازی ایرانی-اسلامی اعلام کرد و افزود: محله‌محوری بحثی ذوقی نبوده و به تصور من شاه‌کلید موضوع شهرسازی ایرانی –اسلامی به شمار می‌رود و باعث ایجاد روابط اجتماعی و فرهنگی در یک محله خواهد بود چراکه قطعا ساختار یک محله بدون مسجد، حسینیه، بازار و فضای گفتگو معنی نداشته و تعریفی ندارد.
وی در این‌باره افزود: به طور مثال نقدی که به سایر راه‌حل‌ها در این حوزه وارد می‌شود، نگاه تک‌سلولی به مسکن بوده این درحالی است که مسکن در محله معنی پیدا کرده و نگاه تک‌سلولی به آن اشتباه است.
این مقام مسئول اضافه کرد: خوشبختانه ما در ستاد ملی بازآفرینی توانستیم به تدریج بر سر مواردی به اجماع برسیم که به با رویکرد محله‌محوری در بافت میانی شهرها به ساماندهی محلات پرداخته و از سویی دیگر محلات جدید را در مناطق حاشیه‌ای ایجاد کنیم که اقدام بسیار مهمی به شمار می‌رود.
وزیر راه و شهرسازی در ادامه سخنان خود، نمونه‌های خرد و کلان در حوزه شهری را نمونه‌های خوبی برای همکاری بین وزارت راه و شهرسازی و صدا و سیما دانست و افزود: به طور مثال منطقه شهری بزرگ تهران دارای ۴۶ بخش بوده که تنها ۴ بخش آن دارای اشتغال در درون خود است و مابقی برای کار به شهر تهران و یا سایر مناطق کلانشهر رجوع می‌کنند، با توجه به این موضوع در هماهنگی و تردد این افراد قطعا با مشکلات زیرساختی در حمل و نقل مواجه خواهیم بود که باید آن را ساماندهی کنیم؛ چراکه خودرو محوری و تردد با خودروی شخصی بیشترین کارکرد را در کشور ما دارد؛ درحالی که حمل و نقل عمومی ریل‌پایه راهکار اصلی دنیا در مواجهه با این مشکل است.
وی در ادامه این مشکل را نمونه‌ای از مسائل کلان در حوزه شهری برای همکاری با صداوسیما مطرح کرد و افزود: اگر شما بتوانید برای این مشکل یک راه حل کلان پیدا کرده و آن را اجرا کنید می‌بینید که مفهوم منزلت اجتماعی و کیفیت زندگی مادی در حومه نسبت به شهر تغییر خواهد کرد در حقیقت حومه متقاضیانی پیدا می کند که از طبقه اجتماعی متوسط به بالا بوده درحالی که امروز این افراد از قشر متوسط و رو به پایین هستند.
آخوندی در اشاره به نمونه‌های خرد مسائل شهری نیز بیان کرد: به طور مثال همکاری افراد یک محله در امور بهسازی نمونه‌ای از مسائل خرد است که توانستند با ایجاد یک مدرسه، حسینیه، ورزشگاه و درمانگاه شرایط محله را تغییر دهند، مسئله‌ای که می‌تواند به وسیله همکاران ما در صداوسیما با توجه به ویژگی‌های خاص هر محله به آن پرداخته شود.
وی ادامه داد: تجمیع قطعات و خانه‌های خرد و نشان دادن نمونه‌های موفق نیز در محلات می تواند مورد دیگری در نمونه‌های خرد مسائل شهری باشد که ورود به فرآیند شکل‌گیری و ضرورت وجود یک عنصر بیرونی را به خوبی نمایان می‌کند.
وزیر راه و شهرسازی توسعه‌گران را نمونه همین عناصر بیرونی دانست و افزود: سازمان صدا و سیما نقش بی‌نظیری در تبیین نقاط ضعف و امیدبخش این اقدامات در سطح شهر داشته و ستاد ملی نیز بدون وجود یک رسانه امکان موفقیت ندارد چراکه ما پیرامون یک پروژه صحبت نکرده و در این مکان درخصوص تغییر ساختار اجتماع ملی و یک سوم جمعیت شهری در کشور به گفتگو می‌پردازیم.
وی ادامه داد: نقد ما به مسکن مهر آن است که پروژه مذکور این داستان را تبدیل به پروژه کرد درحالی که یک سوم جمعیت شهرنشین کشور بوده و نمی‌شود آن را به پروژه تبدیل کرد، به تصور من ارتقای کیفیت زندگی مردم باید به وسیله خود مردم صورت بگیرد و کسی نمی‌تواند جانشین آن‌ها شود و از طرف آن‌ها تصمیم بگیرد و اگر کسی این اقدام را انجام دهد مشخص است که صورت مسئله را متوجه نشده است.
عضو کابینه دولت دوازدهم در ادامه ارتقای کیفیت زندگی مردم به وسیله خودشان را یکی از مسائل مورد بحث در جلسات ستاد بازآفرینی اعلام کرد و افزود: به عقیده ما ورود صدا و سیما در این حوزه اقدامی ضروری و غیرقابل چشم‌پوشی است که می‌تواند هم ورودی انتقادی و یا ترویجی از سوی این سازمان باشد.
به گفته وی، زمانی که ورود ما ترویجی باشد، بدان معناست که قصد داریم ضمن ایجاد امید بین مردم نمونه‌های موفق را معرفی کرده و صورت مسئله را چه در حوزه کالبد و چه مشارکت‌های اجتماعی و فرهنگی حل کنیم.
