در راستای سلسله جلسات «سایه تمدن اسلامی برای تایید، تکمیل و تصحیح برنامه های دولت دوازدهم» (دولت سایه)، نخستین نشست تخصصی بررسی و نقد برنامه های وزیر نفت با حضور جمعی از کارشناسان این حوزه در دفتر نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی برگزار شد.
در این جلسه که با حضور سعید جلیلی برگزار شد، جواد اوجی مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز ایران، سالاری ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ سابق ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ، علیرضا ضیغمی معاون اسبق وزیر نفت، مسعود درخشان استاد اقتصاد انرژی و عضو هیأت علمی دانشکده‌ی اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و تعدادی دیگر از کارشناسان حوزه انرژی حضور داشتند.
جلیلی ضمن اشاره به سلسله نشست های تخصصی دولت سایه جهت تایید، تکمیل و تصحیح برنامه های دولت دوازدهم عنوان کرد: سوال اصلی‌که به دنبال پاسخ به آن هستیم این است که طبق وضعیت موجود صنعت نفت و گاز و رصد تمامی احتمالات، چگونه باید به وضعیت مطلوب چشم انداز در چهارسال آینده برسیم و از این نعمت خدادادی به احسن نحو استفاده کنیم؟
نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی افزود: با توجه به اینکه نفت و گاز از مزیت های نسبی کشور ماست چگونه می توان از این مزیت نسبی برای ایجاد حداکثری اشتغال استفاده کرد؟ چگونه می توان با انجام حداکثر ارزش افزوده در کشور هم اشتغال بیشتری ایجاد کرد و هم درآمدهای ارزی کشور را بالا برد؟
وی تاکید کرد: نگاه انقلابی برای پیشبرد، تقویت، تصحیح و تکمیل برنامه های وزارت نفت چه پیشنهادهایی دارد؟
عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام با اشاره به وضعیت صنعت نفت ایران در مقایسه با سایر کشور ها بیان کرد: بعضی کشورها که چند دهه بعد از ما به نفت دست یافتند امروز چه در جنبه های فنی و چه از نظر اقتصاد انرژی به دستاوردهای چشمگیری رسیده اند در حالی که ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان نفت و گاز جهان با سابقه بیش از 100 سال در این صنعت می بایست الگوی سایرین در این عرصه قرار می گرفت.
جلیلی در بخش دیگری از سخنانش گفت: یکی از ایرادات اساسی که در برنامه وزرای دولت دوازدهم به چشم می خورد این است که در تصویر چهار سال آینده، تحریم ها و تهدید های احتمالی را لحاظ نکرده اند و یکی از وزارتخانه های مهم در این باره وزارت نفت است. این یک واقعیت است که دشمنان ملت ما اعمال فشارهای اقتصادی را کماکان در برنامه های خود دارند و به مراتب هم اعلام می کنند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در جمع بندی سخنان خود در نشست نخست بررسی برنامه وزیر نفت دولت دوازدهم تاکید کرد: با این اوصاف اگر امروز بتوانیم کاری برای کشور کنیم ولی آن را انجام ندهیم و به فردا موکول کنیم، خیانت کرده ایم لذا باید نظرات و پیشنهادهایی که در جهت تصحیح و تکمیل روند امور داریم را به دست اندرکاران منتقل کنیم.
جلیلی در پایان با گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم احمد خالدی، معاونت سابق اقتصادی دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی و معاونت سابق امور بین الملل وزارت نفت به ذکر نکاتی پیرامون تلاش های خالصانه وی در طول دوره مسئولیت اش پرداخت.
نقاط قوت زنگنه؛ از افزایش تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی تا افزایش صادرات نفت
براساس این گزارش پس از سخنان سعید جلیلی یکی از کارشناس های حوزه انرژی با ارائه اسلاید هایی از کارنامه چهار سال گذشته و همچنین برنامه آتی مهندس زنگنه وزیر نفت به توضیح نقاط قوت و ضعف این وزارتخانه پرداخت.
وی با اشاره به افزایش صادرات نفت و میعانات و بازگشت به آمار قبل از تحریم، این مهم را یکی از نقاط قوت وزارت نفت در چهار سال گذشته خواند. وی همچنین افزایش تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی با راه‌اندازی 11 فاز را یکی دیگر از نقاط قوت کارنامه آقای زنگنه دانست.
این کارشناس حوزه انرژی این افزایش تولید را 575 میلیون متر مکعب در روز در اسفند 95 نسبت به تولید 280 میلیون متر مکعبی در سال 92 عنوان کرد.
وی با اشاره به انعقاد 5 قرارداد وزارت نفت آقای زنگنه با بخش خصوصی نسبت به فروش گاز های همراه و بهره‌برداری از آنها، افزایش صادرات نفتی،کاهش قاچاق گازوئیل با اجرای طرح پایش و تدوین قیمت خوراک گازی در پتروشیمی با تنظیم آیین نامه خرید و فروش را از دیگر نقاط مثبت کارنامه چهارساله وزارت نفت برشمرد.
نقاط ضعف زنگنه؛ از تشدید واردات بنزین تا IPC
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه توضیحات خود به نقاط ضعف کارنامه وزارت نفت در دولت یازدهم و همچنین برنامه وزیر برای دولت دوازدهم نیز پرداخت و از قرارداد های جدید نفتی ایران موسوم به IPC انتقاد کرد.
همچنین عدم توجه به ضرورت ازدیاد برداشت از میادین هیدروکربوری، تشدید واردات بنزین، پیشبرد نامطلوب در توسعه ظرفیت پالایشگاهی کشور و تضعیف و توقف صنعت بانکرینگ از دیگر نقاط ضعف این دوران شمرده شد.
در ادامه با بررسی برنامه آتی این وزارتخانه، عدم ارائه برنامه قابل ارزیابی و زمابندی نشده، اصلی ترین ایراد برنامه آقای زنگنه برای اداره چهار سال آینده وزارت نفت عنوان شد. ابهام در برنامه افزایش تولید نفت و گاز، عدم ارائه برنامه جهت صیانت از بازار های صادراتی و تقویت امنیت تقاضا، ابهام در برنامه صادرات به کشور های همسایه و همچنین تکراری بودن طرحهای ساخت پالایشگاه ها بخشی از عناوین انتقادی به برنامه وزارت نفت بود.
میزان متوسط پیشرفت پروژه ها در دولت یازدهم از اوج تحریم ها هم کمتر بوده است
در ادامه این نشست، جواد اوجی مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز ایران به توضیح ملاحظات خود در این رابطه پرداخت. وی در خصوص احداث 11 فاز در پارس جنوبی عنوان کرد که میانگین پیشرفت این فاز ها 0.5 درصد بوده که در مقایسه با دولت دهم با میانگین 1.49% اتفاقا دچار ضعف شده ایم.
مهندس اوجی با اشاره به تحویل پروژه ها با 85 درصد پیشرفت به دولت یازدهم، طبق اسناد پرداختی در دوران بد تحریم ها، میزان متوسط پیشرفت پروژه ها در دولت یازدهم را ضعیف تر از دولت دهم دانست.
مدیر عامل سابق شرکت ملی گاز در ادامه این سوال را مطرح کرد که در این چهار سال کدام میدان جدید به فرآیند بهره برداری و ظرفیت سازی منجر شده است؟
وی همچنین در خصوص کارنامه دولت یازدهم در حوزه نفت و گاز بهترین شاخص را سیاست های اقتصاد مقاومتی، برنامه پنجم و ششم توسعه و همچنین چشم انداز 1404 عنوان کرد.
مدیریت فعلی وزرات نفت اعتقادی به توسعه پالایشگاهی ندارد
ﻣﺪﯾﺮ ﻋﺎﻣﻞ سابق ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻠﯽ ﭘﺨﺶ ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻫﺎﯼ ﻧﻔﺘﯽ اظهار داشت: یکی از مشکلاتی که از ابتدای شروع صنعت نفت در ایران بوده، نگاه اپراتوری به نیروهای داخلی و تکیه به خارجی هاست.
سالاری با بیان آنکه مدیریت فعلی به توسعه پالایشگاهی اعتقادی ندارد گفت: اگر هدفمندی سوخت نبود امروز میبایست تعداد قابل توجهی پالایشگاه میساختیم.
وی همچنین از اینکه پرونده بنزین پاک در مجلس مطرح نشد انتقاد کرد.
در حوزه نفت و گاز مطالعات راهبردی و امنیتی نداریم
مسعود درخشان استاد اقتصاد انرژی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در حوزه نفت و گاز عملا مطالعات راهبردی و امنیتی نداریم و این بزرگترین مشکل ماست.
این استاد دانشگاه ادامه داد: باید به لحاظ راهبردی به شکل متقن هم از میزان ذخایر آینده نفت و گاز کشور برآورد صحیح داشته باشیم و هم برنامه ریزی های ما راهبردی و مبتنی بر این برآورد باشد.
وی همچنین میدان نفتی پارس جنوبی را حائز اهمیت راهبردی برای کشور دانست و این میدان را ریشه حیات انرژی کشور و به تبع آن اقتصاد ایران خواند.
در خشان در بخش دیگری از سخنانش نیز عدم وجود مطالعات راهبردی را نقطه ضعف پررنگ وزارت نفت بیان کرد.
وی در پایان نیز با اشاره به پروژه غرب کارون، توجه به مسایل محیط زیستی را در این پروژه بسیار مهم و اساسی خواند.
لازم به ذکر است این جلسه با مناظره داغ کارشناسان درباره توانایی های داخلی و توانمندی های کارشناسان کشورمان در حفظ، احیا و تقویت صنعت نفت بویژه در ایام دفاع مقدس و سالهای پس از آن و میزان استفاده از شرکت های خارجی ادامه یافت که به دلیل اهمیت مباحث، قرار شد با تداوم جلسات در موضوعات مطرح شده، به دقت نظرات مختلف بررسی و سپس جمع بندی شود.
