قفل مشکلات معدنی با کدام کلید باز می‌شود؟
معادن و صنایع معدنی جزو مهمترین بخش های کشور در جهت رشد اقتصادی و اشتغالزایی است و برخی کارشناسان در ارزش گذاری، این حوزه را با حوزه نفت برابر می دانند. 
 
کارشناسان بر این باورند، توسعه یافتگی همه جانبه در جوامع امروزی، مستلزم رشد و توسعه در معدن و صنایع معدنی است، به گونه‌ای که یکی از مزیتها در کشور پس از نفت و گاز، مواد معدنی و صنایع مرتبط با آن است.
 
وجود 44 نوع ماده معدنی و بیش از 57 میلیارد تن ذخایر قطعی و احتمالی در کشور سبب شده که ایران در میان کشورهای مطرح معدنی در دنیا قرار گیرد و رتبه نخست ذخایر معدنی در خاورمیانه را به خود اختصاص دهد، اما با وجود چنین ذخایرغنی، این بخش تنها توانسته به استناد محاسبات مرکز آمار کشور حدود یک درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص دهد.
 
یکی از معضلاتی است که معدن‌کاران با آن روبه‌رو هستند، برداشت‌های متعدد و تلقی‌های متفاوت از یک قانون واحد است و از شایع‌ترین دشواری‌های سرمایه‌گذاران در معادن، نامشخص بودن وضعیت مالکیت زمین معدن است، در عمده موارد معلوم نیست که مالکیت شخصی است یا در چهارچوب موقوفات می‌گنجد.
 
یکی دیگر از چالش های بخش معدن و دیگر بخش‌های اقتصادی، نبود استراتژی مشخص و مدون و نقشه راه برای پیشبرد اهداف سیاست‌گذاری شده است.
 
در هرصورت ،آنچه که مشخص است بخش معدن کشور نتوانسته در سال های اخیر به دستاورد قابل توجهی برسد و باید دید که با توان ضعیف کنونی، این بخش می‌تواند به هدف گذاری های مدنظر در افق 1404 دست یابد یا خیر.

قدرت رقابت در بازار‌های جهانی را نداریم

عبدالله رضیان عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی ، پیرامون موضوع بهره برداری ازظرفیت های معدنی کشور اظهار کرد: بر اساس آمار وزارت صمت، تنها 9 درصد از ظرفیت های معدنی کشور به بهره برداری رسیده اند و این معادن نیز بیشتر معادن سطحی هستند.

رضیان اوضاع اکتشاف در معادن کشور را نامطلوب بیان کرد و افزود:در بسیاری از کشورهای دارای معدن ، اکتشافات تا عمق 3000 متری پیش رفته ، در حالیکه در ایران تنها توانسته ایم به عمق 120 متری زمین نفوذ کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که مشکل اصلی در کمبود بودجه سازمان زمین شناسی است یا خیر، گفت: عمده مشکل به دلیل عدم وجود تکنولوژی مناسب در این زمینه است تا بودجه زمین شناسی. باید تلاش کنیم در آینده با بروز کردن تکنولوژی اکتشاف معدن، محصولان معدنی را باقیمت پایین تر و قابل رقابت با محصولات جهانی به بازار عرضه کنیم.

نماینده مردم قائمشهر در مجلس شورای اسلامی به نقص قوانین واگذاری معادن به بخش خصوصی اشاره کرد و گفت: بر اساس قانون ، بیشتر معادن کشور ملی است و ما در مجلس در حال انجام تغییراتی در قوانین برای دخالت هر چه بیشتر بخش خصوصی در حوزه مالکیت و سرمایه گذاری در معادن هستیم.

رضیان با اشاره به عدم توفیق ما در حوزه هایی همچون تولید مس در کشور، تصریح کرد: هیچ نهادی در کشور به اندازه سازمان توسعه و نوسازی صنایع و معادن ایران، امکانات لازم برای بهره برداری از معادن رانداشته، ولی با این حال این سازمان هم با منابع محدود خود، قدرت رقابت با قدرت های معدنی دنیا را ندارد.

عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی راهکار اصلی در موفقیت بهره برداری از معادن کشور را جذب سرمایه های داخلی و خارجی دانست و تاکید کرد: با پای کار آوردن شرکای جدید خارجی و داخلی می توانیم، شرکت های بزرگی را در زمینه بهره برداری معادن تاسیس کرده و در این زمینه دستاوردهای بیشتری کسب کنیم.

تخصیص منابع مناسب، برخی از مشکلات معدن را حل می‌کند

رضا علیزاده عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: قانون بازگشت درصدی از درآمدهای معدنی به استان های معدنی در بودجه 96 تصویب شده، اما هنوز آیین نامه اجرایی آن به دستگاه های مربوطه ابلاغ نشده است.

وی در ادامه افزود: بطور حتم در یک تا دو ماه آینده دستورالعمل اجرایی آن به مراکز استان ها ابلاغ  و قابل اجرا خواهد بود.

علیزاده تصریح کرد: اختصاص این درآمد به استان ها وشهرهای معدنی کشور در جهت حمایت از این مناطق بوده و باعث کاهش لطمات وارده به این مناطق می شود.

عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس شورای اسلامی یادآور شد: بطور معمول مناطقی که معادن کشور در آن قرار دارند از جنبه هایی همچون محیط زیست آسیب دیده و گاهی با تبعات اجتماعی روبرو می‌شوند.

وی در پایان تاکید کرد: عدم ورود این بخش از درآمدهای معدنی به خزانه کشور و اختصاص آن به استان های معدنی، باعث جبران بخشی از لطمات وارد شده به این مناطق کشور خواهد شد.

افزایش اشتغال با واگذاری معادن به بخش خصوصی 

رامین نورقلی پور عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: بر اساس قانون، مالک هرپهنه معدنی موظف به پرداخت حقوق دولتی است و در صورتیکه در مهلت تعیین شده این حقوق پرداخت نشود، باید پهنه به دولت بازگردانده شود و این موضوع باعث کاهش اقبال خصوصی‌ها به بخش معدن شده است.

نماینده مردم شهر بابک در خانه ملت ادامه داد: باید واگذاری معادن به بخش خصوصی به صورت جدی پیگیری شود، زیرا این موضوع به طور حتم موجب افزایش اشتغال در جامعه خواهد شد.

نورقلی پور ابراز کرد: برخی افراد برای سود بردن در اثر افزایش قیمت در طول زمان، پهنه های معدنی را غیرفعال نگاه می دارند که این مسئله موجب شده تا بخش معدن کشور متحمل ضررهای زیادی شود.

عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضعف اکتشاف معدن در سال های اخیر، تصریح کرد: ما در بخش اکتشاف و توسعه معادن کشور نتوانستیم، خوب عمل کنیم و حتی می توان گفت که اکتشاف در چند دهه اخیر تعطیل بوده است.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که با مشارکت بیشتر بخش خصوصی در سرمایه گذاری معادن به ویژه در حوزه اکتشاف ،در آینده نزدیک شاهد توسعه معادن وصنایع معدنی باشیم.