احکام تطهیر با ماشین های لباس شویی

عمده شرایط تطهیر با ماشین های لباس شویی از قرار ذیل است:

1. زوال عین نجاست:

آنکه بعد از آب کشیدنِ لباس یا شیء نجس، اجزاء کوچکِ عین نجاست در آن نباشد. ولی اگر بو یا رنگ یا مزه نجاست در آن مانده باشد، اشکال ندارد. به عنوان مثال اگر لباسی را که متنجّس به خون است، آب بکشند و عین خون از لباس برطرف شود ولی رنگ خون در آن بماند، لباس پاک می‌باشد، و چنانچه بتوانند رنگ را با مواد شوینده بر طرف کنند، این کار لازم نیست.

2.عدم تغییر آب به اوصاف عین نجاست:

در شستنی که بعد از آن، شستنِ دیگری لازم نیست، باید آب، بو یا رنگ یا مزه نجاست نگیرد و در غیر آن شستن، تغییر بو یا رنگ یا مزه آب به وسیله نجاست ضرر ندارد (مثلاً اگر لباسی را با آب کُر یا قلیل بشویند و فرض شود دو دفعه شستن در آن لازم باشد (فتوی یا احتیاط واجب)، در دفعه اوّل هرچند آب با رنگ یا بو یا مزه نجاست تغییر نماید، چنانچه در دفعه دوم با آبی تطهیر کند که چنین تغییری نکند، پاک می‌‌شود.

3.مضاف نشدن آب:

آنکه وقتی لباس یا شیء نجس یا متنجس را می‌‌شویند تا قبل از کامل شدن تطهیر، آب، مضاف نشود، در این مورد چند نکته ذکر می شود:

الف. به طور کلّی آب مضاف هرچند به مقدار کر باشد، اگر ذرّه‌‌ای نجاست به آن برسد نجس می‌‌شود، بنابراین اگر آب مطلق داخل مخزن ماشین لباس شویی با افزودن پودر شوینده مضاف شود، پاک کننده نیست.

بنابراین در ماشین های لباس شویی که آب در مراحل اول شستشو به سبب افزودن مواد شوینده مضاف می شود، لازم است در مراحل بعد تطهیر با آب مطلق انجام شود همچنان که غالباً این کار انجا م می گردد.

امّا اگر مقدار پودر شوینده کم باشد که آب مضاف نشود اشکال ندارد، هر چند اندکی رنگ آن تغییر کرده باشد یا آب در هنگام تطهیر حاوی مقداری از کف ماده شوینده باشد.

همچنین اگر پودر شوینده در مرحله نخست هنوز داخل آب حلّ نشده باشد که آب را مضاف نماید و آب مطلق با رعایت سایر شروط تطهیر به لباس¬ها برسد کافی است، هر چند بعد پودر مذکور داخل آب حلّ شده و موجب مضاف شدن آب گردد.

ب. آبی که مطلق بوده و معلوم نیست که با افزودن پودر شوینده به حدّ مضاف بودن رسیده یا نه، مثل آب مطلق است  و لباس یا شیء نجس یا متنجّس را پاک می‌‌کند.

ج. پارچه رنگی‌ و مانند آن که به هنگام شستشو رنگ پس می‌دهد، اگر با آب لوله کشی (آب کر) تطهیر شود،در صورتی که آب کر، پیش از آنکه به سبب رنگ پارچه، مضاف شود به تمام آن برسد، آن پارچه پاک می‌شود.

 و اگر با آب قلیل شسته شود، چنانچه موقع فشار دادن و آب گیری، آب مضاف از آن بیرون نیاید پاک می‌شود.

د. گاز کُلری که به جهت ضد عفونی شدن به آب افزوده می‌‌شود و گاه رنگ آب را تغییر داده و سفید رنگ می‌‌کند ولی هر گاه آن آب چند لحظه در ظرفی بماند صاف و بی‌رنگ می‌شود، موجب مضاف شدن آب نمی‌‌شود.

4. مراعات تعداد دفعات شستشو:

الف. تطهیر با آب لوله کشی (آب کر):

 اگر لباس یا شیء متنجّسی که ظرف نیست را یک مرتبه با آب لوله کشی (آب کُر) بشویند که آب به تمام جاهای نجس آن برسد، پاک می‌‌شود، مگر در صورتی که لباس (یا بدن) متنجّس به ادرار باشد، بنابر احتیاط واجب، باید با آب کُر دو مرتبه شسته شود و این حکم اختصاص به لباس (و بدن) دارد و شامل فرش، موکت، پارچه‌ای که لباس نیست (مثل ملحفه، چادر شب، کهنه بچه) و مانند آن نمی‌شود.

و در تطهیر با آب کر رسیدن آب به تمام مواضع نجس لباس و مانند آن کافی است و احتیاج به جا به جایی و حرکت لباس ها در آب یا فشار نیست.

ب. تطهیر با آب قلیل:

اگر لباس یا شیئی که ظرف نیست به غیر ادرار نجس شود (مثل خون، مدفوع و منی) چنانچه با برطرف کردن نجاست، یک مرتبه با آب قلیل بشویند پاک می‌گردد

و امّا اگر بخواهند لباس یا شیء غیر ظرف را که به ادرار نجس شده با آب قلیل آب بکشند، چنانچه یک مرتبه آب با آب قلیل بشویند، در صورتی که ادرار در آن شیء نمانده باشد، پاک می‌‌شود مگر در لباس (یا بدن) که باید دو بار شسته شود تا پاک گردد.

بنابراین در تطهیر لباس ها با ماشین لباس شویی، چه آب کر باشد و چه قلیل، یک بار شستشو کافی است مگر در لباس آلوده به ادرار که با آب قلیل بنابر فتوی و با آب کر بنابر احتیاط واجب دو بار شسته شود.

5.فشار دادن و خارج کردن غساله:

الف.تطهیر با آب لوله کشی (آب کر):

در تطهیر با آب کر جدا شدن غساله لازم نیست. بنابراین در لباس و فرش و سایر اشیایی که آب در آنها نفوذ می‌کند و با فشار دادن و مانند آن خارج می‌شود، چنانچه با آب کر تطهیر شود خارج کردن آب باقیمانده در آنها با فشار دادن و مانند آن لازم نیست.

بنابراین اگر لباس ها آلوده به غیر ادرار باشد و آب کری که مطلق است در ماشین لباس شویی (و لو لحظه ای) به تمام اجزاء آن لباس ها برسد و سایر شرایط تطهیر رعایت گردد پاک می شوند، هر چند بعد، اتّصال آب کر قطع شده و ماشین با آب قلیل کار کند و غساله آن گرفته نشود.

ب.تطهیر با آب قلیل:

در این مورد چند نکته ذکر می شود:

1. در تطهیر با آب قلیل جدا شدن غساله لازم است و این لزوم در مواردی که غساله آب قلیل بنابر فتوی نجس است، بنابر فتوی می‌باشد و در مواردی که غساله آب قلیل بنابر احتیاط نجس است، بنابر احتیاط واجب می‌باشد که توضیح آن در ذیل خواهد آمد.

 بنابراین در لباس و پارچه و سایر اشیایی که آب در آنها نفوذ می‌کند و با فشار دادن و مانند آن خارج می‌شود، چنانچه تطهیر در ماشین لباس شویی با آب قلیل انجام می¬شود، خارج کردن آب باقیمانده در این اشیاء (بنابر فتوی یا احتیاط) لازم است. و انداختن سفره یا سایر اشیاء پلاستیکی در ماشین لباس شویی که تطهیر آنها با آب کر انجا م نمی¬شود بعد از آب کشی و فشار، غساله آب قلیل در آن باقی می¬ماند توصیه   نمی¬شود.

2. آب قلیلی که هنگام شستن لباس یا شیء نجس یا بعد از آن، خود به خود یا با فشار دادن و مانند آن، از آن شیء جدا می‌‌گردد، غساله نامیده می‌شود و نجس می‌باشد. البتّه در صورتی که قبل از ریختن آب، در شیء متنجّس عین نجاست وجود نداشته باشد، نجاست غساله بنا‌بر احتیاط واجب است.

 و در هر صورت فرقی ندارد که آن شیء از اشیایی باشد که با یک بار شستن پاک می‌شود یا آن که برای پاک شدن باید بیش از یک بار شسته شود  و در مواردی که نیاز به بیش از یک بار شستن است فرقی ندارد که غساله دفعه آخر شستن باشد یا قبل از آن.

عدم اعتبار ورود در تطهیر با آب:

مسأله2:

در تطهیر با آب کر ورود معتبر نیست، یعنی لازم نیست آب بر روی لباس یا شیء متنجّس ریخته شود، بلکه می‌توان آن را در آب فرو برد.

بنابر این اگر لباس یا آن شیء از اشیایی باشد که با یک بار شستن پاک می‌شود، لباس یا شیء متنجّس، با فرو بردن در آب کر پاک می‌شود و آب کر نیز چنانچه اوصاف نجاست را دارا نباشد پاک خواهد بود.

مسأله3:

در تطهیر با آب قلیل نیز ورود معتبر نیست، یعنی لازم نیست آب بر روی لباس یا شیء متنجّس ریخته شود، بلکه می‌توان آن را در آب فرو برد هر چند احتیاط مستحب است ورود رعایت شود یعنی آب قلیل بر لباس یا شیء متنجّس ریخته شود نه آنکه لباس یا شیء متنجّس وارد آب قلیل گردد.

بنابر این چنانچه لباس یا آن شیء از اشیایی باشد که با یک بار شستن پاک می‌شود، با فرو بردن در آب قلیل پاک می‌شود ولی آب قلیل (بنابر فتوی یا احتیاط واجب) نجس می‌گردد.

عدم اعتبار توالی دفعات شستشو:

مسأله4:

در مواردی که برای تطهیر تعدّد در شستن لازم است، پی در پی بودن دفعات شستن لازم نیست؛ بنابراین لباسی که نیاز به دو بار شستن دارد، چنانچه در یک روز یک بار و در روز دیگر بار دیگر شسته شود کافی است.

جواز تأخیر اخراج غساله:

مسأله 5:

در مواردی که فشار دادن برای خارج نمودن غساله لازم است (مثل مورد تطهیر لباس متنجّس با آب قلیل)، لازم نیست که فشار فوراً و بدون فاصله بعد از شستن انجام شود امّا این کار به قدری تأخیر انداخته نشود که موجب خشک شدن مقدار قابل توجّهی از آب غساله گردد.

 بنابراین تأخیر اخراج غساله در ماشین های لباس شویی از زمان رسیدن آب به لباس ها  اشکال ندارد.

جریان قاعده تبعیت:

مسأله 6:

اگر لباس و مانند اینها نجس شده باشد، چنانچه نجاستی باشد که به یک بار شستن نیاز دارد و آن را در ظرف پاک و مانند آن بگذارند و یک مرتبه آب روی آن بریزند و خالی کنند، (هرچند آبِ قلیل باشد) پاک می‌‌شود و ظرف آن هم به تبعیّت پاک می‌‌گردد و چند بار شستن لازم نیست.

 امّا اگر در ظرفِ نجس بگذارند ، با آب قلیل و بنابر احتیاط واجب با آب کر باید سه مرتبه این کا ر را انجام دهند و آب به قسمت¬های متنجّس ظرف برسد، در این صورت ظرف هم پاک می‌‌شود.

مسأله 7:

اگر لباس و مانند آن را با آب قلیل آب بکشند و به اندازه معمول فشار دهند تا آبی که با آن شسته شده جدا شود، آبی که پس از پاک شدنِ آن شیء در آن می‌ماند، به قاعده تبعیت پاک است.

مسأله 8:

در تطهیر لباس با ماشین‌‌های لباس شویی، چنانچه لباس‌‌ها مطابق با دستور شرعی شسته شده باشد، بعد از پاک شدن لباس ها، محفظه ثابت یا گردان ماشین و قسمت داخلی درب ماشین و مانند آن هم (که عرفاً وسیله شستشو به حساب می‌آیند و معمولاً موقع شستن، با لباس نجس و یا آب‌هایی که در شستشو استعمال می شود در ارتباط است) با تبعیّت پاک می‌‌شوند و نیاز به آب کشیدن یا رسیدن آب پاک به آنها ندارند و اینکه فرد می داند آب نجس قبلاً به آنجا رسیده مضرّ نیست.

همچنین اگر قبل از شروع تطهیر شرعی لباس ها با آب مطلق در ماشین لباس شویی، به جهت نظافتِ لباس ها، مواد شوینده ریخته می شود که آب را مضاف  کند و داخل ماشین لباس شویی به سبب استفاده از پودر مذکور و لباس های متنجّس نجس می شود،  لکن پس از تطهیر لباس ها با آب مطلق در مراحل بعد، قاعده تبعیّت در مورد ماشین لباس شویی جاری می شود که توضیح آن گذشت و نجاست سابق مضرّ نیست.

امّا اگر محفظه ماشین لباس شویی قبل از قرار دادن لباس های متنجّس در آن برای تطهیر، از سابق نجس باشد، قاعده تبعیت در مورد آن جاری نمی شود، و تطهیر محفظه نیاز به رسیدن آب به قسمت های متنجّس دارد.

عدم صدق آنیه بر محفظه ماشین لباس شویی:

مسأله 9:

داخل ظروفی را که در عرف عرب زبانان به آنها (إناء و آنیه) اطلاق می شود، چنانچه به مثل خون یا ادرار یا مدفوع یا منی نجس شود، با آب قلیل و همچنین بنابر احتیاط واجب با آب کر ، باید سه مرتبه شست.

 ولی محفظه ثابت و محفظه گردان در ماشین های لباس شویی از مصادیق اناء و آنیه نیست و حکم ظرف را ندارد.

حکم اتّصال آب داخل مخزن ماشین به  آب کر و قطع اتّصال آن:

مسأله 10:

اگر ماشین لباس شویی در ابتدا متّصل به آب لوله کشی شهر (آب کر) باشد، و آب کر در حال اتّصال به آب لوله کشی شهر به تمام اجزاء لباس های متنجّس (هر چند به طور غیر همزمان و به سبب گردش مخزن دوّار) برسد و سایر شرایط تطهیر (مثل زوال عین نجاست) هم رعایت گردد کافی است، و در این صورت قطع بعدی اتّصال آب از کر  یا پایین تر بودن سطح آب از لباس ها مضرّ نیست.

و امّا اگر فرض شود آب درون مخزن جمع شده و اتّصال آب داخل مخزن به آب لوله کشی شهر قطع شود، سپس محفظه دوّار شروع به گردش نماید:

الف. اگر سطح آب قلیل برابر با  لباس های متنجّس یا بالاتر باشد به گونه ای که تمام آنها همزمان داخل آب باشند و سایر شرایط تطهیر (مثل زوال عین نجاست) هم رعایت شود کافی در تطهیر است.

ب. اگر سطح آب پایین تر از لباس ها است، چنانچه لباس متنجّس در قسمت پایین بوده و ابتداء آب کر به آن رسیده، سپس اتّصال قطع شود و سایر شرایط تطهیر هم رعایت شود کافی است.

ج. اگر لباس متنجّس در قسمت بالا بوده و آب کر به آن نرسیده، چنانچه با  گردش محفظه دوّار آب پاک قلیل به آن برسد و سایر شرایط تطهیر هم رعایت گردد، باز هم کافی است.

د. اگر لباس های متنجّس در هر دو قسمت، بالای سطح آب و زیر سطح آن باشد، آب پاک در حال اتّصال به آب کر به لباس های زیر سطح آب رسیده و با وجود سایر شرایط تطهیر پاک می شوند و آب مخزن نیز به سبب اتّصال به لوله کشی شهر در صورت عدم تغییر به اوصاف نجاست نجس نمی شود، سپس اتّصال آب به کر قطع شده و با حرکت مخزن دوّار لباس های متنجّس رویین هم وارد آب قلیل پاک شده و با وجود سایر شرایط تطهیر پاک می شوند.

شایان ذکر است با لحاظ اینکه در ماشین های لباس شویی تعداد دفعات شستشو  و آب کشی و اتّصال به آب لوله کشی شهری (آب کر) متعدّد است، لذا چنانچه در مراحل اولیه بعض شرایط تطهیر محقّق نشود، در ماشین های لباس شویی با فرض مذکور، در مراحل بعد مکلّف می تواند یقین یا اطمینان به تحقّق شرایط شستشو پیدا کند، بنابراین وسواسی و  دقّت-های عقلی نابجا و بی مورد و احتمالات ضعیفه در بقاء نجاست لباس ها صحیح نیست.

مسأله11:

در مبحث تطهیر با ماشین های لباس شویی، وظیفه مجتهد بیان حکم شرعی و تبیین شبهات حکمیّه است، و امّا تشخیص موضوعات محضه مرتبط با آن، با مکلّف است، و از شؤون افتاء محسوب نمی شود.