پایگاه اینترنتی بنیاد هریتج در گزارش اخیر خود به قلم «پیتر بروکس»، کارشناس ارشد این بنیاد و دستیار سابق معاون وزیر دفاع آمریکا، به اوضاع توافق هسته ای ایران در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ پرداخت.
در این گزارش آمده است: توافق هسته ای ایران به یک بمب ساعتی تبدیل شده است. دلیل این موضوع فرا رسیدن موعد تایید برجام از سوی ترامپ است که باید در تاریخ 15 اکتبر نظر خود را درباره پایبندی ایران به توافق هسته ای اعلام کند.
ممکن است این تایید براساس احساسات ناخوشایند رئیس جمهور ترامپ درمورد ایران که همین هفته گذشته و در سخنرانی مجمع عمومی سازمان ملل، آن را شرم آور و بدترین توافق تاریخ آمریکا نامیده بود، صورت نگیرد.
حتی اگر ترامپ در تاریخ 15 اکتبر یک بار دیگر پایبندی ایران را تایید کند، برجام ممکن است هر لحظه مانند یک بمب ساعتی منفجر شود.
ترامپ پیش از این گفته بود تصمیم خود را درباره اینکه چه اقدامی درباره برجام انجام دهد، گرفته؛ اما هیچ توضیحی درباره جزئیات تصمیمش ارائه نداد.
نگارنده گزارش با ارائه نظر شخصی خود پیش بینی کرد تصمیم ترامپ هرچه باشد، ادامه وضع کنونی نخواهد بود و مدعی شد با وجود معایبی که در توافق هسته ای وجود دارد، تغییرات اساسی در برجام قابل درک است.
نگارنده گزارش در توجیه تغییر کردن برجام به دست دونالد ترامپ نوشت: برخی از حامیان توافق هسته ای که در دوران ریاست جمهور «باراک اوباما» امضا شد معتقد هستند برجام توسعه برنامه هسته ای ایران را برای یک دهه و بیشتر متوقف، و یا دست کم محدود، کرده است. در واقع همین موضوع یکی از ضعف های بزرگ توافق هسته ای با ایران است؛ منقضی شدن برجام یک مشکل بزرگ خواهد بود.
توافق هسته ای یک «پایان» خواهد داشت به این معنی که وقتی محدودیت های غنی سازی اورانیوم ایران منقضی شود، تهران آزاد خواهد بود تا در مسیر ساخت بمب اتم قدم بردارد.
از سوی دیگر، رئیس جمهور اوباما در مصاحبه سال 2015 با «ان پی آر» تاکید کرده بود در پایان 15 سال مهلت توافق هسته ای، تهران دیگر قادر نیست مواد لازم برای ساخت بمب اتم را تولید کند.
در ادامه این گزارش آمده است: آیا این سخن اوباما به قدر کافی آرامش بخش هست؟ به طور طبیعی، تهران همواره تاکید کرده هرگز تمایلی به ساخت بمب هسته ای نداشته است. اما این موضوع نمی تواند اقدام ایران را در انجام مخفیانه فعالیت های هسته ای و یا ساخت پایگاه های زیرزمینی توجیه کند. هرچند این همه موضوع نیست. توافق هسته ای، بازرسی های سرزده از سایت های نظامی ایران بوسیله آژانس بین المللی انرژی اتمی را شامل نمی شود. تهران با این موضوع به شدت مخالفت کرده و گفت بازرسی های بدون هماهنگی و سرزده از این سایت ها یک رویا است.
نگارنده گزارش در ادامه مدعی شد در چنین شرایطی چطور می توان از اجرای کامل تعهدهای ایران اطمینان حاصل کرد، درحالیکه محدودیت هایی برای فعالیت بازرسان آژانس تعیین شده است؟
در گزارش بنیاد هریتج آمده: برجام به شکل عجیبی به ایران اجازه می دهد تحقیقات در زمینه سانتریفیوژهای خود را ادامه دهد، به این معنی که هر سال که می گذرد ایران در زمینه غنی سازی اورانیوم برای رسیدن به بمب اتم توانمندتر می شود. از سوی دیگر در توافق هسته ای هیچ اشاره ای به برنامه موشک های بالستیک ایران نشده که خود بخش مهمی از برنامه تسلیحات هسته ای است. مشکلی که هم اکنون جامعه جهانی با کره شمالی دارد. ایران می تواند با کمک های خارجی و یا با تکیه بر دانش داخلی تا 12 سال آینده به یک تهدید هسته ای همانند آنچه امروز دربرابر کره شمالی با آن مواجه هستیم، تبدیل شود. از همه بدتر اینکه رئیس جمهور ترامپ هفته گذشته در یکی از توییت های خود نوشت کره شمالی هم اکنون در حال کار کردن با ایران است.
لغو تحریم های اقتصادی علیه ایران، منابع مالی را به این کشور بازگرداند و تهران فرصت یافت حمایت های خود را از حکومت سوریه، انصارالله در یمن و دیگر گروه ها مانند حزب الله و حماس افزایش دهد.
در پایان گزارش بنیاد هریتج این سوال مطرح شده است که آیا هیچکدام از موارد یاد شده تامین کننده منافع آمریکا هستند؟ حتی اگر تهران در شرایط فعلی با محدودیت های فنی مواجه شده باشد؛ اما توافق امضا شده این کشور را در آستانه تبدیل شدن به یک قدرت هسته ای در آینده ای نه چندان دور قرار می دهد. تعجب آور نخواهد بود اگر تیم ترامپ به زودی دستور اعمال تغییراتی اساسی را در توافق هسته ای صادر کند.
