تامین مالی خرید هواپیما توسط خارجی‌ها، یکی از ترجیع‌بند‌های وزیر راه و شهرسازی، قائم مقام وی و مدیران وزارتخانه عریض و طویل راه و شهرسازی پس از رسانه‌ای شدن تفاهم با ایرباس برای خرید هواپیما در زمستان 94 به بعد بوده است. هم آخوندی و هم فخریه‌کاشان همواره از تامین منابع مالی خارجی (فاینانس) برای هواپیماهای ایرباس،بوئینگ و ای‌تی‌آر به‌عنوان یکی از نقاط برجسته قراردادها با کمپانی‌های هواپیماسازی غربی یاد می‌کردند.
در این باره نیز وعده‌های متعددی برای تامین مالی داده شد. یکی از همین وعده‌ها، اظهارات قائم مقام وزیر راه و شهرسازی حدود یکسال پس از امضای قرارداد خرید با ایرباس بود. فخریه کاشان در یک نشست خبری از نهایی شدن تامین مالی 35 ایرباس در هفته دیماه 95 خبر داد.
وی با اشاره به این‌که پیش پرداخت هواپیمای بوئینگ در 4 قسط پرداخت می‌شود و قسط اول 227 میلیون دلار است، گفته بود: 15 فروند از هواپیماهای بوئینگ مشمول مجوزهای اوفک است، این مجوزها معمولا یکساله و دو ساله است و از این رو تحویل این هواپیما قبل از زمان انقضای مجوزها صورت می‌گیرد.
وی با بیان این‌که مجوز 65 فروند دیگر نیز پس از انقضای زمان مجوز اوفک برای 15 فروند صادر می‌شود، افزود: پیش پرداخت‌های ما فقط مربوط به 15 فروند ابتدایی است و برای هواپیماهایی که مجوز آنها پس از این 15 فروند است پیش پرداختی نمی‌دهیم.
وی با اشاره به این‌که برگشت تحریم‌ها یکی از مسائلی است که با آن مواجه هستیم، گفت: اگر تحریم‌ها قبلی برگردد و تحریم‌های جدید اعمال شود و یا این‌که قراردادها به دلایلی غیرمعتبر شود، آن‌چه نگرانی کشور بوده که مبادا وارد قراردادی شویم چنین حالتی پیش بیاید و کشور دچار مشکل شود. خوشبختانه در قرارداد با بوئینگ اگر برگشت تحریم‌ها روی دهد پیش پرداخت ما با بهره باگشت داده می‌شود.
وی ادامه داد: اوفک هفته قبل سئوال و جواب جدیدی را منتشر کرد که در آنجا به صراحت می‌گوید اگر قراردادی قبل از تحریم جدیدی امضا شود، معتبر است. اگر تحریم جدیدی اعمال شود طرفین 6 ماه زمان دارند که به آن رسیدگی کنند.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که در ایرباس نیز 100 فروند هواپیماست که با دسته‌بندی بوئینگ یعنی پیش پرداخت‌ها دو دسته، مجوز و فاینانس 3 دسته است، اظهار کرد: 37 هواپیمای ایرباس زمانبندی با زمانبندی مجوز اوفک منطبق است، 23 فروند هواپیما مجوز اوفک برای آنها وجود ندارد اما فاینانس آن فراهم است و در نهایت 38 فروند مانند بوئینگ است که منوط به آن کرده‌ایم که در صورت تامین فاینانس و صدور مجوز قرارداد آن منعقد می‌شود.
وی با بیان این‌که در قرارداد با ایرباس و بوئینگ اصرار داشتیم که همکاری تکنولوژی داشته باشیم، خاطرنشان کرد: بر این اساس ایرباس به ایران می‌آید و امکانات تولید سخت افزار و نرم افزار را در ایران بررسی می‌کند تا شرکت‌ها واجد شرایط را شناسایی کرده و گواهینامه‌های مربوطه را برای آنها صادر کند. در این صورت این شرکت‌ها در فهرست زنجیره تامین کالای سراسر دنیا قرار می‌گیرند.
قائم مقام وزیر راه با بیان این‌که 330 میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی به خرید هواپیماها اختصاص می‌یابد، گفت: 120 میلیون دلار از محل اوراق و 500 میلیون دلار نیز از منابع خارجی به اتکای خود ایران ایر تامین می‌شود. از این رو با این حدود یک میلیارد دلار خریدهای اولیه را انجام می‌دهیم و تامین مابقی هواپیما از محل درآمدها تامین می‌شود.
به گزارش تسنیم، از زمان بیان این وعده‌ها تا امروز چهار فروند هواپیمای ای‌تی آر و سه فروند هواپیمای ایرباس وارد کشور شده و قرار است دو فروند ای‌تی‌ار دیگر طی ماه جاری به هما تحویل شود. نکته قابل تامل در خصوص خرید هواپیما روشن شدن تناقض‌گویی مسئولان مربوطه بوده است. در حالی بارها و بارها بر این نکته تاکید شده که از منابع صندوق توسعه ملی (330 میلیون دلار) برای پیش‌پرداخت هواپیماها استفاده شده که در نهایت قائم مقام وزیر راه و شهرسازی اعتراف کرد ایران پول هواپیماهای وارد شده را به‌صورت نقدی پرداخت کرده است.
یکی از نقاط مبهم خرید هواپیماهای ایرباس، بوئینگ و ای‌تی‌آر عدم اطلاع رسانی شفاف در این زمینه بوده است. مسئولان و مدیران مربوطه به طُرق مختلف از پاسخگویی به رسانه‌ها در این رابطه شانه خالی کرده‌اند. آنها به هیچ عنوان کوچکترین اطلاعاتی را درباره نحوه تامین مالی خرید هواپیماها ارائه نمی‌دهند. عدم شفافیت اطلاعات وزارت راهی‌ها در حالی به یک رویه معمول تبدیل شده که اخیر مجلس نمایندگان آمریکا به متمم‌های منع فروش هواپیماهای مسافربری رای داد که در صورت تصویب سنا و تایید رییس‌جمهور آمریکا، تلاش‌های چند سال اخیر آخوندی و یارانش را بر باد می‌دهد.
در این شرایط وزیر راه و شهرسازی نیز به هیچ عنوان تمایلی به اطلاع‌رسانی در خصوص نحوه تامین مالی هواپیماها ندارد. آخوندی در پنجشنبه گذشته در پاسخ به این پرسش که منابع مورد نیاز خرید هواپیما از چه طریقی تامین خواهد شد و این‌که آیا تفاهم اخیر با فرانسوی (تامین مالی 70 میلیون یورویی) شامل حال هواپیماها می‌شود فقط به یک لخند و نوازش خبرنگار بسنده کرد.
جزئیات خرید هواپیما که از همان ابتدا محرمانه شد، این بار نوبت به نحوه تامین مالی خرید میلیارد دلاری آخوندی رسیده که تبدیل به یک پاشنه آشیل شده است. پاشنه آشیلی که هیچکس نمی‌خواهد درباره آن حرف بزند.
