مهریة حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ پانصد درهم یا 400 مثقال نقرة خالص بود که به فرموده رسول خدا چنین مهریه‌ای را خداوند تعیین فرموده تا برای امت اسلام، سنت باشد و مسلمانان در امر ازدواج از آن پیروی نمایند. 400 مثقال نقره در آن زمان معادل با 5/2 مثقال طلای ناب بوده است(مهرالسنه همین است)
افراد زیادی از بزرگان قریش، از جمله ابی‌بکر و عمر تقاضای خواستگاری حضرت فاطمه (س) را از پیامبر نمودند و پیامبر قبول نفرمودند و در جواب ایشان فرمودند: «که امر ازدواج فاطمه (س) با وحی الهی صورت می‌گیرد.»
اما هنگامی که علی به قصد ازدواج فاطمه (س) به منزل پیامبر رفت، پیامبر به ام سلمه فرمود: «برخیز و در را بگشای، که این همان است که خدا و رسولش او را دوست دارند.» ام سلمه فوراً در را باز کرد و علی داخل شد. علی در کمال حجب و حیا و خجالت بود که پیامبرفرمود: علی جان حاجتی داری؟ آسوده باش، امیدوارم که حاجت تو برآورده شود. علی نیز قصد خود را بازگو نمود و از فاطمه (س) خواستگاری نمود. پیامبر فرمود: چه چیزی برای تو است که مهریه فاطمه (س) قرار دهی؟ علی عرض کرد: ای رسول خدا! تو خود شاهد هستی که برای من به جز شمشیر و شتر و زره، از مال دنیا چیزی نیست. پیامبر فرمود: ای علی شمشیر و شتر مورد نیاز توست، اما زرهت را بفروش و با آن مراسم ازدواج با فاطمه (س) را فراهم کن.
اما اینکه حضرت آن زره را چه مقدار فروخت و آن را کابین حضرت زهرا قرار داد از نظر تاریخی و روایی اختلاف جزیی در آن وجود دارد. لکن قدر مسلم این است که کابین آن حضرت بیشتر از پانصد درهم نبوده البته این مقدار مهریه، مهریه رایج آن زمان بوده به طور متوسط.[1] به جهت نمونه و اطلاع چند نمونه تاریخی و روایی را ذکر می نماییم.
ابن شهر آشوب در کتاب شریف مناقب آل ابی طالب می‌گویند: «این چنین روایت شده که مهریة آن حضرت 400 مثقال نقره می‌باشد و همین طور روایت شده که مهریه آن بانوی بزرگوار پانصد درهم می‌باشد که این قول دوم صحیح‌تر می‌باشد[2].»
جناب شیخ حر عاملی (ره) در کتاب وسایل الشیعه روایتی را از حضرت رسول نقل می‌کنند که ایشان خطاب به حضرت زهرا می‌فرمایند: «سوگند به خدا اگر در میان اهل بیت من کسی نیکوتر از علی بود تو را به ازدواج او درمی‌آوردم لکن خدا تو را تزویج کرده و صداق تو را به خمس دنیا مقرر داشت تا زمانی که آسمان و زمین پایدار است.[3] و همین طور در خبر هست که خداوند ربع دنیا را به صداق فاطمه داد و بهشت و جهنم را از جمله مهر او نهاد، تا دشمنان را بدان کیفر کند و دوستانش را پاداش فرماید و در زمین مهر آن حضرت را مشهور به پانصد درهم است.[4]»
و در روایتی دیگر آمده خدا چنین به رسول خویش وحی فرستاد که من خمس دنیا و ثلث بهشت را به مهر فاطمه دادم و در زمین چهار نهر را خاص او نهادم، نخستین نهر فرات، دوم رود نیل سوم نهروان و چهارم نهر بلخ و تو ای محمد مهریه فاطمه را در زمین به پانصد درهم قرار بده تا این مهر سنت برای امت تو باشد.[5]
و استاد توفیق ابوعلم نیز در کتاب فاطمه زهراء ـ سلام الله علیها ـ می‌گویند: «مهریه حضرت زهرا در روایت انس بن مالک چهارصد درهم و در روایت ابن مردویه پانصد درهم و بنابر قولی چهارصد و هشتاد درهم بود که از فروش زره علی ـ علیه السلام ـ فراهم شد.[6]» شما می توانید با محاسبه ی قیمت فعلی نقره میزان مهریه حضرت را محاسبه کنید.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1-کتاب «فاطمه زهرا» (س) ، توفیق ابوعلم ، ترجمه علی اکبر صادقی
2-فاطمه زهرا شادی قلب مصطفی، احمد رحمانی همدانی.
پاورقی ها:
[1] ـ شیخ حر عاملی (ره)، وسایل الشیعه، مؤسسه آل البیت ، ج 21، ص 248.
[2] ـ علامه مجلسی (ره)، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء بیروت، ج 43، ص 112 و ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، مطبعه الحیدریه، نجف، ج 3، ص 128.
[3] ـ شیخ حر عاملی (ره)، وسایل الشیعه، مؤسسه آل البیت ، ج 21، ص 250.
[4] ـ محمد تقی سپهر، ناسخ التواریخ، مؤسسة مطبوعات دینی، ج 3، ص 53.
[5] ـ علامه مجلسی (ره)، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء بیروت، ج 43، ص 113.
[6] ـ استاد توفیق ابوعلم، ترجمه، علی اکبر صادقی، فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ انتشارات امیرکبیر، تهران، ص 154.
مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات، حوزه علمیه قم
