ابراهیم کارخانهای رئیس کمیته هستهای مجلس نهم طی یادداشتی 31 عامل بر ناکارآمدی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را برشمرد. متن یادداشت به شرح ذیل است:
درباره با علل ناکارآمدی برجام نکتههای فراوانی وجود دارد که در ذیل به 31 مورد از آن اشاره میشود:
1- ورود عجولانه به حل موضوع هستهای به گمان رفع سریع تحریمها.
2- خوشبینی و اعتماد به آمریکا و غرب و غفلت از شمشیر خدعه و خیانت آنها.
3- ضعیف شمردن توان داخلی در حل مشکلات اقتصادی و تلاش برای دستیابی به توافق به هر شکل ممکن.
4- نادیده گرفتن سوابق تیم مذاکرهکننده قبلی و رها کردن نتایج ارزشمند مذاکرات آنها.
5- عقبنشینی گام به گام در برابر زیادهخواهیهای مدیریت شده آمریکا در طول مذاکرات.
6- غفلت از هشدارهای کلیدی رهبر معظم انقلاب مبنی بر «توافق نکردن بهتر از توافق بد است».
7- ناچیز شمردن صنعت هستهای کشور و معامله سخاوتمندانه بر سر آن بهگونهای که با بهت و حیرت خاویر سولانا مسئول اسبق روابط خارجی اتحادیه اروپا مواجه شد.
8- ضعیف بودن پشتوانه کارشناسی و نیازهای تخصصی تیم مذاکرهکننده در مقایسه با تیمهای کارشناسی چند صد نفره طرفهای مقابل.
9- اقدام پیشدستانه آمریکا در تهیه پیشنویس توافقات و تلاش تیم مذاکرهکننده در تکمیل پرانتزهای خالی مذاکرات و اکتفا به تهیه و انتشار متن توافقنامه به زبان انگلیسی (حذف زبان فارسی).
10- ناکافی بودن توان تخصصی تیم مذاکرهکننده بهویژه در حوزه اقتصادی و عدم تسلط آنها بر ابعاد پازل پیچیده تحریمها.
11- عدم دقت در بکارگیری نیروها و ورود اشخاص متهم به نفوذی و نیز دخالت عوامل غیر کارشناسی در سطوح منجر به تصمیمگیری.
12- بها ندادن به اعتراضات به حق منتقدین و محکوم نمودن آنها.
13- غفلت از موارد مورد تاکید مقام معظم رهبری «خطوط قرمز هسته ای» و سعی در توجیه آنها.
14- اجرای کامل و یک جای تعهدات ایران در روز اجرای برجام «26/10/96» و اعتماد کردن به اجرای تعهدات نیمبند طرف مقابل در روی کاغذ.
15- غفلت از اجرای متناظر و گام به گام تعهدات طرفین حسب تاکید مقام معظم رهبری (مدظلهالعالی).
16- اتخاذ سیاست یکجانبه پایبندی در برابر عهدشکنی علیرغم نقض مکرر برجام توسط آمریکا.
17- عدم اتخاذ اقدام قاطع و بازدارنده در برابر عهدشکنیهای مستمر آمریکا طی دو سال گذشته که موجبات گستاخی آنها را بر اعمال تحریمهای بیشتر فراهم کرده است.
18- غفلت از موارد مجوز مشروط اجرای برجام در نامه مقام معظم رهبری به رییس جمهور محترم بهویژه بند 2 آن مبنی بر توقف برجام در صورت وضع هر نوع تحریم در هر سطحی و به هر بهانهای از سوی هر یک از کشورهای طرف مذاکره، که اگر با نخستین عهدشکنی آمریکا در روز بعد از اجرای برجام (27/10/94) توافقنامه متوقف میشد، یقیناً راه برای ادامه عهدشکنی و غارت اموال و اعمال تحریمهای بیشتر به بهانههای مختلف علیه جمهوری اسلامی بسته میشد.
19- سپردن مسئولیت نظارت بر اجرای بر جام به تیم مذاکرهکننده «یکی شدن ناظر و مجری» و استناد هیئت عالی نظارت بر اجرای بر جام به گزارشهای ارسالی.
20- غرور مذاکره با 6 قدرت جهانی و غفلت از سوابق عهدشکنی و نفوذ آمریکا بر شورای امنیت و سیطره این کشور بر معادلات اقتصادی و سیاسی اتحادیه اروپا.
21- وجود پیچیدگیها و ابهامهای فراوان در بر جام علیرغم تاکید مقام معظم رهبری بر شفاف، صریح و غیر قابل تفسیر بودن تعهدات طرفهای مقابل.
22- تفکیک تحریمها به هستهای و غیر هستهای و پرداختن به رفع تحریمهای هستهای و غفلت از سایر تحریمها علیرغم گستردگی و همپوشانی آنها.
23- وجود ضعفهای ساختاری و موارد سوالبرانگیز در مفاد برجام که منتقدین بارها در باره آنها هشدار داده بودند.
24- سعی در محرمانه ماندن مفاد مذاکرات تا پایان مذاکرات و عدم استفاده از خرد جمعی نخبگان و صاحبنظران منتقد و دلسوز نظام.
25- تصویب توافقنامه در شورای امنیت سازمان ملل متحد و ارجاع نهایی شکوائیه جمهوری اسلامی ایران به این شورا که آمریکا در آن از حق وتو برخوردار است و کشورهای روسیه و چین با توجه به اینکه استمرار لغو تحریمها به رای گذاشته میشود امکان حق وتو به نفع ایران را نخواهند داشت و مهمتر اینکه بر طبق بند 37برجام با مسکوت ماندن یک ماهه شکوائیه ایران کلیه قطعنامههای شورای امنیت مجدداً برقرار میشود.
26- ارتباط دادن فعالیتهای موشکی طی دوره هشت ساله به رعایت ممنوعیت طراحی موشکهای بالستیک با قابلیت حمل کلاهکهای هستهای، علیرغم حل موضوع PMD و اعمال محدودیتهای شدید بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران.
27- بازگشت کلیه تحریمها، در صورت اعتراض جمهوری اسلامی ایران با توجه به بند 37 برجام که در صورت ارجاع شکوائیه ایران از سوی کمیسیون مشترک به شورای امنیت با مسکوت ماندن 30 روزه آن تمامی قطعنامههای لغو شده شورای امنیت مجدداً برقرار میشود.
28- پذیرفتن محدودیتهای 10و 15و 20 و 25 ساله و در مواردی نامحدود که علاوه بر تسلط آمریکا و غرب بر فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی ایران موجبات گسترش دامنه بهانهگیری آنها را نیز برای اعمال توطئههای بیشتر فراهم کرده است.
29- افزایش راههای ارجاع پرونده هستهای جمهوری اسلامی ایران (راههای بهانهگیری) به شورای امنیت از یک روش «آژانس بینالمللی انرژی اتمی» به 10 روش از جمله توسط هر یک از اعضای 1+5 .
30- موضوع دسترسی در برجام «مواد 78-74» علیرغم اعمال شدیدترین محدودیتها علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران.
31- عدم وجود سازوکار لازم برای نظارت و بازرسی از پایبندی طرف مقابل به انجام تعهدات در حالی که بر اجرای تعهدات ایران سختترین نظارتهای سیستمی به شیوههای مختلف اعمال میشود.
32- فقدان شفافیت و عدم دقت لازم در عقد توافق با کشورهایی که 38 سال سابقه دشمنی و توطئه علیه جمهوری اسلامی ایران را دارند در جایی که عقد توافق حتی با یک کشور دوست نیز میبایست با نهایت دقت و شفافیت انجام شود.