همه در طول روز از آب گرم استفاده می‌کنیم و آبگرمکنها وسیله‌ای هستند که با صرف انرژیهای فسیلی، آب گرم بهداشتی منازل را تأمین می‌کنند اما همین وسیله به ظاهر کوچک باعث مصرف انرژی زیادی در کشور می‌شود.
تا امروز چقدر به این مسئله فکر کرده‌ایم که با استفاده از آبگرمکنهای خورشیدی نیز می‌توان همین میزان آب گرم را البته با استفاده از انرژی پاک تأمین کرد؟ در سالهای اخیر با پیشرفت حوزه‌های مختلف علمی، آبگرمکنهای قدیمی نیز دچار تحول شده‌اند و آبگرمکنهای خورشیدی پا به عرصه بازار گذاشته‌اند.
در بسیاری از کشورها و حتی آنهایی که از میزان تابش خورشید بالایی برخوردار نیستند، تمایل به استفاده از این آبگرمکنها گسترش یافته است زیرا آنها به اهمیت موضوع پی برده‌اند و برای کاهش هزینه‌های انرژی مصرفی و ایجاد آلودگی کمتر، اولویت را به استفاده از این فناوری می‌دهند اما در ایران ما که از نظر دریافت انرژی خورشیدی شرایط بسیار خوبی نیز دارد، این وسیله آنگونه که باید استفاده نمی‌شود.
آبگرمکنهای خورشیدی در انتظار ترسیم نقشه راه
حمید اصفهانی؛ مدیرعامل یکی از شرکتهای دانش‌بنیان تولید‌کننده آبگرمکنهای خورشیدی در کشور، عدم توسعه آبگرمکنهای خورشیدی را غفلت از کاربردهای حرارتی انرژیهای تجدیدپذیر همچنین نبود متولی مشخص برای این حوزه در مجموعه دولت دانسته و بیان می‌کند: از زمان توسعه انرژی خورشیدی و فناوریهای مرتبط با آن در دنیا، برنامه و ابزارهای حمایتی از سوی دولتها مطرح شد که البته این حمایتها الزاما مادی نبوده است.
وی افزود: بلکه منظور زنجیره‌ای از فعالیتها همچون تولید دانش فنی، فرهنگ‌سازی و ایجاد تقاضای مردمی است که این مجموعه باید با برنامه‌ریزی در کشور توسعه پیدا کند؛ یکی از مهمترین مشکلات در کشور ما در این زمینه این است که توسعه این آبگرمکنها در ساختار دولتی‌مان دارای متولی نبوده است.
این فعال فناور خاطرنشان کرد: یعنی متولی مشخصی که با برنامه‌ریزی، چشم‌اندازی از این حوزه را برای آینده مشخص کند وجود ندارد تا براساس آن اقدامات انجام شود؛ تدوین برنامه باعث می‌شود ذی‌نفعان این بخش اعم از صنعت و جامعه مصرف‌کنندگان به سمت دستیابی به اهداف حرکت کنند؛ پس می‌توان نتیجه گرفت تعیین متولی برای این حوزه یکی از اقدامات مهم است تا بر اساس آن نقشه راه ترسیم و اولویتهای این عرصه مشخص شود.
البته حوزه آبگرمکنهای خورشیدی و مباحث مرتبط با آن موضوعی جدید در کشور نیست و از حدود سال 83 با تعریف پروژه‌ای در وزارت نفت بحث توسعه آبگرمکنهای خورشیدی مطرح و پیرو آن نیز فعالیتهایی در این حوزه آغاز شد و دانش فنی آن به کشور انتقال یافت؛ پس از آن شرکتهایی ایجاد و در این عرصه نوآوریهایی در زمینه تولید محصول انجام دادند که با این وجود این صنعت توسعه لازم را نداشته است.
صرفه‌جویی در مصرف نفت و گاز
اصفهانی همچنین درباره سایر مشکلات در حوزه آبگرمکنهای خورشیدی ابراز کرد: ایران کشوری دارای پتانسیل بالا در منابع نفت و گاز است و ساده‌ترین راه برای استفاده آن نیز مصرف کردن آن توسط مردم است و با قیمتی ارزان به تمام روستاهای کشور انتقال داده شده است در صورتیکه می‌توان در پتروشیمی از آن استفاده یا حتی آن را صادر کرد که ارزش افزوده بالاتری داشته باشد؛ بنابراین مردم برای استفاده از انرژی خورشیدی که سرمایه اولیه بیشتری را می‌طلبد، تمایلی ندارند.
وی افزود: از سوی دیگر بازار این فناوری در کشور توسعه نیافته و در نتیجه راه‌اندازی خط تولید و کارخانه توجیه اقتصادی ندارد؛ با این وجود استفاده از آبگرمکنهای خورشیدی دارای مزیتهای اقتصادی و محیط زیستی است.
این فعال فناور گفت: در کشوری همانند ایران حداقل 70 درصد از انرژی مورد نیاز برای گرم کردن آب را می‌توان از انرژی خورشید تأمین کرد که رایگان است و هر آبگرمکن خورشیدی معادل هزار لیتر نفت در سال صرفه‌جویی می‌کند؛ در مباحث محیط زیست نیز هر آبگرمکن خورشیدی از تولید 4 تن گاز گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند به طور مثال در صورت استفاده 20 میلیون خانوار کشور از آبگرمکن خورشیدی، بالغ بر 8 میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی می‌شود.
وی ادامه داد: همچنین فرهنگ‌سازی یکی دیگر از مشکلات این حوزه است، مردم و مسئولان کمتر با این فناوری آشنا هستند پس باید فعالیتهایی در راستای آگاهی‌بخشی انجام شود و در این زمینه نیاز به حرکتی ملی است زیرا شرکتهای کوچک به تنهایی توان فرهنگ‌سازی ملی را ندارند.
در این راستا ستاد توسعه فناوری انرژیهای تجدیدپذیر در معاونت علمی در این حوزه ورود جدی پیدا کرده و در حال تدوین یک بسته سیاستی با مشارکت شرکتهای فعال است تا با اجرای آن گسترش بازار و کسب‌وکارهای مرتبط با کاربردهای حرارتی انرژیهای تجدیدپذیر و به‌ویژه خورشیدی محقق شود.
