سه معضل اصلی پس از جدایی احتمالی اقلیم کردستان عراق

هفدهم خردادماه امسال مسعود بارزانی رئیس دولت اقلیم کردستان عراق اعلام کرد که در روز 25 سپتامبر (3 مهر)، همه‌پرسی استقلال کردستان برگزار خواهد شد؛ خبری که در میان خبرهای پیشروی نیروهای ارتش و بسیج عراق در موصل، خبری شوکه‌کننده به حساب می‌آمد؛ خبری که بار دیگر سایه ایجاد تفرقه، خطر، ناامنی و هرج‌ومرج را در سرزمین عراق زنده کرد.

 مشکلات

طبق گزارش اندیشکده «آمریکن اینترپرایز» که در روز یکم مرداد ماه امسال منتشر شد، «آب»، «مرز» و «تابعیت» به عنوان سه معضل اصلی پس از جدایی احتمالی اقلیم کردستان عراق از حکومت مرکزی این کشور، عنوان شده است.

اما علی‌رغم پیش‌بینی این مشکلات، بسیاری از مقامات اقلیم کردستان عراق  برای توجیه این تصور که کسب استقلال آسان و سودمند خواهد بود، به جدایی دوستانه چک‌ها و اسلواک‌ها اشاره می‌کنند که به منحل شدن «چکسلواکی» منجر شد؛ این درحالی است که آنها به بسیاری از نمونه‌های جدایی‌ که باعث بروز کشمکش‌های چریکی و نظامی شد، هیچ‌گاه اشاره‌ای نکردند؛ جدایی‌هایی نظیر «سودان و سودان جنوبی»، «اتیوپی و اریتره»، «صربستان و کوزوو»، «اندونزی و تیمور شرقی»؛ با یک نگاه بی‌طرفانه می‌توان دریافت که در هیچ یک از این موارد موجودیت جدا شده‌ای که استقلال یافته، موفق نبوده است.

خوشحالی اسرائیلی‌ها

صهیونیست‌ها شکل‌گیری «کردستان بزرگ» را همواره جزو یکی از اولویت‌های منطقه‌ای خود می‌دانستند؛ صهیونیست‌ها در مراجع رسمی، در کتاب‌هایشان و در دکترین‌هایی که سال 2000 منتشر کردند، بارها و بارها خود را به عنوان طرفدار جدایی اقلیم کردستان از حکومت مرکزی عراق معرفی کردند.

اخیرا «گیدئون ساعار» یکی از اعضای حزب لیکود (حزب نخست وزیر رژیم صهیونیستی)، ضمن استقبال از انجام همه‌پرسی جدایی اقلیم کردستان از حکومت مرکزی عراق، این همه‌پرسی را «مهم» و «تاریخی» قلمداد کرد؛ این درحالی است که چند سال پیش نتانیاهو گفته بود ««تلاش و آرزوی کردها برای استقلال یک حق است».

سوءاستفاده آل‌سعود

«کمک‌های مالی عربستان سعودی در مقاطع مختلف زمانی به اقلیم کردستان»، «پشتیبانی تجهیزاتی و تسلیحاتی از گروهک کومله» و مهمتر از این دو، «ترویج تفکر وهابیت در این اقلیم»، از جمله شواهدی است که نشان می‌دهد شجره خبیثه آل‌سعود نیز در کنار رژیم صهیونیستی، اصلی‌ترین هوادار شکل‌گیری «کردستان بزرگ» است.

یک سال پیش حیدر العبادی نخست وزیر عراق گفته بود که « رهبران سیاسی اقلیم کردستان به تمایل عربستان پاسخ داده و کمک‌های مالی آنها را قبول می‌کنند که این اتفاق به ضرر عراق خواهد بود».

بارزانی‌ها و طالبانی‌ها

تمام تحرکات غیرمنطقی بارزانی در چند سال اخیر برای باج‌گیری از کشورهای منطقه به خصوص حکومت مرکزی عراق قلمداد می‌شود؛ مسعود بارزانی از هر فرصت و بحرانی، جهت برآورده کردن آرزوی پدر خود «ملامصطفی بارزانی» که همانا ایجاد کردستان بزرگ است، استفاده می‌کند.

اقدامات تفرقه‌افکنانه مسعود بارزانی موجب موضع‌گیری بسیاری از شخصیت‌های برجسته کردستان عراق از جمله جلال طالبانی شده است؛ جلال طالبانی بارها و بارها نسبت به این اقدامات نسنجیده مصطفی بارزانی انتقاد کرده است؛ او معتقد است منفعت کردهای عراق در همراهی آنان با حکومت مرکزی عراق تعریف می‌شود و در غیر این‌صورت، بلایای مختلف به سمت این اقلیم روانه خواهد شد؛ از همین‌رو، جریان آقای طالبانی با نام «اتحاد میهنی کردستان» و سایر احزاب و گروه‌های اقلیم کردستان عراق، باید از خانواده بارزانی و تمایلات آنها تفکیک شوند.

واکنش همسایگان و آمریکا

حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل غرب آسیا  با بیان اینکه اقلیم کردستان میان 4 کشور ایران، سوریه، عراق و ترکیه محصور است، عنوان کرد: با توجه به اوضاع بحرانی منطقه، امروز شاهد یک هم‌صدایی میان 4 کشور ایران، سوریه، عراق و ترکیه در مخالفت با انجام همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق هستیم.

وی افزود: آمریکایی‌ها نیز علی‎‌رغم آنکه موافق استقلال اقلیم کردستان و جدایی آن از عراق هستند، اما به نظر می‌رسد در شرایط فعلی و با توجه به ادامه وضعیت بحرانی در سوریه و عراق، آمادگی لازم را برای پذیرش یک کشور جدید در منطقه نداشته باشند و از به تاخیر افتادن همه‌پرسی 3 مهر استقبال کنند.

هانی‌زاده تاکید کرد: «تسلط بر منطقه مرز مشترک عراق و سوریه و ایجاد پایگاه نظامی در این مناطق» و همچنین «جلوگیری از ادامه روند فعالیت‌های حشدالشعبی در عراق به صورت یک نیروی دائمی از طریق تحت فشار قرار دادن حیدرالعبادی»، 2 هدف اولویت‌دار آمریکا در منطقه به شمار می‌روند.

 بی‌خیالی لبِ مرز

عدم سخت‌گیری اقلیم کردستان عراق در ایجاد امنیت مرزی با ایران طی ماه‌ها و سال‌های اخیر، بارها و بارها موجب شده که جمهوری اسلامی ایران مراتب اعتراض خود را به آنها اعلام کند.

هادی محمدی کارشناس مسائل غرب آسیا در این زمینه گفت: به عنوان مثال هر موقع که فعالیت‌های ضدامنیتی کومله و حزب دموکرات کردستان در کنار مرزهای ما اتفاق می‌افتد و منجر به ایجاد ناامنی در نقاط مرزی ایران می‌شود، اقدام ما برای تامین امنیت مرزنشینان، از طرف آقایان مسعود و نیچروان بارزانی با واکنش‌هایی غیرعادی روبرو می‌شود.

دایه‌هایی دلسوزتر از مادر

به نظر می‌رسد رهبران اقلیم کردستان عراق، بیش از هر زمان دیگری متوجه قدرت جبهه مقاومت شده‌اند و از همین رو سعی دارند تا قبل از نابودی گروهک‌های تروریستی تکفیری در سوریه و عراق و قدرت گرفتن بیشتر جبهه مقاومت، کار را تمام کنند و به استقلال برسند؛ اقدامی که از نظر 4 همسایه آنها به ضررشان است و از نظر عربستان و اسرائیل و آمریکا، به عنوان دایه‌های دلسوزتر از مادر، به نفعشان.