«بهرام قاسمی» سخنگوی وزارت امور خارجه و معاون وزیر امور خارجه کشورمان به سؤالات مطرح‌شده در خصوص مسائل مختلف از جمله آخرین وضعیت برجام، سفر وزیر خارجه عمان به ایران، تحولات منطقه، روابط ایران با کشورهای ترکیه، تاجیکستان و افغانستان و آخرین تحولات در روابط ایران و کانادا پاسخ داد.
* سفر «بن علوی» مانند هر سفر دیپلماتیک به ایران دارای پیام است
وی در خصوص سفر یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان به ایران با بیان اینکه "روابط ما با عمان طی دهه‌های گذشته ویژه است و همواره مناسبات خوبی داشته‌ایم و رایزنی‌های مستمر و مرتبی را شاهد بوده‌ایم"، گفت: معمولاً با قطر در مقاطع مختلف گفت‌وگو کرده‌ایم.
سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: سفر وزیر خارجه عمان نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است. در این سفر مسائل دوجانبه مطرح شد و مثل همیشه در خصوص آخرین تحولات منطقه و مشکلات آن و راه‌های برون رفت از این مشکلات را مورد مذاکره قرار دادیم.
قاسمی هر سفری را دارای پیامی دانست و یادآور شد: سفر ایشان نیز پیام داشت.
* وزرای خارجه ایران و مصر تماس‌های خود را در مواقع لزوم داشته‌اند
وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص نوع رابطه ایران و مصر و اقدامات انجام شده برای نزدیکی روابط دو کشور، اظهار داشت: مصر یکی از مهمترین کشورهای منطقه و جهان اسلام است که می‌تواند نقش برجسته‌تری در جهان اسلام و جهان عرب داشته باشد که متأسفانه این جایگاه را تا حد زیادی از دست داده است.
سخنگوی وزارت خارجه با بیان اینکه مصر با درایت می‌تواند به دوران گذشته بازگردد و در جایگاه برتر خود بنشیند و برای صلح و جهان اسلام فعالیت کند، یادآور شد: مصر با بسیاری از کشورهای تازه متولد شده منطقه متفاوت است.
قاسمی گفت: روابط دو جانبه با مصر بدلایل مختلف در حد حافظ منافع است، ولی تبادل نظر و ملاقات‌ها هست و وزرای خارجه تماس‌های خود را در مواقع لزوم داشته‌اند. این امکان وجود دارد که روابط خود را بیشتر کنیم؛ ما احترام خاصی برای مردم و تمدن مصر قائل هستیم.
سخنگو ادامه داد: به علت طولانی شدن قطع رابطه و حضور عناصر ثالث، دخالت‌های دیگران، دشمنی‌ها و حسادت نسبت به این روابط نهایتاً هنوز شرایط لازم مهیا نشده، اما هم طرف مصر از جایگاه و نقش ایران آگاه است و هم طرف ایرانی می‌داند که مصر می‌تواند نقش به سزایی داشته باشد و کمک کند به ارتقای جایگاه جهان اسلام و عرب و به صلح و امنیت منطقه کمک کند. درباره روابط دو جانبه پیچیدگی‌هایی وجود دارد که هنوز متأسفانه نتوانسته‌ایم به وضعیت مطلوب برسیم و خوب است طرف مصری نگاه واقع بینانه‌تری نسبت به ایران داشته باشد و تصمیم بگیرد.
وی در خصوص روابط گردشگری بین دو کشور نیز گفت: از نظر ما منعی وجود ندارد و این مشروط به خواست طرف مقابل هم هست تا آنها برای بازدید ایرانیان از اماکن تاریخی و باستانی مصر تسهیلات قائل شوند، اما متأسفانه به دلایل ناشناخته تا حدی این خست وجود دارد و تسهیلات فراهم نشده است.
* به دنبال ائتلاف سازی علیه یا له کسی در منطقه نیستیم
سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوالی درباره تشکیل یک ائتلاف با عراق، سوریه و ترکیه در مقابله با خطرات و بحران‌های منطقه‌ای، اظهار داشت: یکسری بحران‌های عمیق در منطقه هست که نگران کننده می‌باشد و به دهه‌های گذشته و اشتباهات بزرگ قدرت‌ها بازمی‌گردد که تجاوز شوروی به افغانستان و حمایت بی‌رویه و یک سویه آمریکا از اسرائیل که باعث تحقیر جهان عرب شده است از آن جمله هستند و تفکر افراطی که از طریق یک ایدئولوژی خاص در منطقه دنبال شده شرایطی به وجود آورده که کل منطقه را تهدید می‌کند.
قاسمی ادامه داد: در مقطع کنونی، جمهوری اسلامی ضمن حفظ استقلال و ایجاد زمینه‌های لازم برای توسعه و ارتقای جایگاه خود، نگاه مثبتی به منطقه دارد که به امنیت و صلح و ثبات کمک کند. ما باید صلح و ثبات را برای همه بخواهیم و لذا نیازی به ایجاد ائتلاف علیه دیگران نیست. رابطه ما با ترکیه یا آذربایجان اگر که خوب است علیه کشور دیگری نخواهد بود. اختلاف نظر و سوءتفاهم وجود داد، اما برای ائتلاف باید تعیین کنیم برای چه و علیه چه کسی است و ما نمی‌توانیم رفتار دوگانه داشته باشیم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره عملیات عفرین ترکیه در شمال سوریه و اخباری مبنی بر توافق سیاسی با ایران در این باره گفت: ایران، روسیه و ترکیه براساس منافع مشترکی که تعریف کردند و مصلحتی که در کل منطقه می‌بینند تشریک مساعی جدی را دنبال می‌کنند و با توجه به پیچیدگی وضعیت در سوریه، رایزنی‌ها و مشورت‌ها وجود دارد و هر جا که بتوانند اقدام مشترک هم خواهد بود.
* "دیپلماسی آب" در بخش بین‌الملل وزارت خارجه به راه افتاده است
معاون وزیر خارجه درباره برنامه ترکیه برای سد سازی‌های بیشتر روی رودخانه‌های دجله و فرات گفت: هر کشوری با دقت تحولات پیرامونی خود را رصد و تحلیل می‌کند و سود وزیان اقدامات آنها را دنبال می‌کند تا منافع خود را تنظیم و دنبال کند. تحولات ترکیه در حوزه‌های مختلف به عنوان یک کشور مهم همواره مورد مطالعه قرار گرفته است.
قاسمی موضوع آب را یک بحث اساسی در وضعیت کنونی جهان خواند و افزود: با توجه به تغییرات اقلیمی، بحث آب بسیار مهم است و تئوری‌های مختلفی در این زمینه برای جنگ‌های آینده مطرح شده که می‌تواند بر سر آب باشد. کمبود بارش‌ها و تغییرات اقلیمی بحث آب را اساسی کرده است، ما با همین دوراندیشی مدتی است در بخش بین‌الملل وزارت شاخه‌ای با عنوان دیپلماسی آب ایجاد کرده‌ایم که در آن، بحث مذاکره در این خصوص با همسایگان و در همکاری با سایر ارگان‌های مربوط مثل وزارت آب دنبال می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در حوزه غیر سیاسی و سیاسی این نوع مسائل را داریم و دنبال می‌کنیم، اظهار داشت: در بحث افغانستان این بحث مهم بود و نهایتاً در آخرین سفر ظریف به کابل که بسیار مهم بود و زمانی انجام شد که دولت افغانستان آمادگی مذاکره برای مسائل مبتلابه را داشت و با حضور هر دو مقام ارشد افغانستان(بر اساس پروتکل هر دو مقام در یک دیدار حضور پیدا نمی‌کنند) انجام شد، 5 کمیته تشکیل شد که یکی از آنها کمیته آب بود و مدتی پیش دور اول مذاکرات برگزار شد و نشست بعدی در کابل خواهد بود.
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: کمیته آب، پناهندگان، اقتصادی، مرزی و مبارزه با مواد مخدر کمیته‌هایی هستند که ظرف 6 ماه امیدواریم درباره آنها به جمع بندی برسیم و نهایتاً به یک سند جامع برسیم.
قاسمی با ذکر این نکته که درباره ترکیه هم تا جایی که نیاز باشد مذاکره می‌کنیم، یادآور شد: آب در منطقه تأثیر اقتصادی و اقلیمی مهمی دارد و می‌تواند اثرگذار باشد و باید دید که چه مسائلی در بحث آب در ترکیه است و نگرانی‌های ما کجا می‌تواند باشد.
معاون وزیر خارجه با اشاره به اجلاس بین‌المللی آب در تهران که سازمان ملل با حضور نمایندگان 43 کشور برگزار کرد، گفت: آقای رئیس جمهور در این نشست به صورت کلان مسائل ریزگردها، توفان شن و مسئله آب را مطرح کردند که البته برداشت‌های نادرستی از سخنان ایشان در برخی رسانه‌های منطقه شده و تصور شد ایشان درباره کشور خاصی صحبت می‌کنند. مسائل بیان شده ایشان برای کل منطقه بود که اگر قرار است یک منطقه قدرتمند و توسعه یافته داشته باشیم باید برای این نوع مسائل به صورت جدی و مشترک فکر کنیم و معضلات و مشکلات را تا حد امکان کمتر و کمتر کنیم.
وی همچنین در خصوص سفر اردوغان به ایران نیز گفت: بحث‌هایی در این باره هست اما تاریخی برای آن مشخص نشده و باید زمان بگذرد زیرا تحولات سریع است.
* تاجیکستان نسبت به ایران دچار سوءتفاهم شده است/ امیدواریم دوشنبه بر القائات فائق آید
سخنگوی وزارت خارجه در خصوص روابط ایران با تاجیکستان و سوء تفاهمی که نزد دوشنبه به وجود آمده است، اظهار داشت: در اینکه برخی کشورها در منطقه تلاش زیادی دارند تا روابط کشورهای منطقه را با ایران دچار مشکل کنند، تردیدی نیست و این اقدامات علیرغم تلاش‌های ایران برای اینکه چنین نشود، دنبال می‌شود. مسائل ما با تاجیکستان مسائل خاصی است که باید از طریق مذاکره و رایزنی حل و فصل کرد. تصور می‌کنیم تاجیکستان به هر دلیلی نسبت به ایران دچار سو تفاهم شده است و دیگران هم سعی کردند این نگرانی را ایجاد کنند، ولی ما تاجیکستان را کشوری می‌دانیم که به ما بسیار نزدیک است و به سرنوشت آن اهمیت می‌دهیم و خواهان استقلال و توسعه تاجیکستان هستیم.
معاون وزیر خارجه ابراز امیدواری کرد که تاجیکستان با اندیشیدن بیشتر نسبت به رابطه با ایران، بر القائات فائق آید و با واقعیت‌های روابط تاجیکستان و ایران بیشتر نزدیک شود و زمینه را برای رایزنی‌های بیشتر با تهران فراهم کند، و افزود: اگر اینطور شود، دوشنبه با تغییر ذهنیت جدی روبرو خواهد شود و به یک رابطه عادی و بسیار خوب با ایران بازگردد زیرا دوستی بهتر و قدرتمندتر از ایران برای دولت آقای رحمان در منطقه نخواهد بود و ما علاقمند به تداوم دولت ایشان هستیم و باید واقعیت‌ها را درست تجزیه و تحلیل کنند، تلاش‌های زیادی هم وجود دارد که ما در یک مسیر بهتر قرار بگیریم. اگر مذاکره‌ای صورت بگیرد و نشست‌هایی که می‌توانیم داشته باشیم، من نسبت به تفاهم حاصل خوشبین هستم که سو تفاهمی که برخی کشورها ایجاد کردند برطرف کنیم.
* حکم اخیر دادگاه کانادایی را از طریق مراجع قضایی پیگیری می‌کنیم
سخنگوی دستگاه دیپلماسی در خصوص روابط ایران و کانادا نیز اظهار داشت: ما از یک سال پیش مذاکراتی را با دولت کانادا داشتیم؛ از زمانیکه دولت جدید قدرت را به دست گرفت با رای بخشی از مردم ایران که در این کشور هستند و وعده‌هایی که حزب لیبرال در خصوص از سر گیری روابط با ایران داشت و به این موضوع اظهار علاقه کرد، ما نیز مذاکرات را در کشوری ثالث آغاز کردیم. سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل دیداری بین وزرای خارجه دو کشور انجام شد و پیش از انتخابات هم دو وزیر تماس تلفنی داشتند و پس از آن یک هیئت کانادایی در سطح مدیر کل به تهران آمد.
قاسمی ادامه داد: قرار شد مذاکرات ادامه یابد اما هنوز تاریخ جدیدی برای دور بعدی مشخص نشده است. روابط را دولت قبلی کانادا یکسویه قطع کرد و دست به اقداماتی زد که از جمله آنها لغو مصونیت سیاسی ایران در کانادا بود که زمینه را برای شکایت برخی خانواده‌های آمریکایی علیه را فراهم کرد و این یکی از موانع روابط ماست. زیرا حکم مصادره اموال ایران غیر قابل قبول است که با اصل مصونیت دولت‌ها مغایرت دارد و ما از طریق مراجع قضایی اعتراض و پیگیری می‌کنیم.
معاون وزیر خارجه کشورمان در خصوص آخرین وضعیت برجام و دستور کار نشست کمیسیون برجام اظهار داشت: ایران به تعهدات خود پابرجاست و علاقمند است که تعهدات با دقت و به طور جد دنبال شود و ناقض برجام نخواهد بود. برجام متعلق به جامعه جهانی است و متعلق به یک کشور نیست. این توافقی بین ایران، 6 کشور و سازمان ملل است و نقض آن از سوی یک طرف امکان پذیر نیست.
* اروپا باید جدی‌تر نقش و وظیفه خود درباره برجام را دنبال کند
سخنگوی وزارت خارجه ادامه داد: دولت آمریکا هم می‌داند که نمی‌تواند آن را نقض کند اما اقداماتی دارد تا بر آن اثرگذاری منفی داشته باشد. در همین راستا بیش از 60 لایحه در سنای مطرح شده و دائم به دنبال بهانه تراشی هستند و با صحبت‌هایی که در خصوص نفوذ منطقه‌ای ایران دارند تلاش می‌کنند آثار مثبت برجام را بگیرند که با اصول 26 تا 29 مخالف است و فضای اقتصادی مناسب ایران با کشورهای دنیا را تحت تاثیر قرار دهند.
قاسمی اروپا را مخالف نقض برجام و خواهان ادامه آن خواند و افزود: روسیه و چین نیز از همین نگاه پیروی می‌کنند. در موضوع برجام می‌شود آمریکا را در یک طرف و دیگران را در طرف دیگر قرار داد.
وی نفس برجام را یک کار به موقع و مناسب خواند و خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه ما هیچگاه به دنبال تسلیحات هسته‌ای نبوده و نخواهیم بود، موضوعی که مطرح می‌کردند ایران به دنبال سلاح هسته‌ای است، با برجام حل شد. انجام تعهدات ایران هم توسط کشورهای اروپایی و آژانس مورد تأکید قرار گرفت و می‌دانند که ایران به تعهدات خود باقی است.
* هیچ نوع کانال ارتباطی با دولت ترامپ نداریم
سخنگوی وزارت خارجه در خصوص پایبندی غرب به برجام نیز گفت: نگاه ما این است که همانطور که در تعهداتمان جدی بودیم، اروپایی‌ها هم جدی باشند و جدی‌تر در صحنه باشند و اجازه ندهند برجام تضعیف شود. اروپا باید جدی‌تر نقش و وظیفه خود درباره برجام را دنبال کند تا این توافق به خوبی پیش برود.
قاسمی گفت: در کمیسیون معمولاً موارد خلافی که اتفاق میفتد یا ابهاماتی که هست از سوی طرفین مطرح می‌شود و ما معمولاً بدعهدی‌ها، مشکلات، موانع و اتفاقات نابهنجاری که در سر راه اجرای برجام پیش می‌آید را مطرح و پیگیری و مطرح کرده و خواهان حل و فصل آن می‌شویم.
معاون وزیر خارجه درباره تماس با آمریکا یا رد و بدل پیام به صورت غیر مستقیم در دوره ترامپ نیز اظهار داشت: در بحث برجام و کمیسیون مشترک در صورت نیاز با آمریکایی‌ها صحبت کرده‌ایم. در کنار کمیسیون بر اساس مکانیسمی که تعریف شده می‌توانیم با تک تک کشورها درباره برجام صحبت هم کنیم. در کنار جلسات قبلی احتمالاً صحبت‌هایی شده با آمریکایی‌ها و صحبت وجود داشته و دارد در محدوده برجام و هیئت مذاکره کننده هم صلاحیت‌هایی که از سوی حاکمیت دارند در حد برجام است و خارج از آن مذاکره‌ای نداریم. هیچ نوع کانال ارتباطی هم بین ما و دولت آقای ترامپ فعلاً وجود ندارد. در برجام نیز در کنار کمیسیون‌های مشترک اتفاق افتاده است.
وی همچنین درباره سفر ظریف به نیویورک و احتمال تشکیل نشستی درخصوص برجام نیز گفت: آقای ظریف در مجمع عالی سیاسی سازمان ملل حضور می‌یابد و سخنرانی‌ها و مصاحبه‌هایی خواهد داشت.
سخنگوی وزارت امور خارجه در بخش دیگری از سخنان خود درباره مهمانان خارجی حاضر در مراسم تحلیف ریاست جمهوری نیز اظهار داشت: تعدادی از کشورها حضور خود و سطح آن را اعلام کرده‌اند که ظرف هفته آینده مشخص می‌شود.
