قاسم خورشیدی در تشریح جزئیاتی از مباحث مطرح شده در جلسه غیرعلنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی که با حضور مسئولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برگزار شد، اظهار داشت: یکی از مسائل مطرح در جلسه غیرعلنی اخیر مجلس در خصوص مبارزه با قاچاق کالا، موضوع برآورد حجم کالای قاچاق بود که برخی از نمایندگان مجلس عنوان کردند که تخمین برآورد حجم قاچاق با روشی دیگری به غیر از روش شکاف میان عرضه و تقاضا، باید انجام شود.
سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه روش پیشنهادی نمایندگان مجلس، مبتنی بر تفاضل حجم صادرات کشورهای مختلف به ایران با واردات ثبت شده و قانونی است گفت: این نمایندگان مدعی بودند که برآورد حجم کالای قاچاق با این روش، رقمی متفاوت را با عدد 12.6 میلیارد دلار نشان می‌دهد و با در نظر گرفتن این روش، حجم کالای قاچاق در حدود 20 میلیارد دلار می‌شود.
وی با اشاره به غیردقیق بودن این روش اضافه کرد: پیش از این ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز با همکاری یکی از مراکز تحقیقاتی وابسته به یکی از دانشگاه‌های کشور، برآوردی مبتنی بر این روش انجام داده بود و در نتیجه این برآورد تاکید شده بود که نتایج به دست آمده در این روش دارای خطای حداقلی بین 30 تا 50 درصد است.
خورشیدی با تاکید بر اینکه دقیق‌ترین روش تخمین برآورد حجم کالای قاچاق در کشورمان برآورد مبتنی بر شکاف عرضه و تقاضا است، دلایلی مبنی بر مردود بودن روش تفاضل صادرات سایر کشورها با واردات کشورمان را برشمرد و گفت: پیش از هر چیز، یکی از مهمترین دلایل مردود بودن روش محاسبه حجم قاچاق مبتنی بر تفاضل بین صادرات دیگر کشورها به واردات ثبت شده در گمرک ایران، به دلیل عدم دقت و صحت اطلاعات ثبتی در برخی سایت های مرجع قابل اعتماد نیست. چراکه اولاً بخشی از صادرات اعلامی به مقصد مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی انجام شده و این کالاها در واردات گمرک ایران ثبت نمی‌شود.
وی ادامه داد: در ثانی، ارزش ثبت شده کالاها در مبادی صادراتی کشورهای مختلف دنیا با ارزش ثبت شده همان کالا در مبادی ورودی کشورمان متفاوت است.
سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز اضافه کرد: ثالثاً زمان ثبت صادرات کالا در کشور صادر کننده با کشور واردکننده با توجه به طولانی بودن زمان حمل متفاوت است و این تفاوت زمانی می‌تواند در آمارهای سالیانه باعث خلل و خطا شود؛ مثلا ممکن است صادرات یک کالایی در آمار سال 2016 کشور صادر کننده ثبت شده باشد ولی همان کالا در سال 2017 وارد کشور ما شده و در آمار واردات سال بعد ثبت شود.
خورشیدی در خصوص چهارمین اشکال استفاده از این روش برای تعیین و برآورد حجم کالای قاچاق گفت: از دیگر سو در برخی مواقع، کالاهای وارداتی به کشورمان از طریق کشور ثالث وارد کشور می‌شود و عملاً در آمارهای ثبتی سایت مزبور تکرار می شود. مثلا کالا در چین به مقصد صادراتی ایران ثبت شده ولی در حمل و نقل به مقصد امارات بارگیری و مجدداً در آمار صادرات امارات متحده به ایران نیز ثبت می‌شود.
وی با بیان اینکه بخش قابل ملاحظه‌ای از واردات کشور با استفاده از معافیت‌های ملوانی(ته لنجی)، کوله بری و... وارد کشور می‌شود که در آمار واردات گمرک ثبت نمی‌شود افزود: مثلا در سال گذشته 2.3 میلیارد دلار کالا با معافیت ملوانی و 3.6 میلیارد دلار با روش‌های کوله‌بری به کشور وارد شده‌اند که این کالاها جزو آمار صادرات کشورهای مبداً محسوب شده ولی در آمار وارداتی ما ثبت نمی‌شود.
سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در پایان با تاکید مجدد بر غیرقابل اعتماد بودن نتایج به دست آمده از این روش خاطرنشان کرد: گمرک جمهوری اسلامی در سال 94 حجم قاچاق در کشور را بر همین اساس محاسبه کرده بود و عدد 7 میلیارد دلار را اعلام کرد و همین امسال اداره کل اطلاعات و آمار ستاد نیز مبتنی بر سناریوهای مختلف و استفاده از داده‌های تجارت بین کشورها حجم قاچاق را محاسبه کرد و به سه عدد متفاوت رسید.
