ریزگردها چندسالی است که مهمان ناخوانده برخی شهرهای ایران هستند و در برخی از فصول سال زندگی روزمره را برای شهروندان ایرانی بویژه شهرهای مرزی سخت می‌کنند و بر اقتصاد و سلامت مردم ما تاثیر مخرب دارند.
پیرامون منشاء و علل این ریزگردها مباحث زیادی مطرح شده است؛ برخی معتقدند آغاز شکل‌گیری ریزگردها در غرب ایران و تشدید بیابان‌زایی در عراق، به پروژه‌های سدسازی همسایه شمالی یعنی ترکیه مربوط می‌شود؛ در سال 1992 دولت ترکیه سد بزرگ آتاتورک را بر روی رود فرات، احداث کرد. دو سال بعد از این اقدام آنکارا، رفته رفته پدیده ریزگردها در ایران و عراق رخ نمود.
سدسازی تُرک‌ها بر روی دجله و فرات
ظاهرا تُرکیه‌ای‌ها طرح مشابهی را هم برای رودخانه همجوار«فرات» یعنی «دجله» ترتیب دیده‌اند و مشغول ساخت سدی به نام «ایلیسو» بر روی این رودخانه هستند. اما ساخت سد توسط دولت ترکیه بر روی رودخانه‌ای که در جغرافیای سرزمینی این کشور قرار دارد شاید در نگاه اول بلااشکال باشد اما اگر به تجربه احداث سد آتاتورک بر روی فرات توسط ترکیه و تبعات آن که همان نفوذ ریزگردها به ایران و عراق بود نگاهی بیندازیم، نسبت به اقدام آنکارا احساس خطر می‌کنیم.
انحصار آب دجله
مسیر طبیعی آب رودخانه استراتژیک دجله از ترکیه به سمت عراق است و پس از آن به تالاب هورالعظیم در غرب استان خوزستان می‌رسد. تالابی که این روزها پیرامون خشکی فزآینده آن مباحث زیادی مطرح می‌شود و به یکی از کانون های عمده ریزگردها در ایران تبدیل شده است. در واقع ترکیه با انحصار آب دجله در حال نابودی تالاب هورالعظیم و حاکم کردن دائمی پدیده ریزگردها بر ایران و عراق است.
شکایت از ترکیه در دادگاه لاهه
اواخر ماه گذشته خبری در رسانه‌ها مطرح شد مبنی بر اینکه فعالان محیط‌‌زیست ایرانی قصد دارند از ترکیه به دادگاه لاهه شکایت کنند؛ آنها معتقدند ترکیه در قالب طرح گاپ، 80 میلیون متر مکعب، حقابه کشورهای همسایه را دزدیده است.
وزارت خارجه مسائل مرزی را رصد می‌کند
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان 22 خردادماه سال جاری در جریان نشست خبری خود در پاسخ به سؤالی مبنی بر سدسازی توسط ترکیه در نقاط مرزی با ایران و خطراتی که در آینده از این ناحیه متوجه کشورمان خواهد شد، گفت: ایران در خصوص مسائل مشترک مرزی با حساسیت تمام و جدیت موضوعات را دنبال می‌کند و وزارت امور خارجه با همکاری سایر دستگاه‌ها و نهادها به رصد و پیگیری مسائل مرزی می‌پردازد و در صورت نیاز نیز به موضع‌گیری خواهد پرداخت.
وی ادامه داد: بحث مطرح شده را فعلا به وزارت نیرو احاله می‌کنیم اما با اشراف و دقت و حساسیت مسائل مرزی را رصد و پیگیری می‌کنیم.
خشک شدن هورالعظیم
معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست نیز 24 خردادماه طی مصاحبه‌ای با اشاره به اقدام دولت ترکیه در احداث سر بر روی دجله، گفت: ترکیه با سدسازی های خود موجب خشک شدن هورالعظیم و بروز ریزگرد در خوزستان شده است.
ابتکار با اشاره به اقدامات ایران برای منصرف کردن ترکیه از احداث سد بر روی دجله، تصریح کرد: مکاتبات لازم را با مبادی ذی‌ربط و وزارت امور خارجه ترکیه انجام دادیم و گزارش‌های لازم را ارایه و در حال ارزیابی تاثیرات احداث این سدها بر وضعیت اقلیم منطقه و محیط زیست کشور هستیم.
وی ادامه داد: سفیر ترکیه در پی پیگیری های ایران قول داد تا موضوع احداث سد بر روی رودخانه دجله و فرات و انجام مذاکرات مشترک بین دو کشور در راستای این موضوع را پیگیری کند.
تمام کشور درگیر ریزگرد می‌شود، اگر..
آنطور که کارشناسان و متخصصان حوزه محیط زیست می‌گویند اگر دولت ترکیه طرح سدسازی برروی دجله را اجرا کند، به جای 25 استان، تمام کشور درگیر ریزگردها می‌شود.
اردوغان رئیس جمهوری ترکیه 12 خردادماه اعلام کرد که این کشور در امتداد خطوط مرزی خود با ایران و عراق، دیوار می‌سازد! صاحب «کاخ آک سارای» بهتر است بجای تقلید از ترامپ رئیس جمهور آمریکا در دیوار کشی به بهانه‌های واهی، پروژه سدسازی بر روی دجله را متوقف کند و حقابه مردم ایران و عراق را به یغما نبرد.
انتقاد روحانی
در هیمن زمینه امروز رئیس جمهور در همایش سراسری مقابله با گرد و غبار گفت: در بحث محیط زیست نیز باید از سیاست برد – برد استفاده کنیم. ما باید به دنبال طرح‌هایی باشیم که هم ترکیه هم عراق و هم ایران سود ببرند؛ نمی‌توان در این منطقه به گونه‌ای رفتار کرد که یک کشور از سرچشمه‌های آب منتفع شود و دیگران را محروم کند و فکر کند آینده‌ای مطمئن برای مردم خودش خواهد داشت.
