اسنادی خوفناک که روز گذشته به این خبرگزاری رسید، حکایت از سرریز شدن پسابی به شدت اسیدی و حاوی عناصر نامتعارف در تالاب اینچه در استان گلستان دارد. پسابی که در سایه سکوت اداره کل محیط زیست استان گلستان، اکوسیستم منطقه را رفتهرفته به کام مرگ میکشاند.
ماجرا از آنجا آغاز میشود که یک شرکت تولید کننده ید، پس از استخراج شورابه از اعماق زیاد زمین، پساب کارخانه را به تالاب اینچه سرریز میکند. اما در حالی که سامانه پایش آنلاین این کارخانه که در اداره کل حفاظت محیط زیست نیز رصد می شود، اسیدیته پساب را نزدیک به خنثی (PH 7) به نمایش میگذارد، جمعی از کارشناسان ذیربط محیط زیست، به طور مکرر و با استفاده از دستگاه پرتابل سنجش PH، میزان اسیدیته پساب ورودی به تالاب را نزدیک به اسید خالص برآورد کرده و در گزارشی خطاب به مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان، با اعلام این که نتایج سنجش آنلاین ارایه شده توسط شرکت مذکور، به دور از واقعیت بوده، فریب سازمان حفاظت محیط زیست محسوب شده و قابل پیگیری قضایی است هشدار دادهاند که با توجه به حساسیت محیط زیست تالاب، اسیدی بودن پساب خروجی این کارخانه موجب آسیب شدید و لطمات جبرانناپذیری به محیط زیست منطقه خواهد شد.
ورود پسابی اسیدی که مرگ آبزیانی نظیر آرتمیا و مرگ حیات را در رگهای تالاب اینچه به همراه داشته و یکی از عوامل اصلی نابودی پرندگانی است که برای تولید مثل به آن پناه می آورند اما سرنوشت تلخشان به پای ویروس آنفلوانزا نوشته میشود، تمامی فاجعه نیست. ورود عناصر پرتوزا به تالاب، بخش دیگری از ماجراست.
جمعی از کارشناسان محیط زیست، از آب و رسوبات کف تالاب اینچه در محل ورود پساب این کارخانه، نمونهبرداری کرده و نمونهها برای انجام آزمایش به سازمان انرژی اتمی میسپارند. نتیجه اعلام شده از سوی این سازمان، وجود عناصری متعدد رادیواکتیو در نمونه را تایید میکند. عناصری که به طور طبیعی در آبهای زیرزمینی وجود دارند اما اکنون به عنوان پساب به طور مستمر در محیط تالابی منطقه در حال تجمع هستند. عناصری که تا هزاران سال در محیط زیست باقی خواهند ماند.
کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان که نخواستند نامشان فاش شود در این باره به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم میگویند: در یک مرحله نمونههابی از آب و رسوبات کف تالاب اینچه در محل ورود پساب این کارخانه، بدون توضیح درباره محل نمونهبرداری، برای انجام آزمایش به سازمان انرژی اتمی ارسال شد که نتایج اعلام شده، وجود عناصر متعدد رادیواکتیو در نمونهها را تایید میکرد. مدتی بعد، و در دو مرحله ، سازمان انرژی اتمی با اعزام کارشناسانی به محل، دوباره وضعیت آلودگی را در آب و خاک و هوا و رسوبات تالاب مورد بررسی قرار داد. اما نتایج آزمایشها و بررسیها به رغم پیگیری ما هرگز اعلام نشد. بنابراین با توجه به اینکه فعالیت هایی از این دست در این منطقه مشرف به دریای خزر و تالابهاب مهم بین المللی کشور، در حال توسعه است، دغدغه آلودگی جدی محیط زیست توسط این فعالیتها همچنان به قوت خود باقی است.
پیشروی آب آلوده تالاب به سمت خشکی
از سوی دیگر، شورابه ای که از اعماق زیاد زمین به منظور تولید ید استخراج شده و پساب آن به محیط تالابی شمال شهرستان آق قلا ریخته میشود علاوه بر آنکه مخلوطی از آلایندههای اسیدی و عناصر پرتوزا است، پس از ورود به تالاب، با افزایش حجم آب تالاب و به زیر آب بردن مراتع اطراف، اکوسیستم این منطقه را با خطر جدی مواجه ساخته به گونهای که اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، نسبت به افزایش آب این تالاب، به اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان هشدار داده است.
اینکه چرا تا کنون اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان، رسیدگی به هشدارها را نسبت به آلودگیهای زیستمحیطی ناشی از فعالیت شرکت مذکور در دستور کار خود قرار نداده اکنون به شدت شبهه برانگیز است چرا که این شرکت تولید کننده ید، در زیستگاه یکی از ارزشمندترین گونههای در خطر انقراض کشور یعنی روباه ترکمنی واقع شده و با تخلیه پساب در تالاب اینچه و سرریز کردن این تالاب، از پسابی آلوده به اسید و مواد رادیواکتیو، علاوه بر زیر پساب بردن زیستگاه روباه ترکمنی و صدها گونه گیاهی و جانوری ارزشمند دیگر، اکنون تهدیدی جدی برای محیط زیست، سلامت مردم و جاذبه گردشگری کشور به شمار میرود. از این رو، از نهادهای نظارتی انتظار میرود هرچه سریعتر، وضعیت آلایندگی این کارخانه را مورد بررسی و اطلاع رسانی قرار داده و قاطعانه با هر گونه اهمال صورت گرفته در این رابطه اقدام کنند.
به گزارش تسنیم، تالاب اینچه که در 23 کیلومتری شمال شهرستان آق قلا در استان گلستان و در قسمت غربی تالاب گلفشان واقع شده، از جذابیتهای توریستی بالایی برخوردار است و زیستگاه پرندگان مهاجر از جمله فلامینگو، قو، غازه، حواصیل و ماهیانی چون کولی، اورنج، سیم پرک و شیشه ماهی به شمار میرود. میزان شوری آب تالاب اینچه در سالهای اخیر افزایش یافته است.