محمد بن سلمان؛ جوانی که در دو قدمی رسیدن به تخت پادشاهی سعودی

خبرگزاری فرانسه در گزارشی درباره ولیعهد جدید عربستان سعودی نوشت: شاهزاده محمد بن سلمان روز چهارشنبه در 31 سالگی، با طی کردن یک سیر صعودی سریع و در فضای بحران تمام عیار با کشور همسایه، قطر، وارث تخت پادشاهی سعودی شد. فرمان پادشاهی در مورد انتصاب محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد صبح زود منتشر شد و تعجب عمومی را برانگیخت.محمد بن سلمان زمانی هم که جانشین ولیعهد بود از اختیارات استثنایی برای یک مرد سی ساله برخوردار بود.

 

یک دیپلمات غربی گفت: «او به وضوح درخشنده، بسیار باهوش و مسلط بر همه پرونده‌هایش است و نفوذ زیادی روی پدرش، ملک سلمان 81 ساله، دارد.» این شاهزاده جوان از 29 آوریل 2015 که به عنوان جانشین ولیعهد انتخاب شد، معمار اصلی مداخله عربستان در یمن و الهام دهنده برنامه وسیع اصلاحات اقتصادی کشورش بود، کشوری که به طور قطع بزرگ‌ترین صادر کننده نفت در جهان است اما وابستگی بسیار بالایی به این منبع دارد. او با پیشنهاد فروش کمتر از پنج درصد سهام شرکت بزرگ نفتی آرامکو در بورس و مجهز شدن به یک صندوق ذخیره ارزی دو هزار میلیارد دلاری که بزرگ‌ترین صندوق از این نوع در جهان است، تابوشکنی کرد.

 

این مرد جوان، متولد 31 اوت 1985، با ریش سیاه و موی کم پشت، 16 ساعت در روز کار می کند و می گوید که مادرش در تربیت او بسیار سختگیر بوده است. او پیش از این در نظم جانشینی نفر دوم بود، موقعیتی که او پس از رسیدن پدرش به پادشاهی در ژانویه 2015 به همراه رشته مسئولیت‌های اقتصادی و نظامی به دست آورد. بر اساس فرامین جدید، محمد بن نایف، ولیعهد سابق کنار گذاشته شد. اقدام او در زمینه مبارزه با گروه‌های تروریستی (!) تمجید غربی‌ها را برانگیخته بود.

ولیعهد جدید سمت‌های معاون رئیس هیأت وزیران (نخست وزیر)، وزیر دفاع، مشاور ویژه پادشاه و به ویژه ریاست شورای امور اقتصادی و توسعه، نهادی که بر شرکت نفت «سعودی آرامکو» نظارت می کند، را نیز برعهده خواهد داشت. فردریک وری Frederic Wehrey از بنیاد کارنگی برای صلح بین المللی در واشنگتن معتقد است محمد بن سلمان موفق شد قدرت و نفوذی خارق العاده را در مدت زمان کوتاهی به دست بیاورد.

محمد بن سلمان به عنوان وزیر دفاع بر عملیات نظامی که کشورش مارس 2015 در رأس ائتلافی عربی در یمن برای مبارزه با نیروهای «انصارالله» آغاز کرد، نظارت داشت. عربستان که در دوران پادشاهی سلمان، سیاست خارجی تهاجمی‌تر و موضعی که در عرصه بین المللی بیشتر به چشم بیاید، اتخاذ کرد، برای داشتن مناسبات مداوم و نزدیک با متحد آمریکایی به ویژه پس از توافق هسته‌ای ایران تردیدی به خود راه نمی دهد. بحران آشکار با قطر که ریاض و متحدانش آن را به حمایت از تروریسم متهم می کنند و روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود را با آن قطع کردند، نمایان‌گر این سیاست جدید است.

محمد بن سلمان که فارغ التحصیل حقوق از دانشگاه ملک سعود است، دو فرزند پسر و یک فرزند دختر دارد و طرفدار چند زنی که در کشور رایج است،‌ نیست. او دسامبر 2015 نخستین کنفرانس مطبوعاتی را برای اعلام تشکیل «ائتلاف اسلامی ضد تروریسم» با مشارکت 39 کشور، برگزار کرد. اعلام تشکیل این ائتلاف در حالی بود که عربستان سعودی اغلب از سوی غربی‌ها بابت «جدی نبودن در مبارزه با تروریسم» مورد انتقاد واقع می شد.

 

بروس ریدل، افسر سابق سیا که مدیر مؤسسه بروکینگز (Brookings Intelligence Project) در واشنگتن است، اعلام کرد: «او به تهاجمی بودن و جاه طلب بودن مشهور است.» او سال 2009 مشاور ویژه پدرش شد که در آن دوران فرماندار ریاض بود و بعد سال 2013 زمانی که پدرش ولیعهد شد، به دربار راه یافت و مدیریت دفتر شاهزادگان را برعهده گرفت. محمد بن سلمان آوریل 2014 وزیر مشاور و عضو دولت شد و 23 ژانویه 2015 روزی که پدرش جانشین عبدالله پادشاه سابق شد که در 90 سالگی درگذشت، وزیر دفاع و رئیس دفتر پادشاهی شد.