در هفته اخیر پس از سفر رییس جمهور ایالات متحده به خلیج فارس تنش دیپلماتیک بین کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس با دولت قطر بالا گرفته است. در همین راستا هفت کشور شامل عربستان سعودی و همپیمانان آن در منطقه به بهانه حمایت قطر از ایران و گروههای مقاومت از جمله اخوانالمسلمین و حماس روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع و این کشور را به حمایت از تروریسم متهم کردند. در این بین مقامات قطری اما ضمن تاکید بر عدم حمایت از تروریسم با چرخشی دیپلماتیک سخنانی در حمایت از ایران به زبان اوردهاند.
در این شرایط بزرگترین مشکلی که قطر 2.5 میلیون نفری را تهدید میکند محدود شدن مسیرهای ارتباطی این کشور است تا ضمن بسته شدن مسیر صادراتی این کشور از واردات کالا به آن نیز جلوگیری شود. در همین راستا کشورهای عرب خلیج فارس سعی کردهاند با مسدود کردن تمامی مسیرهای زمینی، دریایی و هوایی این کشور را با چالش جدی مواجه کنند.
مهمترین کالای تجاری قطر صادرات گاز طبیعی است که بخش مهمی از اقتصاد این کشور را به خود اختصاص دادهاست. بنابراین یکی از مهمترین کالاهایی که میتوان با خرید آن از قطر روابط تجاری را با این کشور گسترش داد گازطبیعی خواهد بود. به منظور توسعه تجارت گازی با قطر 2 پیشنهاد زیر میتواند در دستور کار قرار بگیرد:
1- چند ماه پیشتر از این با برابر شدن تولید گاز ایران با قطر از میدان مشترک پارس جنوبی، قطر اعلام کرد قصد توسعه بیشتر این میدان و افزایش تولید از این میدان مشترک را دارد. این افزایش تولید میتواند یک فرصت برای ایران به منظور خرید گازطبیعی از قطر باشد.
2- از طرف دیگر نیز قطر قرارداد صادرات گاز طبیعی از طریق خط لوله دلفین با امارات دارد که در صورت لغو شدن این قرارداد در حاشیه نزاعهای دیپلماتیک اخیر این نیز یک فرصت دیگر برای ایران به منظور واردات گاز طبیعی و توسعه روابط تجاری خواهد بود.
واردات گاز از قطر نه تنها موجب توسعه روابط تجاری با این کشور و ایجاد پیوند تجاری بلندمدت و تامین مایحتاج آن با تولیدات داخلی میشود بلکه این موضوع موجب تقویت راهبرد ایران به منظور تبدیل شدن به هاب منطقه خواهد شد و در کنار آن منافع قطر را به منافع ایران گره خواهد زد که میتواند در روابط آینده دو کشور تاثیر بسزایی داشته باشد.
بنابراین در وضع موجود اگرچه تحلیل مسائل پیچیده در جریان در رابطه با قطر بسیار دشوار بوده و نیازمند بررسی دقیق و موشکافانه است، اما اگر بخواهیم صرفا بعد اقتصادی را در نظر بگیریم، وقایع اخیر میتواند یک فرصت مناسب برای ایران باشد. چرا که ضمن تلاشهای کشورهای عرب خلیج فارس راه ارتباطی دریای قطر همچنان برقرار است و ایران میتواند با استفاده از ظرفیتهای تولید داخل و همچنین ارتباط دریایی خود با این کشور ضمن خارج کردن این کشور از بحران تامین مایحتاج با واردات گاز طبیعی روابط تجاری خود را با آن گسترش دهد و پیوند تجاری عمیقی با این کشور برقرار کند.