«مسئولین فرهنگی باید عمیقترین و بهترین کارآیی و صائبترین تدبیر را داشته باشند که ترویج زبان فارسی یکی از بهترین کارهاست.»
این توصیه و تاکیدی است که رهبر معظم انقلاب بر گسترش زبان فارسی داشتهاند. ایشان بهترین کار را ترویج زبان فارسی برای مسئولین فرهنگی دانستند.
به بهانه سالروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی (25 اردیبهشت) که در تقویم به عنوان روز زبان فارسی نامگذاری شده است نگاهی به تاکیدات و نصایح رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در حوزه زبان فارسی انداختیم.
«زبان فارسی کلمه طیبهای است و اصل ثابتی دارد و انتظار میرود که روز به روز پیشرفت کند و جهانیان بتوانند از این زبان استفادههای فراوانی را به عمل آورند.»
ایشان بارها و بارها و به مناسبتهای مختلف از اهمیت زبان فارسی و ترویج آن در سطح گسترده سخن گفتهاند. این مسئله به قدری بوده که ایشان در دیدار با نخست وزیر کشورهای دیگر تا دیدارهای صمیمی با نوجوانان به اهمیت زبان فارسی تاکید کردهاند و بر ضرورت حفظ این میراث بزرگ تاکید کردهاند.
ایشان به صراحت به اهمیت حفظ زبان اشاره کردهاند و از شکستگیهایی که در این زبان ایجاد شده انتقاد کردهاند. «امروز متأسفانه زبان واقعاً در حال انحطاط است. در حالی که منابع زبان فارسی ما همچنان محفوظ است، اما آدم میبیند که زبانی که در اختیار نویسنده و گوینده و خبرده و حتّی شاعر و ادیب و کتابنویس و امثال اینهاست، به شکل بسیار بدی مطرح میشود؛ و آن وقت این زبان قابل صدور نیست. ما باید بدانیم که وقتی این زبان از وطن خودش دور شد و به کشور بیگانه رفت، پارهیی شکستگیها در آن به وجود خواهد آمد؛ باید فکر آن را بکنیم، اینجا مستحکم درستش بکنیم، که در آنجا اقلاً چیزی از آن باقی بماند.»
ایشان تقویت و روزآمد کردن زبان را یکی از راههای حفظ زبان از نابودی میدانند و به آن اشاره میکنند. «نمیدانم از هند و پاکستان و مصر و ترکیه خبر دارید، یا نه. این کشورها جاهایی است که زبان فارسی، سابقه و سلسله نسب و ریشه دارد؛ ولی متأسفانه مهجور شده است. ما بایستی تلاش وسیعی را شروع کنیم؛ و این نمیشود، مگر آن وقتی که در این خانه و در این مرکز اصلی، چشمهی زبان فارسی بجوشد.
زبان فارسی مثل همهی زبانهای دیگر، محتاج نوسازی روزبهروز است. وقتی این ریشه سالم است، باید روزبهروز شاخه و برگهایش زیاد بشود و اتساع پیدا کند. متأسفانه این کار نشده است؛ نه اینکه امروز نشده، بلکه در تمام دوران پنجاه، شصتسالهی گذشته، جز کارهای فردی، هیچ کاری انجام نشده است. این فرهنگستانها چیزهای بسیار خنثایی بودند و از اول تا حالا تقریباً یک چیز حسابی بیرون ندادند. اگر یک وقت یک نویسندهی حسابی، یک شاعر خوب، یک انسان بزرگ باذوق، توانسته در حد شخصی کاری انجام بدهد، یک قدم زبان را پیش برده؛ والّا یک کار جریانی انجام نگرفته است.»
واژهسازی یکی از پیشنهادهایی است که رهبر انقلاب برای حفظ زبان ارائه میکنند. « واژهسازی برای زبان و پیش بردن و ترقی دادن زبان، یک امر بسیار مهم است. به نظر من، هنر بزرگ کسانی مثل سعدی یا حافظ یا فردوسی این است که هفتصد سال پیش یا هزار سال پیش، طوری حرف زدند که ما امروز وقتی که آن سخنان را باز میگوییم، اصلاً احساس غربت و وحشیگری نمیکنیم؛ اصلاً زبان، زبان امروز است؛ یعنی حقیقتاً میشود گفت که هزار سال جلوتر از زمان خودشان حرف زدند.»
رهبر فرزانه انقلاب که خود از زمره ادیبان روزگار هستند با تاثیر زبان فارسی بر هنر جهانی فرمودهاند: «هنر جهانی از هزار سال پیش به این طرف، در مجموع مدیون سرزمین ماست، مدیون زبان فارسی است، مدیون هنرمندان ایرانی است؛ لیکن ما این سلاح را در اختیار نگرفتهایم.»
ایشان همچنین زبان را ابزار انتقال فرهنگی میدانند و معتقد هستند از آنجا که زبان فارسی دارای پیشینه بسیاری است میراث فرهنگی بسیاری را در خود دارد. «زبان فارسی رایج حدود هزار و دویست سال ذخیره فرهنگی برجسته دارد که میتوان از آن برای پیشبرد فرهنگ بشری استفاده کرد و به آن غنا بخشید.»
«هر زبانی که سعه نفوذی آن زیاد باشد طبیعی است که با خود فرهنگی را حمل میکند. کاری که امروز دولتهای استعمارگر و سلطهطلب میخواهند با خرجهای زیاد و با اعمال نفوذهای فراوانی در دنیا انجام دهند.»
ایشان همچنین از زبان فارسی به عنوان رمز هویت ملی یاد کردهاند و فرمودند: «زبان فارسی در واقع جویبار پرفیضی از گنجینه عظیم مواریث فرهنگی ایرانیان و ملتهای فارسی زبان است.»