گری لوییس، نماینده سازمان ملل متحد در ایران روز یکشنبه در اجلاس هم‌اندیشی ایران و اتحادیه اروپا با ابراز خرسندی از افزایش تعاملات بین‌المللی ایران طی 4 سال گذشته، به اجلاس مراکش که یک ماه پس از توافق پاریس در سال 2015 برگزار شده بود اشاره کرد و گفت: "حضور مقامات بلندپایه ایرانی در این اجلاس نشان می‌دهد که پس از برجام زمان بسیار مهمی است تا ایران روی مشارکت‌های جدید در زمینه‌های مختلف حساب کند، اروپا هم تمایل به همکاری با ایران دارد."
اما بررسی اینکه آقای نماینده سازمان ملل که نسبت به فعالیت در زمینه حفاظت از محیط زیست ایران بسیار علاقمند است و طی چهار سالی که به گفته خودش شاهد افزایش سطح تعاملات بین‌المللی ایران در بخش‌های مختلف از جمله محیط زیست بوده چه نقشی در عرصه حفاظت از محیط زیست ایران ایفا کرده خالی از لطف نخواهد بود.
گری لوییس درروزهای پایانی اسفند 95 پس از بازدید از دریاچه ارومیه، با انتشار یادداشتی تحت عنوان "دریاچه ارومیه به زندگی بازمی‌گردد" خبر از "رستاخیز در خاورمیانه" داده و با این توضیح که از مقایسه وضعیت کنونی دریاچه ارومیه با آنچه چهار سال پیش مشاهده کرده از خوشحالی چشمانش پر از اشک شده کمک‌های سخاوتمندانه دولت ژاپن و حمایت‌های سازمان ملل و بازیگران داخلی و خارجی را که به جمع آوری بیش از یک میلیون امضا برای درخواست احیای دریاچه ارومیه منجر شد عامل این پیروزی زیست محیطی و بازگشت حیات به رگ‌های دریاچه ارومیه عنوان می‌کند.
اما با نگاهی به آمار و ارقامی که ستاد احیای دریاچه ارومیه ارائه می‌کند و مقایسه تراز دریاچه ارومیه در اسفند 92 با اسفند 95، افزایشی ولو در حد یک سانتی‌متری مشاهده نمی‌کنیم چه برسد که بخواهیم از واژه احیا استفاده کرده و از ریختن اشک شوق آقای لوییس به وجد بیاییم. چه آنکه ستاد احیای دریاچه ارومیه بارها اعلام کرده، اقداماتی که تا کنون برای دریاچه ارومیه صورت گرفته دریاچه را به تثبیت رسانده و از کاهش سالانه 40 سانتی‌متری تراز آن جلوگیری کرده اما احیا هنوز آغاز نشده.
در روزهای آغازین سال جاری و در حاشیه امضای سند فاز چهارم همکاری ایران و ژاپن و برنامه عمران ملل متحد برای احیای دریاچه ارومیه که با حضور معصومه ابتکار، گری لوییس و وزیر مختار سفارت ژاپن انجام شد، نیز گری لوییس برای ابراز نقش موثر سازمان ملل در بهبود وضعیت دریاچه ارومیه تلاش کرد. البته این بار بی‌آن که سخنی از احیا به میان بیاورد به استفاده از واژه "تثبیت" اکتفا کرد و یادآور شد: همکاری بخش های مختلف از جمله سازمان حفاظت محیط زیست، ادارات استانی و محلی، کشاورزان، سازمان‌های مردم نهاد و کمک‌های دولت ژاپن موجب شد تا دریاچه به شرایط تثبیت برسد و امروز شاهد امضای فاز چهارم این همکاری برای ورود به مرحله بعدی همکاری هستیم.
اما حمایت‌های ژاپن و سازمان ملل به سازمان حفاظت محیط زیست تا چه حد و از چه جهتی در بهبود وضعیت دریاچه ارومیه موثر واقع شده؟
در واکنش به اظهارات گری لوییس اما محمد مسعود تجریشی، مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌گوید: کاری که سازمان محیط زیست انجام می‌دهد یک برنامه مشترک با سازمان ملل است که چند سالی است ادامه دارد به این ترتیب که دولت ژاپن مبلغی را در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار می‌دهد تا تشکل‌های محلی، فعالیت‌های کشاورزی را در منطقه بهبود بخشند. ما سال گذشته گروهی را تشکیل دادیم تا این موضوع را ارزیابی کنیم. این برنامه در برخی مناطق توانسته مفید واقع شود که نتیجه آن کاهش مصرف کود و سموم کشاورزی است. برنامه خوبی است اما برنامه‌های ستاد را تحت‌الشعاع قرار نمی‌دهد و ارتباطی با احیای دریاچه ندارد. حتی تاثیری جدی در روند صرفه‌جویی آب توسط کشاورزان هم ندارد.
وی ادامه می‌دهد: پولی که ژاپن به سازمان حفاظت محیط زیست می‌دهد با منابع مالی داخلی قابل قیاس نیست. دولت طی سه سال اخیر برای احیای دریاچه ارومیه بالای هزار میلیارد تومان خرج کرده در حالی که اگر کلیه کمک‌های ژاپن به سازمان حفاظت محیط زیست را از آغاز تا 4 سال آینده جمع ببندیم به 10 میلیارد تومان هم نمی‌رسد. دستگاه‌ها نباید بیایند و مبلغی که از خارج وارد می‌شود را در کنار بودجه‌های داخلی و اقدامات انجام گرفته با کمک نیروهای داخلی، قرار دهند و برای مردم این ذهنیت را ایجاد کنند که خارجی‌ها دارند دریاچه را احیا می‌کنند و در داخل کشور کسی کاری نمی‌کند. باید حواسمان را جمع کنیم تا مردم واقعیت‌ها را بدانند. بدانند که از خارج از کشور چه می‌گیریم و در داخل کشور چه می‌کنیم.آقای گری لوییس عنوان کرده‌اند دریاچه با کمک‌های سازمان ملل احیا شده. نه. اینطور نیست. سازمان ملل کاری برای دریاچه ارومیه انجام نداده. کمک‌های ژاپن هم برای احیای دریاچه ارومیه صرف نشده. این مبلغ را ستاد احیای دریاچه ارومیه دریافت نکرده. سازمان حفاظت محیط زیست که این مبلغ را گرفته بیاید و بگوید سازمان ملل برای احیای دریاچه ارومیه چه کرده است؟ منابع مالی که حاکمیت برای احیای دریاچه صرف کرده بسیار زیاد است البته این وظیفه حاکمیت است و دلیلی ندارد با اعلام آن تبلیغاتی انجام شود.
از دریاچه ارومیه و اعتبارات بین‌المللی که نام احیای با وساطت گری لوییس به دست سازمان حفاظت محیط زیست رسیده که بگذریم به ماجراهای پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی می‌رسیم. گربه‌سانی در خطر انقراض که آخرین بازماندگانش تنها و تنها در ایران روزگار می‌گذرانند.
گری لوییس آذر ماه سال 94 در مراسم گرامیداشت روز جهانی یوزپلنگ با اشاره به کمک دو میلیون دلاری سازمان ملل به ایران برای حفاظت از یوزپلنگ اعلام کرد: 12 سال همکاری مشترک سازمان ملل و سازمان حفاظت محیط زیست سبب شده امروزه روند انقراض یوزپلنگ در ایران معکوس شود. در این مراسم معصومه ابتکار، آمار توله یوزپلنگ‌های مشاهده شده از ابتدای سال 94 را 18 قلاده اعلام کرد. آماری رضایت‌بخش که مهر تاییدی بود بر ادعای معکوس شدن روند انقراض این گربه‌سان در سراسر جهان. آماری که ساعاتی بعد با پیگیری فعالان محیط زیست و رسانه‌ها کذب از آب درآمد و سرانجام چند روز بعد سازمان حفاظت محیط زیست این آمار رویایی و کذب را را اشتباه لفظی خواند و با توضیح اینکه این نوع اشتباهات در مصاحبه ها کاملا رایج و طبیعی است، کل یوزپلنگ‌های شناسایی شده از ابتدای سال، اعم از مادر و توله را 18 قلاده اعلام کرد. آماری که دیگر نمی‌توانست گواهی بر معکوس شدن روند انقراض یوز به حساب بیاید و علاوه بر آن همچنان توسط برخی کارشناسان محیط زیست غیرواقعی دانسته شد.
این در حالی است که آمار کذب تصویربرداری از 18 توله یوز در وب سایت سازمان ملل و در نتیجه وب‌سایت‌های بین‌المللی هرگز اصلاح نشد و احتمالا جامعه جهانی همچنان ادعای رویایی معکوس شدن روند انقراض یوزپلنگ آسیایی را مدیون کمک‌های سازمان ملل و البته تلاش‌های سازمان حفاظت محیط زیست می‌داند بی‌خبر از آنکه پس از گذشت چند ماه، مدیرعامل انجمن یوز آسیایی در گفت‌وگو با رسانه‌ها خبر از شناسایی تنها دو ماه یوز در سراسر کشور داد و پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی هم سرانجام در گفت‌وگو با رسانه‌ها به وضعیت نگران کننده جمعیت یوزپلنگ اعتراف کرد. گونه‌ای ارزشمند که علاوه بر تخریب زیستگاه و کاهش طعمه، دامدران و سگ‌های گله از یک سو و جاده‌هایی که زیستگاهش را شکافته‌اند از سوی دیگر کمر به قتلش بسته‌اند اما تا کنون در عمل اقدامی برای مهار این عوامل مرگبار صورت نگرفته‌است: فنس‌کشی مسافتی 12 کیلومتری از جاده عباس‌آباد (محور شاهرود تا سبزوار در جاده مشهد) که طی سه سال گذشته، 6 قلاده یوز را بر اثر تصادف با خودروهای عبوری به کام مرگ فرستاده یکی از ابتدایی‌ترین اقداماتی است که پیشنهاد آن به دنبال مرگ آخرین قربانی این جاده در اردیبهشت سال 95 مطرح و با قول مساعد مسئولان وزارت راه مبنی بر انجام عملیات فنس کشی و آماده سازی زیرآبگذرها برای عبور حیات وحش همراه شد. ایمن سازی نقاط حادثه‌خیز جاده‌های کشور حتی بارها مورد استقبال نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت و وعده تامین اعتبار را از سوی آنها به همراه داشت. با این وجود پس از گذشت یک سال، فنس کشی تنها همان مسافت 12 کیلومتری از جاده عباس آباد هم نه تنها هنوز به پایان نرسیده بلکه خبری از آغاز عملیات مربوطه هم منتشر نشده است.
ادعای کذب افزایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی که مانند ادعای احیای دریاچه ارومیه، محصول مشترکی است از همکاری معصومه ابتکار و گری لوییس، تنها دو نمونه از سفیدنمایی‌هایی است که فارغ از امتیازات مالی و معنوی که می‌تواند برای هر دو طرف به همراه داشته باشد، بر بحران‌های زیست‌محیطی کشور سرپوش گذاشته، آنها را رفع شده جلوه می‌دهد و بدین ترتیب امید به ایجاد عزمی راسخ در دستگاه‌های ذی‌ربط برای رفع آنها را از بین می‌برد.
١٣ آذر 95، مدیرکل امور بین‌المللی محیط زیست و توسعه پایدار وزارت امور خارجه، پس از احضار گری لوییس نسبت به برخی اظهارات غیرمتعارف و مداخله جویانه نامبرده اعتراض کرده و به وی یادآوری کرد که دفاتر سازمان‌های بین‌المللی در جمهوری اسلامی ایران از جمله سازمان ملل متحد و برنامه عمران ملل متحد، تنها باید حول وظایف تخصصی خود فعالیت کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، گری لوییس بهمن سال گذشته به همراه معصومه ابتکار در همایش روز جهانی تالاب‌ها در گیت بوستان اهواز حاضر شده، در برابر اعتراضات گسترده مردم خوزستان نسبت بحران ریزگردها و خشک شدن تالاب‌های استان، از تلاش معصومه ابتکار برای حل این مشکل در کنفرانس اخیر در مراکش سخن گفت و با بیان اینکه تا 90 درصد ریزگردها از کشورهای همسایه و خارج از ایران است اعلام کرد: 10 در صد منشاء گرد و غبار در داخل کشور قرار دارد که این کانون‌ها قابل کنترل اس
