توجه به ایمنی در حمل و نقل به عنوان اصلی مهم در حفظ سلامت از سوی شهروندان سبب می شود تا تلفات ناشی از حوادث حمل و نقل درون شهری به حداقل برسد، اما مردم نسبت به این مهم غفلت ورزیده و هر روز شاهد حوادث ناگواری از رعایت نکردن ایمنی در حمل و نقل شهری هستیم که باعث مرگ عزیزانمان می شود و این پرسش مطرح می شود که چرا شهروندان نسبت به سلامت حمل ونقل شهری بی تفاوت هستند؟
حمل‌ونقل
واژه حمل‌ونقل از دو کلمه (حمل) و (نقل) تشکیل شده است که حمل در اصطلاح به "آمد" و نقل به "رفت" معنا می شود و در اصطلاح به هر گونه آمد و رفت اطلاق می شود. هر گونه مسافرت از مسیر مبدأ تا مقصد، تعیین وسیله نقلیه و کیفیت مسافرت و ایمنی در سفر را شامل می شود. حمل‌ونقل از گذشته بوده و همچنان هم وجود دارد و از زمان های گذشته نیز اهمیت ویژه ایی داشته است. اهمیت دادن به بحث حمل‌ونقل و ایمنی می تواند تأثیر بسزایی در کاهش حوادث و تلافات حمل و نقل شهری داشته باشد.
انواع حمل‌ونقل
حمل‌ونقل را می توان به دو گروه برون شهری و درون شهری طبقه بندی کرد. در حمل‌ونقل درون شهری وسایل نقلیه شهری همانند اتوبوس، مترو و تاکسی ها را شامل می شود که باید گفت کمتر به ایمنی در حمل‌ونقل شهری توجه شده است و مشکلات عدیده ای در این نوع حمل‌ونقل وجود دارد. که با حل این معضل می توان آسیب های روحی را رفع و به وضعیت مسافران درون شهری در ناوکان اتوبوسرانی، تاکسیرانی و مترو سرو سامان داد.
در حمل‌ونقل برون شهری می توان به استاندارد بودن جاده های کشور، حذف گردنه های حادثه ساز، استانداردسازی وسیله نقلیه، وجود اتوبوس های با کیفیت اشاره کرد که اهمیت زیادی در کاهش حوادث و تلفات جاده ایی دارد.
حمل‌ونقل عمومی
شبکه حمل‌ونقل عمومی عبارت است از خدمات حمل‌ونقل که در دسترس عموم قرار دارد. تفاوت خدمات حمل‌ونقل عمومی با روش‌هایی مانند تاکسی دربست، سفر اشتراکی و اتوبوس کرایه در این است که در این نوع خدمات، سفر به صورت اشتراکی توسط افرادی ناشناس بدون توافق قبلی انجام می‌شود.
از وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌توان به اتوبوس معمولی، اتوبوس برقی، تراموا و قطارشهری، حمل‌ونقل سریع (مترو) و قایق‌های مسافرتی اشاره کرد.
حمل‌ونقل از گذشته تا حال
حمل‌ونقل از گذشته تاکنون از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است. نیاکان ما به بحث ایمنی در حمل‌ونقل اهمیت ویژه ای داده اند. در گذشته و در دوره‌های بسیار دور جابجایی مردم تنها توسط چهارپایان صورت می‌گرفت که با توجه به وضعیت مالی و جایگاه اجتماعی آن‌ها نوع وسیله نقلیه یعنی همان چهارپا تغییر می‌کرد.
در دوران صفویه نیز مردم از درشکه و کالسکه برای حمل‌ونقل خود استفاده می کردند. در آن دوران و با توجه به نامناسب بودن وضعیت معابر و خیابان‌ها برای تردد وسایل نقلیه چرخ دار، ناصر الدین شاه به پیروی از شیوه حمل‌ونقل درون شهری اروپا دستور احداث خط آهنی معروف به واگن اسبی را صادر و پس از آن اتومبیل‌های فورد کروکی در سال 1279 توسط مظفرالدین شاه به ایران وارد و این وسیله مدرن وارداتی جایگزین درشکه شد و درشکه با تغییر مکان در جابجایی شهروندان وسیله‌ای برای ایاب و ذهاب آنان در اطراف شهر و روستاها تبدیل شد.
7اردیبهشت پاسداشت ایمنی در حمل‌ونقل
بر اساس نشست شورای فرهنگ عمومی ترافیک عمومی 7 اردیبهشت به عنوان روز بزرگداشت ایمنی در حمل‌ونقل در نظر گرفته شده است تا با یادآوری این روز و اقداماتی در راستای پیشگیری از حوادث حمل‌ونقل شهری، توجه شهروندان به مقوله ایمنی در حمل‌ونقل بیشتر و در تحقق این هدف مهم فرهنگ سازی شود.
سه گانه های حمل‌ونقل شهری و مشکلات پیش روی معضل جابجایی پایتخت نشینان
نخستین وسیله حمل‌ونقل شهری اتوبوس های شرکت واحد است. اتوبوس‌های درون شهری مهم‌ترین بخش از سیستم حمل‌ونقل عمومی را تشکیل می‌دهند.
سامانه اتوبوس تندرو نامش را از سیستم حمل‌ونقل تندرو گرفته‌است، که در آن برای حمل‌ونقل سریع وسایل نقلیه عمومی از روش‌های مختلفی همچون ایجاد روگذر، زیرگذر و خطوط ویژه استفاده می‌شود. مدت زیادی است که در دنیا برای افزایش سرعت اتوبوس‌های درون شهری از روش‌های مختلفی مانند ایجاد مسیرهای ویژه اتوبوسرانی یا دادن اولویت به اتوبوس‌ها در گذر از تقاطع‌ها استفاده می‌شود.
مشکلات سیستم بیمار حمل‌ونقل شهری پایتخت
حمل‌ونقل برون شهری کشورمان دارای مشکلات عدیده ای است که برخی از آسیب های آن به انفجار جمعیت، فقدان فرهنگ سازی و بخشی به متولیان امر حمل‌ونقل شهری برمی گردد، شاید این روز که به عنوان ایمنی در حمل‌ونقل نامگذاری شده است با توجه به افزایش حوادث و نبود ایمنی در حمل‌ونقل شهری از سوی مشاور اجتماعی وزیر راه و شهر سازی کشورمان با پیشنهاد تعیین 7 اردیبهشت به عنوان روز حمل و نقل موافقت شد که بر این اساس اقداماتی در جهت توجه مردم به بحث ایمنی در حمل‌ونقل شهری انجام گیرد.
افزایش جمعیت و
مهاجرت به این کلانشهر و پاسخگو نبودن اتوبوس های خط واحد باعث شده است تا شهروندان با معضلات زیادی مواجه شوند.
مسافر زیاد و اتوبوس کم از مشکلاتی به شمار می رود که خطر آسیب روحی و به مخاطره افتادن پایتخت نشینان را به همراه دارد که غالبا سبب نزاع مسافران می شود. باید گفت تا زمانی که سیستم حمل‌ونقل درون شهری بیمار است نمی توان انتظار آرامش روحی از مردم را داشت یا اینکه رضایت عامه مردم جلب شود.
غالب پایتخت نشینان رفتن سریع به مقصد را لحاظ می کنند، اما نمی پرسند به چه قیمتی باید به مقصد رسید؟ یا اینکه ممکن است به دلیل بی توجهی یا کم توجهی به مسئله مهم ایمنی در حمل‌ونقل دچار حادثه ایی شد که می توان سلامت مسافران را به خطر اندازد.
تفاوت حمل‌ونقل شهری کشورمان با دیگر کشورهای اروپایی
از نظر نحوه جابجایی مسافران و ایمنی در حمل‌ونقل تفاوت بسیاری بین کشور ما و دیگر کشورها وجود دارد. در بسیاری از نقاط دنیا، تاکسی‌های اشتراکی (غیر دربست)، خدمات تقاضا محور ارائه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر از خدمات مبتنی بر این هستند که وسیله نقلیه قبل از حرکت پر شود. برخی اوقات در مناطق کم‌تقاضا و برای افرادی که نیاز به خدمات خانه به خانه دارند، از حمل‌ونقل ویژه
معلولان استفاده می‌شود.
میزان اهمیت مردم به بحث ایمن سازی حمل‌ونقل شهری
مردم کشورمان به ایمنی در حمل‌ونقل درون شهری اهمیت چندانی قائل نمی شوند که می توان به فاصله اندک محل مبدأ تا مقصد اشاره کرد. با توجه به این که خواستار زود رسیدن به محل مقصد هستند از این مهم غفلت ورزیده که همین عامل سبب می شود در صورت رخداد اتفاق یا حادثه ایی تلفات احتمالی حادثه افزایش یابد.
نقدی بر مشکلات اتوبوسرانی در جهت افزایش آلودگی کلانشهر تهران
سامانه اتوبوسرانی تندرو و مترو سبب ایجاد تحولی بزرگ در ساختار مدیریت حمل‌ونقل و ترافیک شهری محسوب می‌شود، اما چرا با این همه تکنولوژی و پیشرفت در هر زمینه‌ای، آسایشی حاصل نشده است؟ و یا چرا با معدوم شدن اتوبوس‌های دو طبقه که عاملی برای آلودگی هوا شناخته شده بودند و ورود مترو و اتوبوس های تندرو که جزئی از وسایل کاهش آلودگی هوا هستند، داستان مشکل
آلودگی هوا هنوز ادامه دارد و هوای بسیاری از کلانشهرها در مرز ناسالم قرار دارد؟ و باید نظاره گر این موضوع باشیم که مسئولان امر در این خصوص چه اقداماتی انجام خواهند داد تا حال و هوای آسمان تهران را خاکستری نکنیم.
اقدامات متولیان امر در راستای فرهنگ ایمنی در حمل‌ونقل
در واقع متولیان امر ایمنی در حمل‌ونقل در راستای نهادینه کردن فرهنگ توجه به ایمنی در حمل‌ونقل توجه زیادی معطوف ساخته اند. در فصل نخست کلیات در ماده های 1 تا 4 به وضوح به این مهم پرداخته شده است و
قانون هایی را در سال 1386 مصوب کرده اند. و دستگاه های عضو کمیسیون
ایمنی راه ها و سایر دستگاه های موثر در کاهش حوادث و تلفات حمل‌ونقل شامل نیروی انتظامی، وزارت راه و ترابری، وزارت بهداشت،
درمان و آموزش پزشکی، وزارت صنایع و معادن، وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور،
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت
امور اقتصادی و دارایی ( بیمه مرکزی ایران)، سازمان صدا و سیما، سازمان پزشکی قانونی کشور و سازمان
امداد و نجات جمعیت هلال احمر جمهوری
اسلامی ایران موظف هستند به عنوان متولیان نهادینه کردن فرهنگ ایمنی در حمل‌ونقل نهادهای کاهش دهنده حوادث را در مبحث به خطر افتادن ایمنی در جاده ها یاری و مساعدت کنند. در دیگر بندهای آن نیز به شرح پیشگیری از حوادث و مقابله با رویداد پرداخته شده است. دیگر اقدامات قانونگذار به استاندارد سازی جاده های کشور و لزوم فرهنگ سازی و اطلاع رسانی پرداخته شده است.
40 درصد بودجه
شهرداری به حمل‌ونقل عمومی تخصیص یافته است
تصویب رسید. باید بگویم حدود 40 درصد بودجه یعنی بیشترین
بودجه شهرداری به این مهم اختصاص یافته است.
وی در ادامه افزود: خوشبختانه مردم فرهنگ لازم را در راستای استفاده بهینه از مترو و اتوبوس دارند و توجه لازم را مبذول خواهند داشت.
شاکری با اشاره به مشکلات ایمنی در حمل‌ونقل شهری، تصریح کرد: ناوگان حمل‌ونقل عمومی در بخش تعدد مترو، اتوبوس و تاکسی با کمبود مواجه است و باید
دولت در خرید دستگاه ها در راستای رفاه مردم کمک کند.
عضو شورای اسلامی دوره چهارم شهر تهران با انتقاد از بی توجهی دولت به این بخش، گفت: متأسفانه دولت کمترین توجه را به بخش حمل‌ونقل عمومی و ایمنی می کند. حدود 17 هزار میلیارد تومان دولت به شهرداری بدهکار است و باید در راستای آرامش مردم تلاش بیشتری صورت گیرد.
وی یاد آور شد: امیدوارم که با همت متولیان امر مشکلات حمل‌ونقل درون شهری (عمومی) به حداقل برسد تا مردم پایتخت نشین در آرامش و امنیت باشند.
