انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا مانند 4 سال قبل همزمان با انتخابات ریاست جمهوری در روز 29 اردیبهشتماه برگزار میشود. بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات شوراها برخلاف انتخابات مجلس و ریاستجمهوری برعهده شورای نگهبان نیست و هیئت نظارت بر این انتخابات زیر نظر مجلس شورای اسلامی فعالیت میکند.
هیئت نظارت بر انتخابات شوراها در تهران زیر نظر محمدرضا نجفی، علیرضا رحیمی و محمد قمی از اعضای فراکسیون امید(اصلاحطلبان) اداره میشود.
براساس ماده 29 قانون انتخابات شوراها افرادی که نمی توانند عضو شوراها شوند عبارتاند از: کسانی که در جهت تحکیم مبانی رژیم سابق نقش مؤثر و فعال داشتهاند به تشخیص مراجع ذیصلاح، کسانی که به جرم غصب اموال عمومی محکوم شدهاند، وابستگان تشکیلاتی به احزاب، سازمانها و گروهکهایی که غیر قانونی بودن آنها از طرف مراجع صالحه اعلام شده باشد.
همچنین کسانی که به جرم اقدام بر ضد جمهوری اسلامی ایران محکوم شدهاند، محکومین به ارتداد به حکم محاکم صالح قضائی، محکومین به حدود شرعی، محکومین به خیانت و کلاهبرداری و غصب اموال دیگران به حکم محاکم صالح قضائی، مشهوران به فساد و متجاهران به فسق، قاچاقچیان مواد مخدر و معتادان به این مواد، محجوران و کسانی که به حکم دادگاه مشمول اصل (49) قانون اساسی باشند، وابستگان به رژیم گذشته.
با اینحال روند بررسی صلاحیتها در این دوره انتخابات نشان میدهد که هیئت نظارت بر انتخابات جانب قانون را رعایت نکرده و حتی بررسی برخی صلاحیتها خلاف قانون است.
در واقع روند بررسی صلاحیتها در این دوره یادآور انتخابات شوراها در دومین دوره در سال 81 است که بهدلیل عدم نظارت درست و نگرش جناحی نمایندگان مجلس اصلاحطلب ششم، نامزدهای نهضت آزادی و نیروهای ملی-مذهبی هم تأیید صلاحیت شدند.
جدول زیر اسامی برخی افرادی است که برخلاف بندهای ج و د ماده 29 صلاحیتشان تأیید شده است.
نام و نام خانوادگی
حزب یا گروه سیاسی | سابقه محکومیت یا بازداشت | مدت محکومیت | |
عماد بهاور | گروهک نهضت آزادی(غیرقانونی) | اقدام علیه نظام | 5 سال |
عبدالله مومنی | گروهک ادوار طیف علامه دفتر تحکیم (غیرقانونی) | مشارکت در فتنه 88 | 5 سال |
شهربانو امانی | حزب کارگزاران سازندگی | بازداشت در فتنه 88 | |
حامد منتظری | گروهک طیف علامه، کارگزاران | بازداشت به دلیل تحرکات امنیتی | |
نسرین وزیری | بازداشت در فتنه88 |
به این لیست تعداد قابل توجه دیگری قابل اضافه شدن هستند. برخی دیگر از افراد تأیید صلاحیتشده شوراها کسانی هستند که صلاحیتشان در انتخابات مجلس دهم رد شده بود. با این حال برخی شخصیتهای عضو کنونی شورای شهر که عمدتاً عضو نیروهای اصولگرا هستند بدون اعلام دلیل خاصی رد صلاحیت شدهاند. مرتضی طلایی، علیرضا دبیر، عباس جدیدی، حسین رضازاده و الهه راستگو از جمله این افرادند.
مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران در واکنش به رد صلاحیت برخی اعضای فعلی شورا گفته است "متاسفانه هیات نظارت بر انتخابات به صورت جناحی عمل کرده است."
مجتبی شاکری با اشاره به رد صلاحیت برخی از اعضای شورای شهر تهران برای انتخابات شوراها گفته بود که "برخی از اعضای ردصلاحیتشده شورا برای انتخابات مجلس شورای اسلامی تأیید صلاحیت شده بودند و از آن زمان تاکنون نیز حادثهای رخ نداده است
پرویز سروری دیگر عضو شورا نیز از قصد اصلاحطلبان برای مهندسی انتخابات سخن گفت.
در حالی که رهبر معظم انقلاب در تاریخ نهم اسفند 81 و همزمان با انتخابات دور دوم شوراها فرمودند "اگر افرادی نابجا و برخلاف مقررات به انتخابات راه یافته باشند انتخاب آنها اعتبار ندارد چرا که در همه مراحل انتخابات باید معیارها و ضوابط منطبق بر مبانی جمهوری اسلامی ایران رعایت شود" اما گویا هیئت نظارت بر انتخابات شوراها مسائل حزبی و جناحی برایش اهمیت بیشتری داشته است.