بیست و هفتم دی ماه 1394 زمان اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام بود. توافقنامهای که پس از ماهها مذاکره تیم هستهای ایران با نمایندگانی از کشورهای 5+1 منعقد شد و دولت یازدهم از همان روزهای مذاکره، حل بسیاری از مشکلات کشور را به توافق هستهای گره زده بود.
از طرفی در جریان مذاکرات هستهای و بررسی متن برجام در نهیمن دوره مجلس شورای اسلامی برخی نزدیکان دولت یازدهم از ضررهای میلیاردی تاخیر در اجرای برجام سخن میگفتند.
ترکان و ضرر 100 میلیون دلاری عدم اجرای برجام
«من درباره عملکرد نمایندگان محترم نمیتوانم قضاوت کنم. متأسفانه برخی نمایندگان مجلس فکر میکنند این شیوهها مؤثر است اما اگر همان نمایندگان بدانند که 100 میلیون دلار در روز یعنی چه ضرری، قطعاً وارد حاشیهسازی برخی جریانهای سیاسی نمیشوند.» این جملات را اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیسجمهور در 30 شهریور 1394 و در گفتگو با روزنامه شرق گفته بود.
سیروس ناصری و ادعای خسارت 15 میلیون دلاری
سیروس ناصری که در دولت اصلاحات از اعضای ارشد تیم مذاکرهکنندگان هستهای ایران بود، مهرماه سال 94 و در مقطعی که مجلس در حال بررسی برجام بود، ادعا کرد: «روزی 100 تا 150 میلیون دلار هزینه تأخیر در اجرای برجام است.»
تأخیر در برجام و مشکلات اقتصادی
رئیسجمهور هم در همایش صنعت و تجارت در مهرماه 94 هم با تاکید بر اینکه تأخیر در اجرای برجام برای اقتصاد مشکلساز است، گفته بود: «از ابتدای تابستان تیم اقتصادی را فرا خواندم چراکه سهماهه اول امسال نشان میداد که به خاطر کاهش قیمت نفت و تأخیر در اجرای توافق هستهای ممکن است در زمینه رونق اقتصادی با مشکلاتی مواجه شویم.»
سود اجرای برجام کجا هزینه شد؟
اکنون از 27 دیماه سال 1394 یعنی روز اجرایی شدن برجام، 445 روز گذشته است(این گزارش تا 17 فروردین 96 محاسبه شده است). بر اساس ادعای دولتیها فایده هر روز اجرای برجام برای اقتصاد کشور از 100 تا 170 میلیون دلار بوده است. بنابراین با در نظر گرفتن کمترین میزان عنوان شده از سوی حامیان دولت، باید تاکنون رقمی معادل 44 میلیارد و 500 میلیون دلار نصیب دولت شده باشد که این رقم با احتساب دلار 3800 تومانی معادل 169 هزار و 100 میلیارد تومان خواهد شد.
دولت با این پول میتوانست چه کاری انجام دهد؟
با اجرای برجام و جلوگیری از هدررفت هزینههای میلیاردی در اقتصاد، اگر دولت با این رقم شغل ایجاد میکرد، با در نظر گرفتن 100 میلیون تومان برای ایجاد هر شغل ( 100 میلیون تومان حداکثر مبلغ مورد نیاز برای ایجاد شغل است)، دولت میتوانست برای یک میلیون و 691 هزار نفر شغل ایجاد کند.
همچنین با توجه به اختصاص 42 هزار میلیارد تومان برای تکمیل پروژههای عمرانی در سال 95، دولت میتوانست با 169 هزار و 100 میلیارد تومان، بودجه عمرانی 4 سال کشور را تامین کرده و بخش عمدهای از پروژههای عمرانی کشور را به اتمام برساند.
از آنجا که در سال گذشته، 40 هزار میلیارد تومان برای پرداخت یارانه نقدی به مردم در نظر گرفته شده بود، اگر دولت مبلغ 169 هزار و 100 میلیارد تومان را به صورت نقدی به مردم پرداخت میکرد، میزان یارانه نقدی 4 برابر میشد.
همچنین دولت میتوانست این پول را صرف پرداخت 10 میلیون تومان وام ازدواج به هریک از زوجهای متقاضی دریافت این وام کند، که با اختصاص 169 هزار و 100 میلیارد تومان به وام ازدواج، 8 میلیون و 455 هزار زوج میتوانستند، 20 میلیون تومان وام ازدواج بگیرند.
یکی دیگر از زمینههایی که دولت میتوانست این هزینههای برداشته شده از دوش اقتصاد را صرف ایجاد رشد اقتصادی و رونق کشور کند، هزینهکرد در تولید و حمایت از آن است. با توجه به اینکه در سال 95 مبلغ 16 هزار میلیارد تومان برای کمک به تولید داخلی در نظر گرفته شده بود، رقم 169 هزار و 100 میلیارد تومان حدود 10 برابر بودجه سالانه حمایت از تولید است.
نوع فعالیت | میزان اعتبار مورد نیاز | اقدامی که دولت میتوانست انجام دهد |
ایجاد شغل | با احتساب هزینه 100 میلیون تومانی برای هر شغل | ایجاد یک میلیون و 691 هزار شغل |
پروژههای عمرانی | با احتساب سالانه 40 هزار میلیارد تومان به پروژههای عمرانی | تامین بودجه عمرانی 4 سال کشور |
یارانه نقدی | اختصاص 40 هزار میلیارد تومان به یارانه نقدی در سال 95 | 4 برابر شدن یارانه نقدی پرداختی به هر فرد |
وام ازدواج | با احتساب پرداخت وام 20 میلیون تومان به هر زوج | پرداخت وام ازواج به 8 میلیون و 455 هزار زوج |
کمک به تولید داخلی | اختصاص 16 هزار میلیارد تومان به حمایت از تولید در سال 95 | 10 برابر شدن حمایتهای نقدی دولت از تولید داخلی |