اعضای دولت 14 ماه پس از اجرای برجام و برای فرار از برجام، اقدام به تغییر کاربری و ماهیت برجام کرده‌اند این تحلیل را روزنامه جوان منتشر کرد و نوشت: کمتر از 70 روز مانده به انتخابات، جامعه ایرانی هنوز نتوانسته دستاوردهای «عینی» برجام را احساس کند. دستاوردهای عینی (شعارهای هسته‌ای-تبلیغاتی) که دولت از دستیابی به آن عاجز بوده، «بهبود آنی معیشت مردم»، «لغو کامل تحریم‌ها» و «توسعه روابط تجاری-بانکی با کشورها» است.
هر کدام از اعضای کابینه یازدهم برای «فرار دولت از پاسخگویی» و «دست برتر داشتن رئیس‌جمهور در مناظرات انتخاباتی» تلاش کردند از دستاوردهای عینی (محقق نشده برجام) عبور و دستاوردهای «شعاری-خیالی» برجام را برجسته کنند. به همین دلیل از اواسط پاییز، به نظر می‌رسد دولتمردان طبق یک دستورالعمل مشترک عمل و عبارات و موضع‌گیری «مشابه» و «یکسانی» را اتخاذ کردند که وجه مشترک آنها «تحمیل باورهای غیرواقعی به مردم» است.
بر همین اساس دولتمردان جملات ادعایی سابق را تکرار نمی‌کنند، جملاتی نظیر برجام «اقتصاد را شکوفا کرد»، «محیط‌زیست را بهبود بخشید»، «بیکاری را مرتفع»، «تورم و رکود را برطرف» کرد و تلاش می‌کنند عبارات «خیالی» و «غیرقابل اثبات» را به عنوان دستاوردهای اصلی برجام القا تا جایگاه پرسشگر-پاسخ‌دهنده را عوض کنند.
بیان جملاتی نظیر: «دور کردن سایه جنگ از کشور»، «ملغی کردن قطعنامه‌های بین‌المللی علیه کشور» و «مخابره کردن عزت و مقاومت ملت ایران به دنیا» از جمله دستاوردهای موهومی است که اخیرا مورد تاکید دولتمردان قرار گرفته یا سخنان هفته اخیر عباس عراقچی که بیان می‌کند «برجام چهره و موقعیت ایران را تغییر داد».
عراقچی در حالی مدعی «تغییر موقعیت» ایران به واسطه برجام است که اقتدار امروز کشور ناشی از قدرت گفتمانی-دفاعی است و هیچ گونه ارتباطی با حوزه دستگاه سیاست خارجه ندارد و در مقابل مجموع اقدامات 43 ماه دستگاه دیپلماسی گاه در جهت خلاف این اقتدار نیز می‌تواند به شمار آید و مصداق آن ادعای آمریکا مبنی بر محدودیت تست موشک‌های بالستیک توسط کشورمان است. علاوه بر این با استناد به آمار دقیق و عینی موجود برجام و قطعنامه 2231 نه تنها موقعیت ایران را متحول نکرده بلکه «تهدیدات ضد ایرانی را پایدار» و «گسترده» کرده تا جایی که «حمله نظامی» پرکاربردترین کلید واژه مقامات غربی درباره کشورمان بوده است.
زمانی می‌توان مدعی تغییر موقعیت کشور شد که تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی از هسته‌ای به حوزه حقوق‌بشر و موشک شیفت نشده باشد و «موقعیت قبل از برجام» که همان «تحریم» بوده «حفظ» و حتی «توسعه» نیافته باشد که نمونه آخرین آن تلاش نمایندگان سنای آمریکا برای تدوین یک بسته تحریمی جدید علیه ایران است که براساس اظهارات باب کورکر تحریم‌های آینده به گونه‌ای تنظیم خواهد شد که توافق هسته‌ای ایران را نقض نکنند!
چگونه می‌توان مدعی موفقیت برجامی بود که شماری از مسئولان ارشد دولت نتیجه آن را «تقریبا هیچ» می‌دانند و اعتراف کرده‌اند که بارها نقض شده است؟ در همین هفته اخیر علی‌اکبر صالحی گفت: «انگلیس در اجرای قرارداد خرید 900 تن کیک زرد با ایران و 5+1 بدعهدی کرده» و سی‌ان‌ان گزارش می‌دهد: «ترامپ برجام را پاره نخواهد کرد، زیرا اسرائیلی‌ها در حال حاضر نه تنها از این توافق ناراحت نیستند بلکه خوشحال هم هستند»؛ پس چگونه می‌توان مدعی موفقیت آن بود؟ مسئولان ارشد دولتی طی سخنرانی‌های منتهی به انتخابات قطعا به دستاوردهای «خیالی» برجام متوسل خواهند شد تا به کمک آن از ریزش آرای انتخاباتی خود جلوگیری کنند. دستاوردسازی برای برجام به این سبک و سیاق همچنین می‌تواند روحیه مطالبه‌گری جامعه از برجام را به حداقل رسانده و این ذهنیت را برای افکار عمومی به همراه داشته باشد که برجام «موقعیت» و «چهره» ایران را تغییر داده است!
نکته مهم دراین‌باره آن است که دستاوردی «خیالی» برخلاف «عینی» برای جامعه قابل لمس نبوده و قابل رویت نیست.
