مطالعات و واقعیت جاری و ساری در حوزه اقتصادی کشور موید این واقعیت است که خروجی و دستاورد مراودات اقتصادی در دوران پسابرجام با موفقیتی که از زبان برخی مسئولان دولتی مطرح می شود،همخوان و هم تراز نیست.
بدون تردید در برخی عرصه‌ها روزنه‌هایی گشوده شده ،اما در کلیت امر دستاورد مراودات اقتصادی با غربی ها، آن‌چنان که باید و شایسته است انتظارات را تأمین و محقق نکرده است.
این واقعیت به روشنی در دیدار نخست وزیر سوئد با مقام معظم رهبری از سوی معظم له، مطرح و عنوان شد.
ایشان در دیدار مذکور عنوان کردند: با شناختی که از جنابعالی وجود دارد، شما فردی اهل اقدام و عمل هستید و انتظار می رود به نحوی عمل کنید که توافقات صرفا بر روی کاغذ نماند .
به واقع از تعبیر مقام معظم رهبری این واقعیت به ذهن متبادر می شود که برخی از توافقات با غربی ها، صرفاً بر روی کاغذ مرقوم شده و در مقام عمل با نتیجه موردنظر همراه نبوده است.
با نگاهی به کیفیت تعاملات اقتصادی غربی ها با ایران به موارد گوناگونی از وعده های بدون عمل مواجه می شویم که به واقع با آنچه که در زبان و شعار مطرح می شد، فاصله ای بسیار دارد.
از فولکس واگنی که نیامد تا پژوی بدعهدی که مجدداً فعالیت خود را از سر گرفت
از شرکت پژوی فرانسه در دوران تحریم، خاطره و پیشینه مطلوب و خوشایندی وجود ندارد، با همه این اوصاف، در دوران پسا برجام بر مبنای برخی از مذاکرات و رایزنی ها با شرکت مذکور، مقرر شد محصولات پژو در ایران با داخلی سازی 40 درصدی کلید بخورد، اما در مقام عمل این میزان به زیر 10 درصد کاهش یافته و به تعبیری باید گفت تفاوت جدی و معنا داری میان رقم اشاره شده با آنچه که به عنوان هدف گذاری 40 درصدی مد نظر بود، احساس می شود.
و یا در خصوص کمپانی فولکس واگن، مقرر بود فعالیت این شرکت تولیدکننده و صاحب نام خودرو در کشور آغاز شود ، اما عملاً چنین امری تاکنون محقق و میسر نشده است.
در خصوص قراردادهای نفتی نیز برخی از ابهامات همچنان باقی مانده که نمونه بارز و برجسته آن به فعالیت شرکت فرانسوی توتال در ایران باز می گردد که چندی پیش در گزارشی مفصل به آن پرداخته شد و فعالیت دوباره شرکت مذکور به هفته های آتی موکول شده ، امری که بدعهدی‌ها و تجارب تلخ فعالیت با این شرکت، موجی از نگرانی را در ارتباط با آینده قرار دادِ اشاره شده، ایجاد کرده است.
خروجی و دستاورد سفر هیات های اقتصادی اروپایی به ایران چه بوده است؟
یکی از مصادیق موفقیت و دستاوردهای مذاکرات در دوران پسابرجام از منظر اقتصادی، به حضور هیئت‌های اقتصادی کشورهای اروپایی برای سرمایه گذاری در ایران معطوف می شود.
علیرغم این حضور گسترده، متکثر و متنوع که هیچ شک و شبهه ای در اصل آن وجود ندارد، اما خروجی و نتایج آن چندان دلچسب و امیدوارکننده نیست.
به نظر می رسد، هدف گذاری هیئت‌های اقتصادی غرب در عرصه اقتصادی ایران، عمدتاً به نگاهی بازار محور گره خورده که به واقع این رویکرد به هیچ عنوان با سیاست های تعریف شده در عرصه اقتصاد مقاومتی همخوان و سازگار نیست و بارها از سوی صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی منتقد بر این امر تأکید شده است.
مسیر مراودات بانکی در عرصه بین المللی همچنان ناهموار است
یکی از مؤلفه های اساسی در تسهیل امر سرمایه گذاری به موضوع مراودات بین المللی در حوزه پولی و بانکی معطوف می شود، امری که به اعتقاد برخی از اقتصاد دانان و فعالان اقتصادی همچنان موانع و ناهمواری هایی جدی در این خصوص احساس و مشاهده می شود.
شهرام کامیار، دانش آموخته رشته اقتصاد با اشاره به ضرورت تسهیل مراودات پولی و بانکی در دوران پسا برجام عنوان کرد: یکی از جدی ترین و خسارت بارترین اثرات و تبعات تحریم، به محدودیت های مالی در عرصه بانکی در مراودات بین المللی معطوف می شود که متأسفانه بسیاری از گره‌های موجود در این بخش همچنان کور و باز نشده به نظر می رسد.
وی افزود: همین موانع به عاملی برای کندی و انسداد در مسیر سرمایه‌گذاری شرکت‌های غربی در کشور تبدیل شده و ظاهراً عمده مباحث صرفاً در حد بیان و حرف مطرح شده و همچنان در مقام عمل، نارسایی هایی جدی در این خصوص احساس می شود.
کامیار گفت: هراس و ترس اروپایی‌ها از آمریکا باعث شده تا گام های مؤثری که تأمین کننده انتظارات در این عرصه باشد، برداشته نشود و متأسفانه آمریکا هم دراین خصوص اقدام مثبت و شایسته ای که تسهیل کنند، روند مراودات پولی و بانکی باشد را عملیاتی نساخته است.
صدیقه کشاورز، کارشناس ارشد اقتصاد با اشاره به نقش حائز اهمیت سرمایه گذاری و جذب آن در پیشرفت، توسعه و شکوفایی اقتصادی عنوان کرد: بدون تردید در صورت عدم حصول این امر خطیر، رسیدن به توفیقات مؤثر و کارآمد، امکان پذیر نخواهد بود.
وی افزود: یکی از دلایل اساسی در ضرورت ارتقای مراودات بین المللی و ارتباطات سیاسی با نظام بین المللی به جذب سرمایه گذاری و زمینه سازی برای حصول این امر خطیر معطوف می شود و به واقع در صورت وجود بن بست و انسدادی در این عرصه، تحقق اهداف از پیش تعیین شده مورد نظر بسیار دشوار خواهد بود.
کشاورز عنوان کرد: علیرغم تلاش و انگیزه بالای دولت برای جذب سرمایه گذاری کشورهای غربی، اما پیش نیاز های این امر، مهیا و فراهم نیست و عدم امکان مراودات پولی و بانکی کارآمد و مؤثر با کشورهای دیگر باعث شده تا انگیزه طرف های غربی برای سرمایه گذاری تضعیف شود.
وی افزود: اگرچه حضور هیئت‌های اقتصادی اروپایی در کشور، سیگنال های مثبتی را به ذهن متبادر می سازد، اما هدف نهایی از این حضورها و دیدارها، حصول خروجی لازم و مؤثر است.
دانش آموخته رشته اقتصاد گفت: به واقع، گره گشایی در حوزه مراودات پولی و بانکی، آن‌چنان که شایسته و کافی به نظر می رسد انجام نپذیرفته و همین چالش به سد و مانعی جدی در مسیر سرمایه گذاری بدل شده است.
کشاورز در خاتمه یادآور شد: به نظر می رسد باید در رویه‌ها و رویکردهای موجود از سوی مسئولان ایرانی، تجدید نظری اساسی لحاظ شود، زیرا صرفاً دل بستن به حضورهای دیپلماتیک و یا مذاکرات اقتصادی بی ثمر، راه به جایی نمی برد و نتیجه ای جز از دست دادن فرصت های زیادی در پی نخواهد داشت.
