«با سلام، عید باستانی نوروز در راه است. ایام خانه‌تکانی، ایام نو شدن و هدیه دادن. بیاییم در این ایام دلمان را هم تکانی دهیم تا نو شود. همه ما در ایام عید هدیه داده‌ایم. عیدی دادن به اقوام خود. چه اشکالی دارد هنگام خانه‌تکانی دل، قدمی کوچک برای بزرگ‌تر شدن برداریم. برای هدیه‌ای بزرگ‌تر که به چشم کوچک می‌آید. اما این‌بار برای افرادی به غیر از قوم و خویش و برای کودکان، نوجوانان و جوانانی که در روستاهای دورافتاده و مناطق محروم به این هدیه ما نیازمندند، به آنها عیدی بدهیم؛ عیدی از جنس کتاب. بله کتاب، کتاب و کتاب. اهدای کتاب اهدای بال پرواز است. هدیه دادن از رسم‌های خوب ما ایرانیان است. کتاب به لحاظ تأثیر فکری می‌تواند جایگزین مناسبی به جای هدایای مرسوم باشد. بیایید با این هدایای خود، عزیزان همنوع‌مان در مناطق محروم را که از آموزش و کتاب که حق همه انسان‌هاست، بی بهره‌اند، بهره‌مند سازیم. لطفاً کتاب‌های قدیمی و خوانده شده خود را برای اهدا به نقاط محروم به ما تحویل دهید...»
این متن زیبایی است از سوی آقای رضا نگهبان و گروهی از خیرین فرهنگی که به دنبال اشاعه فرهنگ کتابخوانی آن‌هم در مناطق دورافتاده کشور هستند. خیرین فرهنگی، سومین سال فراخوان جمع‌آوری کتاب‌های قدیمی که دیگر مورد استفاده صاحبان آنها نیست اما می‌توانند با هدیه و عیدی دادن آن دل بسیاری از مردمی که یا توان خرید کتاب یا امکان دسترسی به آن را ندارند خوشحال کنند، شروع کرده‌اند. از روز شنبه این اطلاعیه در شبکه‌های مجازی مانند تلگرام و اینستاگرام دست به دست می‌چرخد و همین بهانه‌ای شد تا با بانی آن یعنی آقای رضا نگهبان که روزی شهردار منطقه هفت تهران و مدیرکل ماده 100 شهرداری تهران هم بود به گفت‌وگو بپردازیم.
سال گذشته گروه خیرین فرهنگی با بیش از 30هزار کتاب بسیاری از کودکان، نوجوانان و جوانان مناطق محروم بخشی از کشور را دل‌شاد کردند. کاری که سال قبل‌تر از آن هم انجام دادند و اتفاقاً به همین میزان کتاب جمع‌آوری شد. امسال نیز رضا نگهبان، بانی این کار به‌همراه خیرین فرهنگی دست‌به‌کار شدند تا بار دیگر کتاب‌های زیادی را میهمان خانه کسانی کنند که شاید بیشتر از هدیه‌دهندگان به آن نیاز داشته باشند. او که سال‌ها در شهرداری تهران کار می‌کرده و چند سال نیز به‌عنوان مدیر کل ماده 100 شهر تهران حضور داشته به این فکر می افتد که به دنبال بهبود فقر فرهنگی باشد می‌گوید: «امسال سومین سال است که سعی می‌کنیم در فضای مجازی از دوستان و هموطنانی که می‌توانند کتاب‌های قدیمی خود را هدیه دهند دعوت به همکاری کنیم. سال گذشته در دو مرحله موفق شدیم و هر بار به اندازه 30 هزار کتاب جمع‌آوری و به مناطق محروم خوزستان در روستاهای حوزه ایذه مالمیر بفرستیم و بخش دیگر کتاب‌ها را نیز به روستاهای اطراف تشان روستایی از توابع جم استان بوشهر در جنوب ایران بردیم.»
در زمان کتابخانه تکانی کتاب‌هایی که نمی‌خواهید را جدا کنید
او با اشاره به اینکه مطالعه کتاب می‌تواند کمک بزرگی به جوانان مناطق محروم کند، می‌گوید: «ممکن است به ما خرده بگیرند در حال حاضر کسی کتاب نمی‌خواند؛ اما در روستاها و ایل و طایفه و قبیله‌ها تنها وسیله ارتباط جمعی‌شان بعد از رادیو و تلویزیون می‌تواند کتاب باشد. ما در فعالیتی که انجام می‌دهیم به هیچ‌وجه کمک نقدی قبول نمی‌کنیم و بیشتر پیشنهادمان به خانواده‌ها این است که در زمان خانه‌تکانی وقتی به کتابخانه‌هایشان می‌رسند آن دسته از کتاب‌هایی که خوانده‌اند و در کتابخانه‌شان جای اضافه گرفته را به ما تحویل دهند تا بعد از انجام مراحلی مانند ترمیم و ممیزی‌های لازم آنها را بسته بندی و به این مناطق محروم ارسال کنیم. خوشبختانه در حال حاضر گروه خوبی به ما در این زمینه کمک می‌کنند. بعد از جمع‌آوری این کتاب‌ها آنها را عنوان‌بندی و فایل‌بندی می‌کنیم سپس طی مراسمی از کسانی که به ما کتاب هدیه دادند دعوت و قدردانی خواهیم کرد.»
تلاش برای درست کردن کتابخانه در مناطق محروم
بانی جمع‌آوری کتاب به مناطق محروم درباره نحوه ارسال و توزیع کتاب‌ها گفت: «هر بار که ما کتاب‌ها را ارسال کرده‌ایم این کار در سه ماشین خاور و کتاب بسته‌بندی و مرتب ارسال شده که توزیع آن را در نهایت بر عهده رییس ارشاد، فرماندار، شهردار و رییس آموزش و پرورش آن منطقه محروم گذاشته‌ایم و از آنها خواهش کردیم کتاب‌ها را بین روستاهای اطراف منطقه محروم با عدل و انصاف توزیع کنند. حتی اگر جایی کتابخانه نداشته باشد حتماً برای تأمین کتابخانه آنها پیگیری می‌کنیم. به‌عنوان مثال سال گذشته تعدادی میز مطالعه و کتابخانه برای تجهیز کتابخانه در تشان هزینه کردیم که با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شد. توقع داریم امسال هم این اتفاق بیفتد و فکر می‌کنم کار خدا پسندانه‌ای باشد. چون ممکن است در خانه هر کسی کتاب‌هایی وجود داشته باشد که ماه‌ها و سال‌ها بگذرد و به آن کتاب نگاه نکنند. در صورتی که در روستاها و نقاط محروم کار کمتر و اوقات بیکاری بیشتری دارند و خواندن کتاب می‌تواند در پر کردن اوقات فراغت هم‌ولایتی و هموطن‌هایمان کمک موثری باشد.»
شروع فراخوان از ابتدای هفته
به گفته آقای نگهبان، روز شنبه این هفته آغاز روز جمع‌آوری کتاب‌ها و اعلام و فراخوان این حرکت خیرین فرهنگی بود: «از روز شنبه این فراخوان را شروع کرده‌ایم و مرتب متنی که برای این کار آماده شده را در فضاهای مجازی منتشر می‌کنیم. از همان روز اول برای من پیغام‌های زیادی ارسال شده آدرس را می‌گیریم و سپس راننده‌مان به آنجا می‌رود و کتاب‌ها را تحویل می‌گیرد. اگر نیاز به ترمیم باشد آنها را ترمیم فایل‌بندی و سپس در کارتن‌های مرتب قرار می‌دهیم و بار کامیون کرده و مانند سال‌های قبل به مناطق محروم ارسال می‌کنیم.»
تلاش برای انگیزه دادن به شهرهای دیگر
او با تاکید بر اینکه این جمع‌آوری کتاب تنها در سطح تهران صورت می‌گیرد گفت: «این جمع‌آوری‌ها از تهران انجام می‌شود. چون امکانات ما در سطح کل کشور نیست. جمع بسیار محدودی از خیرین فرهنگی علاقه‌مند دور هم جمع شده‌اند و تنها می‌خواهیم یک کار مثبت انجام دهیم. تا کنون تماس‌های خوبی داشته‌ایم که نشان می‌دهد مردم ما مردم شریف و قدرشناسی هستند و هموطن هایشان را دوست دارند. به همین منظور توقع ما از رسانه‌ها این است که در فضای مجازی و رسانه‌های جمعی این اطلاع رسانی را به خوبی انجام دهند. چون ما هیچ ادعایی نداریم که توانایی جمع آوری کتاب از کل کشور را داریم. اما این اطلاع‌رسانی کمک می‌کند تا برای علاقه‌مندان شهرهای دیگر هم انگیزه شود و در هر شهر چه به صورت یک گروه چه دو گروه و بیشتر خود را در این کار سهیم کنند. ما بیشتر به دنبال نشر این کار فرهنگی هستیم و می‌توانیم تجربیات‌مان را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهیم.»
کتاب‌های کنکور بیشترین نیاز مناطق محروم است
نگهبان در پاسخ به این سؤال که بیشترین کتاب‌های اهدایی با چه موضوع و محوریتی است، گفت: «کتاب‌های کنکور از سوی مردم بسیار زیاد هدیه می‌شود که واقعاً هم نیاز مناطق محروم است. سال گذشته اعلام کردیم که روستاها و مناطق محروم قدرت خرید کتاب‌های کنکور که قیمت بالایی هم دارند را ندارند؛ از خانواده‌هایی که فرزندشان توفیق پیدا کرده و در دانشگاه قبول شده‌اند خواهش می‌کنیم این کتاب‌ها را به ما دهند. اتفاقاً خیلی هم از این درخواست استقبال شد. بعد از کتاب‌های کنکور کتاب‌های مذهبی است که میزان اهدای آن زیادند. در رتبه‌های بعدی اهدا، کتاب‌های علمی و اجتماعی قرار می‌گیرند. در زمان بسته‌بندی کتاب‌ها خودمان هم به محتوای کتاب‌ها توجه ویژه داریم تا کتابی که ارسال می‌کنیم موجب بدآموزی و اشاعه فرهنگ غلط و اشتباه نشود.»
کتاب‌هایی که امسال به روستاهای دهدشت کهگیلویه و بویراحمد می‌روند
کتاب‌هایی که امسال جمع‌آوری می‌شوند قرار است میهمان خانه‌های مناطق محروم کهگیلویه و بویراحمد باشند. بانی جمع‌آوری کتاب‌های اهدایی به مناطق محروم گفت: «این‌بار نوبت به کهگیلویه و بویراحمد رسیده و به روستاهای شهر دهدشت که جزو یکی از مناطق محروم کشور است این کتاب‌ها را خواهیم برد. این نکته را تاکید کنم که کتاب‌های اهدایی به هیچ عنوان به شهرها داده نمی‌شود. بلکه از شهردار، فرماندار، رییس ارشاد و... آن منطقه محروم خواهش می‌کنیم امانت‌داری کنند و این کتاب‌ها را در روستاها و مناطق محروم‌شان پخش کنند. انصافاً امام جماعت‌های این مناطق نیز با ما همکاری‌های خوبی داشته‌اند. از آنجایی که این کار دلی است همه به خوبی همکاری می‌کنند و ما نسبت به اعتمادی که به این مسوولان عزیز داریم نماینده‌ای از سوی خودمان نمی‌فرستیم که جنبه خودنمایی یا هر برداشت دیگری داشته باشد. امیدواریم سال‌های دیگر هم بتوانیم با همین روش این روند را ادامه دهیم و جوانان و نوجوانان مناطق محروم را به این بهانه کتابخوان‌تر و با معلومات‌تر کنیم.»
